Dynastia macedońska

Cesarstwo Bizantyjskie w momencie objęcia rządów przez Bazylego I w 867...
...i w momencie śmierci cesarzowej Teodory w 1056

Dynastia macedońska – ósma dynastia cesarska panująca w Cesarstwie Bizantyńskim. Członkowie rodu zasiadali na tronie cesarskim w latach 867-1056. Za czasów dynastii macedońskiej Bizancjum otrząsnęło się z klęsk zadanych przez najazdy arabskie, przywrócono potęgę militarną i prestiż na arenie międzynarodowej, zapoczątkowany przez ostatniego władcę z dynastii amoryjskiej – Michała III. Najwybitniejszym przedstawicielem rodu był Bazyli II Bułgarobójca, który ugruntował dokonania poprzedników oraz zniszczył Carstwo Bułgarii.

Władcy z dynastii macedońskiej

  • Bazyli I Macedończyk (ur. 811, zm. 886) – panował: 867 do śmierci; założyciel dynastii; władzę objął dokonując zamachu na cesarza Michała III; zapoczątkował tzw. renesans macedoński Cesarstwa;
  • Leon VI Filozof (ur. 866, zm. 912) – panował: 886 do śmierci; usynowiony przez Bazylego I, możliwy syn Michała III;
  • Aleksander (ur. 870, zm. 913) – panował: od 879 jako współrządca, od 912 do śmierci jako regent;
  • Konstantyn VII Porfirogeneta (ur. 905, zm. 959) – panował: 913-920 i 945 do śmierci; syn Leona VI;
    • Spoza dynastii Roman I Lekapen (ur. 870, zm. 948) – panował: 920-944 jako uzurpator; teść Konstantyna VII;
  • Roman II (ur. 938, zm. 963) – panował: 959 do śmierci; syn Konstantyna VII;
    • Spoza dynastii Nicefor II Fokas (ur. 912, zm. 969 – panował: 963 do śmierci (formalnie jako regent); wyniesiony na tron w wyniku spisku żony Romana II, Teofano;
    • Spoza dynastii Jan I Tzimiskes (ur. 925, zm. 976 – panował: 969 do śmierci (formalnie jako regent); wyniesiony na tron w wyniku spisku żony Nicefora II, Teofano; żonaty z Teodorą - córką Konstantyna VII;
  • Bazyli II Bułgarobójca (ur. 958, zm. 1025) – panował: 963 do śmierci (samodzielnie od 976); syn Romana II; najwybitniejszy przedstawiciel dynastii;
  • Konstantyn VIII (ur. 960, zm. 1028) – panował: 1025 do śmierci; brat Bazylego II; ostatni męski przedstawiciel rodu;
  • Zoe (ur. 978, zm. 1050) – panowała: 1028 do śmierci (faktycznie współrządy z kolejnymi małżonkami); córka Konstantyna VIII;
    • Spoza dynastii Roman III Argyros (ur. 968, zm. 1034) – panował: 1028 do śmierci (jako mąż Zoe); prawnuk Romana I; prawdopodobnie otruty przez żonę;
    • Spoza dynastii Michał IV Paflagończyk (ur. 1010, zm. 1041) – panował: 1034 do śmierci (jako drugi mąż Zoe);
    • Spoza dynastii Michał V Kalafates (ur. 1015, zm. 1042) – panował: 1041- 1042; adoptowany syn Zoe i Michała IV; obalony w wyniku przewrotu swojej matki;
  • Teodora (ur. 981, zm. 1056) – panowała: 1042 (współrządy ze swoją siostrą Zoe do jej trzeciego ślubu) i 1055 do śmierci; córka Konstantyna VIII i siostra Zoe; ostatnia przedstawicielka dynastii na tronie;
    • Spoza dynastii Konstantyn IX Monomach (ur. 1000, zm. 1055) – panował: 1042 do śmierci (jako trzeci mąż Zoe).

Po śmierci Teodory cesarzem został, wskazany przez nią, jej faworyt Michał VI Stratiotikos.

Genealogia

Leon V
775-820
cesarz Bizancjum
 
 
Maiktes
 
MariaTeofil
813-842
cesarz Bizancjum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
JanKonstantyn
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
LeonTekla
 
Bazyli I
811-886
cesarz Bizancjum
 
Eudokia
Ingerina
840-882
SymbiatosMarianBardas
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Konstantyn
864-879
współczesny
Teofano
Martiniake
zm. 893
 
Leon VI
866-912
cesarz Bizancjum
 
Zoe
Zaoutzaina
zm. 899
Stefan I
867-893
patriarcha
Konstantynopola
Aleksander
870-913
cesarz Bizancjum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eudokia
Baïana
zm. 901
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zoe
Karbonopsina
zm. 919
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Roman I
870-948
cesarz Bizancjum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eudokia
888-892
Bazyli
zm. 901
Anna
898-914
 
Ludwik III
880-928
cesarz Niemiec
Anna
ur. 903
Helena
ur. 904
Konstantyn VII
905-959
cesarz Bizancjum
 
Helena
Lekapena
910-961
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zoe
zakonnica
Roman II
939-963
cesarz Bizancjum
 
Teofano
Anastaso
941-976
Teodora
ur. 946-976
 
Jan I
925-976
cesarz Bizancjum
Agata
zakonnica
Teofano
zakonnica
Anna
zakonnica
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bazyli II
958-1025
cesarz Bizancjum
Konstantyn VIII
960-1028
cesarz Bizancjum
 
HelenaAnna
963-1011
 
Włodzimierz I
zm. 1015
wielki książę
Kijowa
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eudoksja
zakonnica
Roman III
968-103
cesarz Bizancjum
 
Zoe
978-1050
cesarzowa
Bizancjum
 
Michał IV
1010-1041
cesarz Bizancjum
Irena
zakonnica
Teodora
981-1056
cesarzowa
Bizancjum
 
 
 
 
 
 
 
 
Konstantyn IX
1000-1055
cesarz Bizancjum
 
 
 
  • p
  • d
  • e
  • gwiazdką*oznaczono monarchów nienależących do dynastii
Dynastia teodozjańska
395–457
  • Arkadiusz (395–408)
  • Teodozjusz II (408–450)
  • Pulcheria
  • Marcjan (450–457)
Dynastia leońska
457–518
Dynastia justyniańska
518–602
Dynastia heraklijska
610–711
Dynastia izauryjska
717–802
Dynastia Niceforów
802–813
Dynastia amoryjska
820–867
Dynastia macedońska
867–1057
Dynastia Dukasów
1059–1081
Dynastia Komnenów
1081–1185
Dynastia Angelosów
1185–1204
Dynastia Laskarysów
1204–1261
Dynastia Paleologów
1259–1453

  • p
  • d
  • e
Angielskie
Armeńskie
Bizantyńskie
Bośniackie
Bułgarskie
Chorwackie
Czeskie i morawskie
Duńskie
Frankijskie i francuskie
Gruzińskie
  • Farnawazianowie
  • Chosrowianowie
  • Bagratydzi
Hiszpańskie
Litewskie
Niemieckie
Polskie i pomorskie
Portugalskie
Ruskie i rosyjskie
Rumuńskie – mołdawskie i wołoskie
Serbskie i czarnogórskie
Szkockie
Szwedzkie
Węgierskie
Włoskie
  • Dynastie pogrupowane są pod względem rodzimego kraju, w ramach nich alfabetycznie; w nawiasach boczne linie będące samodzielnymi dynastiami
Kontrola autorytatywna (dynastia):
  • VIAF: 405150323706409970649
  • ULAN: 500373127
Encyklopedia internetowa:
  • БРЭ: 2165936
  • Catalana: 0233788