Driakiew gołębia
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | szczeciowce | ||
Rodzina | przewiertniowate | ||
Rodzaj | driakiew | ||
Gatunek | driakiew gołębia | ||
Nazwa systematyczna | |||
Scabiosa columbaria L. Sp. Pl.: 99 (1753)[3] | |||
|
Driakiew gołębia (Scabiosa columbaria L.) – gatunek rośliny z rodziny przewiertniowatych (Dipsacaceae). Występuje w południowej i środkowej Europie (na północy sięgając po Wielką Brytanię, Szwecję, kraje bałtyckie i środkową Rosję) w południowo-zachodniej Azji (na wschodzie po Turkmenistan) oraz w północno-zachodniej Afryce (Algieria i Maroko) i na obszarach górskich w Afryce równikowej. Jako gatunek introdukowany rośnie we wschodniej części Ameryki Północnej[3]. W Polsce występuje na północy i zachodzie[4].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina zielna z korzeniem wrzecionowatym o rozgałęzionej szyi korzeniowej, z której wyrastają płonne rozety liści i pędy kwiatonośne. Łodygi wzniesione, rozgałęzione lub nie. Osiągające zwykle do 60 cm, czasem do 80 cm wysokości. Łodyga jest okrągła na przekroju i naga z wyjątkiem górnej części, gdzie pokrywają ją krótkie, w dół skierowane włoski[5].
- Liście
- Najniższe liście łopatkowate, ząbkowane. Liście łodygowe pierzaste, podzielone na wąskie odcinki.
- Kwiaty
- Bezwonne, zebrane w szczytowe główki kształtu półkulistego do kulistego. Listki okrywy są wąskolancetowate, podobnej długości jak kwiaty, pokryte białawymi szczecinkami. Korony początkowo czerwonawo-liliowe, później fioletowawoniebieskie, rzadko białe. Korony kwiatów wewnątrz koszyczka są słabogrzbieciste i osiągają do 7 mm długości. Korony kwiatów brzeżnych osiągają do 15 mm długości i są silnie grzbieciste – mocno powiększone są trzy dolne łatki[5].
- Owoce
- Pozorne – niełupki zrośnięte na szczycie z kielichem i kieliszkiem. Są podługowane, do 4 mm długie, silnie żebrowane i na żebrach gęsto owłosione. Kielich zachowuje się w postaci 5 szczecinek długości do 4 mm, barwy czarniawej. Kieliszek tworzy na szczycie owocu wyraźny rąbek[5].
- Gatunek podobny
- Driakiew wonna Scabiosa canescens ma kwiaty wonne, szczecinki kielicha żółtawe lub żółtawozielone i dolne liście całobrzegie[5].
Biologia i ekologia
Bylina. Występuje w miejscach suchych, na zboczach i wśród skał. Kwitnie od czerwca do września[5]. Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Festuco-Brometea, związku (All.) Koelerion albescentis (regionalnie) i zespołu (Ass.) Trifolio-Anthyllidetum[6].
Zastosowania
Jest uprawiana jako roślina ozdobna. Najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym, na glebach przepuszczalnych o odczynie od obojętnego do lekko zasadowego[7]. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią, przez podział wczesną wiosną lub przez sadzonki. Odmiana 'Butterflay Blue' ma kędzierzawe liście i lawendowoniebieskie kwiatostany.
Zagrożenia i ochrona
Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[8].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
- ↑ a b Scabiosa columbaria L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-19] .
- ↑ Adam Zając, Maria Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 502. ISBN 83-915161-1-3.
- ↑ a b c d e AdamA. Jasiewicz AdamA., Rodzina: Dipsacaceae, Szczeciowate, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XIII, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 20-21 .
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- J9U: 987007532154505171
- Britannica: plant/small-scabious
- BioLib: 40512
- EoL: 467223
- EUNIS: 169381
- FloraWeb: 5338
- GBIF: 2888802
- identyfikator iNaturalist: 85047
- IPNI: 319793-1
- ITIS: 35412
- NCBI: 180561
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2593679
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:319793-1
- Tela Botanica: 61116
- identyfikator Tropicos: 11200037
- USDA PLANTS: SCCO6
- CoL: 6XSRV