Dystrykt radomski
Dystrykt radomski, okręg radomski (niem. Distrikt Radom) – jednostka administracyjna Generalnego Gubernatorstwa od 26 października 1939[1] do 16 stycznia 1945. W okresie po zagładzie ludności żydowskiej w dystrykcie radomskim mieszkało 2 mln. 387 tys. osób narodowości polskiej. Dystrykt zajmował obszar 24 431 km².
Władze
Gubernatorzy radomscy
- Karl Lasch: od 26 października 1939 do lipca 1941
- mjr Ernst Kundt: od sierpnia 1941 do 16 stycznia 1945
Dowódcy SS i Policji
- SS-Oberf/SS-Brif Fritz Katzmann (30 listopada 1939 – 8 sierpnia 1941)
- SS-Oberf/SS-Brif Carl Oberg (8 sierpnia 1941 – 5 maja 1942)
- SS-Oberf/SS-Brif dr Herbert Böttcher (12 maja 1942 – 16 stycznia 1945)[2]
Komenda Sipo-SD
Komendanci:
- SS-Stubaf Fritz Liphardt (listopad 1939 – październik 1943)[3]
- SS-Ostubaf Joachim Illmer (październik 1943 – styczeń 1945)
Za działania Gestapo w ramach dystryktowej komendy SiPo–SD odpowiadał SS-Hstuf Paul Fuchs[4], jednym z jego podwładnych był SS-Stuscha Otto Bussing kierujący placówką w Kielcach. Siedziba komendy znajdowała się przy ul. Tadeusza Kościuszki 6 w Radomiu[5].
Powiaty
Dystrykt dzielił się na 10 powiatów, ponadto były trzy miasta wydzielone (Stadtkreise): Radom, Częstochowa i Kielce. W obrębie dystryktu leżały 34 miasta i 302 gminy.
- Landkreis Busko
- Landkreis Jedrzejow
- Landkreis Kielce
- Landkreis Konskie
- Landkreis Opatow
- Landkreis Radom
- Landkreis Radomsko
- Landkreis Starachowice
- Landkreis Piotrkow
- Landkreis Tomaszow
Miejscowości
Lista stu największych miejscowości w dystryckie radomskim w 1943 roku[6].
Miejscowość | Status | Liczba mieszkańców 1.III.1943 | Powiat | Gmina |
---|---|---|---|---|
Tschenstochau | miasto | 112134 | Tschenstochau-Stadt | Tschenstochau-Stadt |
Radom | miasto | 93532 | Radom-Stadt | Radom-Stadt |
Kielce | miasto | 56950 | Kielce-Stadt | Kielce-Stadt |
Petrikau | miasto | 43706 | Petrikau | Petrkau |
Tomaschow-Mazowiecki | miasto | 30957 | Tomaschow-Mazowiecki | Tomaschow-Mazowiecki |
Starachowice | miasto | 28940 | Starachowice | Starachowice |
Skarżysko Kamienna | miasto | 26306 | Kielce | Skarżysko Kamienna |
Ostrowiec | miasto | 21648 | Opatow | Ostrowiec |
Radomsko | miasto | 19443 | Radomsko | Radomsko |
Jędrzejów | miasto | 11526 | Jędrzejów | Jędrzejów |
Sandomierz | miasto | 10162 | Opatow | Ostrowiec |
Końskie | miasto | 8830 | Końskie | Końskie |
Pionki | wieś | 7362 | Radom | Pionki |
Rawa Mazowiecka | miasto | 6375 | Tomaschow-Mazowiecki | Rawa Mazowiecka |
Opoczno | miasto | 6281 | Tomaschow-Mazowiecki | Opoczno |
Opatów | miasto | 5174 | Opatow | Opatów |
Włoszczowa | miasto | 4969 | Jędrzejów | Włoszczowa |
Busko | miasto | 4939 | Busko | Busko |
Zwoleń | miasto | 4866 | Radom | Zwoleń |
Staszów | miasto | 4549 | Opatow | Staszów |
Szydłowiec | miasto | 4422 | Radom | Szydłowiec |
Kozienice | miasto | 4416 | Radom | Kozienice |
Sulejów | miasto | 4202 | Petrikau | Sulejów |
Nowe Miasto | miasto | 3932 | Tomaschow-Mazowiecki | Nowe Miasto |
Iłża | miasto | 3678 | Starachowice | Iłża |
Wąchock | wieś | 3600 | Starachowice | Wąchock |
Szczekociny | miasto | 3556 | Jędrzejów | Szczekociny |
Garbatka-Podlas | wieś | 3540 | Radom | Policzna |
Przedbórz | miasto | 3378 | Końskie | Przedbórz |
Pińczów | miasto | 3310 | Busko | Pińczów |
Daleszyce | wieś | 3201 | Kielce | Daleszyce |
Chęciny | miasto | 2876 | Kielce | Chęciny |
Radoszyce | wieś | 2873 | Końskie | Radoszyce |
Chmielnik | miasto | 2870 | Busko | Chmielnik |
Jedlnia letn. | wieś | 2861 | Radom | Gzowice |
Bodzentyn | wieś | 2845 | Kielce | Bodzentyn |
Kaczka | wieś | 2842 | Tomaschow-Mazowiecki | Lubochnia |
Częstocice | wieś | 2704 | Opatow | Częstocice |
Ćmielów | wieś | 2593 | Opatow | Ćmielów |
Koluszki | wieś | 2575 | Tomaschow-Mazowiecki | Długie |
Zawichost | miasto | 2520 | Opatow | Zawichost |
Skaryszów | miasto | 2366 | Radom | Skaryszów |
Kamieńsk | wieś | 2361 | Petrikau | Kamieńsk |
Kunów | wieś | 2233 | Opatow | Kunów |
Denków | wieś | 2126 | Opatow | Bodzechów |
Solec os. | wieś | 2121 | Starachowice | Solec |
Białobrzegi | wieś | 2093 | Radom | Białobrzegi |
Wodzisław | wieś | 2073 | Jędrzejów | Wodzisław |
Ożarów | wieś | 2064 | Opatow | Ożarów |
Stopnica | wieś | 2062 | Busko | Stopnica |
Suchedniów | wieś | 2052 | Kielce | Suchedniów |
Lipsko | wieś | 2049 | Starachowice | Lipsko |
Żarki | wieś | 2031 | Radomsko | Żarki |
Połaniec | wieś | 1988 | Opatow | Połaniec |
Bzinek | wieś | 1974 | Kielce | Bliżyn |
Przyrów | wieś | 1950 | Radomsko | Przyrów |
Czermno | wieś | 1922 | Końskie | Czermno |
Skarżysko Kościelne | wieś | 1909 | Starachowice | Skarżysko Kościelne |
Sędziszów | wieś | 1903 | Jędrzejów | Sędziszów |
Skarżysko Książęce | wieś | 1871 | Starachowice | Skarżysko Kościelne |
Wzdół Rządowy | wieś | 1867 | Kielce | Bodzentyn |
Koniecpol | miasto | 1865 | Radomsko | Koniecpol |
Białaczów | wieś | 1859 | Tomaschow-Mazowiecki | Białaczów |
Żakowice | wieś | 1852 | Radom | Kowala-Stępocina |
Biała Rawska | miasto | 1846 | Tomaschow-Mazowiecki | Biała Rawska |
Rytwiany | wieś | 1841 | Opatow | Rytwiany |
Wolbórz | wieś | 1803 | Petrikau | Bogusławice |
Klimontów | wieś | 1802 | Opatow | Klimontów |
Mirzec | wieś | 1779 | Starachowice | Mirzec |
Secemin | wieś | 1779 | Jędrzejów | Secemin |
Nowy Korczyn | wieś | 1775 | Busko | Nowy Korczyn |
Kłomnice | wieś | 1773 | Radomsko | Kruszyna |
Małogoszcz | wieś | 1752 | Jędrzejów | Małogoszcz |
Iwaniska | wieś | 1748 | Opatow | Iwaniska |
Łagów | wieś | 1740 | Opatow | Łagów |
Koprzywnica | wieś | 1726 | Opatow | Koprzywnica |
Stobiecko Miejskie | wieś | 1720 | Radomsko | Radomsko |
Włostów | wieś | 1717 | Opatow | Lipnik |
Rzeczyca | wieś | 1689 | Tomaschow-Mazowiecki | Rzeczyca |
Rokitno | wieś | 1672 | Jędrzejów | Rokitno |
Psary-Stara Wieś | wieś | 1634 | Kielce | Bodzentyn |
Parszów | wieś | 1622 | Starachowice | Wąchock |
Ujazd | wieś | 1617 | Tomaschow-Mazowiecki | Łazisko |
Lubienia | wieś | 1613 | Starachowice | Brody |
Gorzkowice | wieś | 1611 | Petrikau | Gorzkowice |
Wierzbica | wieś | 1595 | Radom | Wierzbica |
Okół | wieś | 1578 | Starachowice | Skarbka |
Cykarzew | wieś | 1573 | Radomsko | Mykanów |
Szydłów | wieś | 1564 | Busko | Szydłów |
Słupia Nowa | wieś | 1552 | Kielce | Słupia Nowa |
Borowno | wieś | 1546 | Radomsko | Kruszyna |
Bieliny Kapitulne | wieś | 1541 | Kielce | Bieliny |
Szewna | wieś | 1528 | Opatow | Częstocice |
Jasieniec Iłżecki | wieś | 1519 | Starachowice | Krzyżanowice |
Kurzelów | wieś | 1517 | Jędrzejów | Kurzelów |
Tarłów | wieś | 1504 | Starachowice | Tarłów |
Suków | wieś | 1503 | Kielce | Dyminy |
Pacanów | wieś | 1499 | Busko | Pacanów |
Dąbrowa | wieś | 1478 | Kielce | Dąbrowa |
Zaborowice | wieś | 1477 | Końskie | Miedzierza |
Przypisy
- ↑ Verordnungsblatt des Generalgouverneurs für die Besetzten Polnischen Gebiete = Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla Okupowanych Polskich Obszarów / hrsg. vom Amt des Generalgouverneurs. 1939, Nr 1 (26 October) - Nr 15 (31 Dezember)
- ↑ SS und Polizeiführer Radom [online], axishistory.com [dostęp 2020-03-15] (ang.).
- ↑ Świadek historii | Przegląd [online], tygodnikprzeglad.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).
- ↑ A.J. Zakrzewski, Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej, Częstochowa 1998, s. 51–52.
- ↑ Paul Fuchs zwany "Lisem z Radomia". Gestapowiec, który szachował Podziemie | Polska Times [online], polskatimes.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
Literatura
- Stefan Iwaniak, Reforma rolna w województwie kieleckim w latach 1944–1945, Warszawa 1975; tamże szczegółowa bibliografia.
- Czesław Madajczyk, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1970.
Linki zewnętrzne
- O dystrykcie radomskim. wojewodztwo.radom.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-18)].
- Recenzja książki "Deutsche Besatzungspolitik..."
- p
- d
- e
- p
- d
- e
- p
- d
- e
Miasta na prawach powiatu | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Powiaty |
|