Deutsch-Przemysl

Deutsch-Przemysl
dawne miasto, obecnie w granicach Przemyśla
Państwo

 Generalne Gubernatorstwo

Dystrykt

dystrykt krakowski

Miasto

Przemyśl

Data założenia

13 lipca 1940[1]

Prawa miejskie

1940–1941

W granicach Przemyśla

15 listopada 1941[2]

Powierzchnia

119,52 km²

Populacja (1941)
• liczba ludności


16,502

Położenie na mapie Przemyśla
Mapa konturowa Przemyśla, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Deutsch-Przemysl”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Deutsch-Przemysl”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Deutsch-Przemysl”
Ziemia49°47′10″N 22°46′00″E/49,786111 22,766667

Deutsch-Przemysl – jednostka administracyjna III Rzeszy istniejąca na terenie lewobrzeżnej części Przemyśla w latach 1940–1941.

Po wytyczeniu 28 września 1939 granicy niemiecko-radzieckiej na rzece San po północnej („niemieckiej”) stronie Sanu władze wojskowe utworzyły tymczasową administrację, której przewodniczył sędzia, dr Grzegorz Łuczakowski. Nadzór nad nią sprawował wojskowy komisarz miasta i powiatu kpt. Schiffer. 26 października 1939 zarząd nad Przemyślem został przekazany w ręce władz cywilnych, a dokładniej komisarzowi miasta obergruppenführerowi Schattenheimowi, który sprawował władzę do grudnia 1939. Po nim objął starosta miejski Ludwig Hahn. Niemiecka część Przemyśla posiadała 799 ha powierzchni i liczyła 20 137 mieszkańców, stanowiąc część powiatu jarosławskiego.

Dnia 27 czerwca 1940 ukazało się zarządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka tworzące Deutsch-Przemysl, wchodzące w życie 13 lipca 1940[1][3].

W jego skład weszły:

  • Zasanie, stanowiące przed wojną dzielnicę Przemyśla
  • z gminy Kuńkowce – gromady: Kuńkowce, Ostrów oraz południowa część gromady Ujkowice
  • z gminy Żurawica – gromady: Buszkowice, Buszkowiczki i Żurawica oraz wschodnia część gromady Bolestraszyce
  • z gminy Popowice – niewielka część gromady Przekopana (położona na północnym brzegu Sanu)

(Okrojone gminy Kuńkowce i Żurawica zniesiono, a w ich miejsce utworzono gminy Przemyśl i Wyszatyce.)

Nową jednostkę wyłączono z powiatu jarosławskiego, tworząc starostwo miejskie. Starostą został komisarz miasta Hahn, który podlegał bezpośrednio władzom dystryktu krakowskiego. Powierzchnia nowo utworzonego miasta wynosiła 50 km kw., a ludność liczyła 31 795 osób. 1 stycznia 1941 powierzchnia Deutsch-Przemysla, który stanowił powiat grodzki (Stadtkreis) wynosiła 119,52 km² a ludność 16,502 osób[4].

Deutsch-Przemysl istniał do 15 listopada 1941, kiedy to został połączony ze zdobytą od ZSRR prawobrzeżną częścią Przemyśla (należącą od 1 sierpnia 1941 do dystryktu Galicja i utworzonego tam Landkreis Przemysl) w jedną gminą miejską o nazwie Przemyśl. Za następcę prawnego miasta Przemyśl uznano dotychczasowe miasto Deutsch-Przemysl (a nie część radziecką stanowiącą główną część historycznego Przemyśla). Miasto Przemyśl w nowych granicach weszło w skład Landkreis Przemysl w dystrykcie krakowskim[2].

Przypisy

  1. a b Kreisfreie Stadt Deutsch Przemysl
  2. a b Rozporządzenie o utworzeniu gminy miejskiej Przemyśl, z dnia 1 listopada 1941 r. (Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa z dnia 30 listopada 1941 r., Krakau, Nr. 111, str. 658).
  3. Rozporządzenie z dnia 27 czerwca 1940 r. (Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa, Nr. 1, str. 217)
  4. Amtliches Gemeindeverzeichnis für das Großdeutsche Reich auf Grund der Volkszählung 1939

Bibliografia

  • Jan Różański – "Przemyśl w latach drugiej wojny światowej", w: "Tysiąc lat Przemyśla" tom II, PWN, Warszawa Kraków 1974
  • p
  • d
  • e
Powiat jarosławski (1920–1975) (► II RP) (► GG)
  • Siedziba powiatu – Jarosław
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 )
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–1939 i 1944–75)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–1939, 1944–54 i 1973–1975)
  • Adamówka (do 1939 i od 1944)
  • Chłopice
  • Jarosław
  • Laszki[A]
  • Młyny (1944–54)
  • Munina (do 1939 i od 1944–54)
  • Pawłosiów (od 1973)
  • Pruchnik (Miasto)
  • Radawa (do 1939 i od 1944–54)
  • Radymno[B](do 1954 i od 1974)
  • Rokietnica (od 1973)
  • Roźwienica
  • Sieniawa[A][B]
  • Skołoszów (w 1973)
  • Wiązownica (do 1939 i od 1944)
Gromady
(1954–1972)
  • Adamówka (1954–1972)
  • Bobrówka (1954–1972)
  • Bystrowice (1954–1961)
  • Chłopice (1954–1972)
  • Cieplice (1954–1959)
  • Cieszacin Wielki (1954–1968)
  • Czerce (1954–1959)
  • Duńkowice (1954 → i ← 1961–72)
  • Jodłówka (1954–1972)
  • Kaszyce (1954 )
  • Kramarzówka (1954–1961)
  • Laszki (1954 → i ← 1961–72)
  • Leżachów (1954–1959)
  • Łowce (1954 (i 1961))
  • Majdan Sieniawski (1954–1972)
  • Michałówka (1954 (i 1961))
  • Miękisz Nowy (1954 (i 1961))
  • Młyny (1954 → i ← 1961–72)
  • Munina (1954–1972)
  • Ostrów (1954 (i 1961))
  • Pawłosiów (1954–1972)
  • Pełkinie (1954–1972)
  • Pruchnik (1954–1972)
  • Radawa (1954–1972)
  • Rączyna (1954 )
  • Rokietnica (1954–1972)
  • Rozbórz Długi (1954 → i ← 1956–1972)
  • Roźwienica (1954–1972)
  • Sieniawa (1960–72)
  • Skołoszów (1954 → i ← 1961–72)
  • Sośnica (1954 → i ← 1961–72)
  • Surochów (1954–1961)
  • Szówsko (1954–1972)
  • Tuligłowy (1954–1961)
  • Węgierka (1954–1972)
  • Wiązownica (1954–1972)
  • Wierzbna (1954–1968)
  • Wietlin (1954 → i ← 1961–72)
  • Wólka Pełkińska (1954–1968)
  • Wylewa (1954–1959)
  • Zapałów (1954–1972)
  • Zarzecze (1954 )
Gminy (1939–44)
Miejskie
Wiejskie[C]
  • Chłopice
  • Czarna (← 1939–44 )
  • Dubiecko (1939–41 → i ← 1944)
  • Giedlarowa (← 1939–44 )
  • Górno (← 1943–44)
  • Grodzisko Dolne (← 1939–44 )
  • Jaroslau
  • Jelna (← 1939–43 →)
  • Jeżowe (← 1939–44 )
  • Kamień (← 1939–44 )
  • Kańczuga (← 1939–44 )
  • Kosina (← 1939–44 )
  • Krzywcza (1939–41 → i ← 1944)
  • Kuńkowce (← 1939–40 →→)
  • Laszki[A]( 1941–44 )
  • Landshut (← 1939–44 )
  • Leżajsk (1939–44)
  • Manasterz (← 1939–44 )
  • Markowa (← 1939–44 )
  • Nisko (←1939–44 )
  • Orzechowce (1939–41 → i ← 1944)
  • Pruchnik
  • Przeworsk (← 1939–44 )
  • Radymno[B]
  • Roźwienica
  • Rudnik (← 1939–44 )
  • Sieniawa[A][B]( 1941–44 )
  • Stany (← 1939–43)
  • Tryńcza (← 1939–44 )
  • Wola Zarczycka ( ← 1943–44)
  • Wyszatyce (← 1940–41 → i ← 1944)
  • Żołynia (← 1939–44 )
  • Żurawica (← 1939–40 →)
  1. a b c d e f 1939–41 w ZSRR
  2. a b c d w 1939 gmina częściowo przecięta granicą GG–ZSRR
  3. kursywą opisano jednostki utworzone przez władze hitlerowskie
  • p
  • d
  • e
Części i osiedla Przemyśla
Części miasta wg TERYT
  • Bakończyce
  • Budy Duże
  • Budy Małe
  • Budy Wielkie
  • Garbarze
  • Głęboka
  • Herburtów
  • Jamy
  • Kaczanów
  • Kazanów
  • Kąt
  • Kmiecie
  • Krówniki
  • Kruhel Mały
  • Kruhel Wielki
  • Kryczówka
  • Krzemieniec
  • Kuńkowce
  • Lempertówka
  • Lipowica
  • Lwowskie
  • Olesiówka
  • Pobrzeże
  • Podwinie
  • Podzamcze
  • Popielów
  • Prałkowce
  • Przekopana
  • Sielec
  • Szajbówka
  • Tatarska
  • Wilcze
  • Winna Góra
  • Wysokie Góry
  • Za Torami
  • Zasanie
  • Zielonka
  • Zniesienie
Inne części miasta
  • Błonie
Osiedla (jednostki pomocnicze gminy)
  • Adama Mickiewicza (16)
  • Kazanów (6)
  • Kmiecie (2)
  • Krakowskie (19)
  • Krasińskiego (9)
  • Kruhel Wielki (21)
  • Lipowica (4)
  • Lwowskie (11)
  • Łukasińskiego (12)
  • Marii Konopnickiej (15)
  • Mikołaja Kopernika (10)
  • Przemysława (13)
  • Rogozińskiego (8)
  • Rycerskie (18)
  • Salezjańskie (5)
  • Słowackiego (14)
  • Stare Miasto (1)
  • Warneńczyka (3)
  • Winna Góra (7)
  • Za Wiarem (20)
  • Zielonka (17)
Twory historyczne