Garnizon Warszawa

Garnizon Warszawa – garnizon Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej obejmujący obszar m.st. Warszawy (z wyłączeniem dzielnicy Wesoła) oraz powiatów: otwockiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego i warszawskiego zachodniego^[1], w przeszłości zajmowany kolejno przez instytucje i jednostki wojskowe:

• Wojska I Rzeczypospolitej (do 1795),
• Armii Królestwa Prus (1795–1806),
• Wielkiej Armii I Cesarstwa Francuskiego (1806–1807),
• Armii Księstwa Warszawskiego (1807–1815),
• Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego (1815–1830),
• Armii Imperium Rosyjskiego (1831–1915),
• Armii Cesarstwa Niemieckiego (1915–1918),
• Polskiej Siły Zbrojnej (1917–1918),
• Wojska Polskiego II RP (1918–1939),
• Wehrmachtu, Waffen-SS, Armii Krajowej – SZP – ZWZ (1939–1944),
• Sił Zbrojnych PRL (1944–1989) oraz PGW Armii Radzieckiej (1944–17.09.1993)

Garnizon wojsk I Rzeczypospolitej

• 15 Regiment Pieszy Koronny
• 16 Regiment Pieszy Były Skarbowy
• 17 Regiment Pieszy Koronny
• 18 Regiment Pieszy Koronny
• 20 Regiment Pieszy Koronny
• 21 Regiment Pieszy Koronny
• Regiment Gwardii Konnej Koronnej
• Regiment Gwardii Pieszej Koronnej

Garnizon wojsk Księstwa Warszawskiego

• 1 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie) (potem również Kalisz i Częstochowa)

Garnizon Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego

• 4 Pułk Piechoty Liniowej (Królestwo Kongresowe)
• 5 Pułk Strzelców Pieszych Dzieci Warszawskich
• 6 Pułk Ułanów Dzieci Warszawskich

Garnizon wojsk Imperium Rosyjskiego

Jednostki XV Korpusu Armijnego:

• 8 Dywizja Piechoty
  • 1 Brygada Piechoty
    • 29 Czernichowski Pułk Piechoty
    • 30 Połtawski Pułk Piechoty
  • 2 Brygada Piechoty
    • 32 Kremenczucki Pułk Piechoty
  • 8 Brygada Artylerii
• 6 Dywizja Kawalerii – Ciechanów, czasowo Warszawa
• 15 Dywizjon Haubic
• 15 Batalion Saperów
• 3 Kompania Telegraficzna

 Osobny artykuł: 15 Korpus Armijny Imperium Rosyjskiego.

Jednostki XXIII Korpusu Armijnego:

• 3 Dywizja Piechoty Gwardii
  • 1 Brygada Piechoty Gwardii
    • dwa pułki piechoty Gwardii
  • 2 Brygada Piechoty Gwardii
    • dwa pułki piechoty Gwardii
  • 3 Brygada Artylerii Gwardii
• Samodzielna Brygada Kawalerii Gwardii
  • Gwardyjski Pułk Ułanów Jego Wysokości
  • Gwardyjski Grodzieński Pułk Huzarów
  • 3 gwardyjska bateria artylerii konnej
• 9 Batalion Saperów

 Osobny artykuł: 23 Korpus Armijny Imperium Rosyjskiego.

Inne jednostki i instytucje:

• Audytoriat Polowy Wojsk w Królestwie Polskim
• Stała Komisja Wojenno-Śledcza
• Tymczasowa Komisja Wojenno-Śledcza

Garnizon Wojska Polskiego II RP

^{[2][3][4][5][6]}

• Gabinet Wojskowy Prezydenta Rzeczypospolitej
  • Oddział Zamkowy
• Ministerstwo Spraw Wojskowych
• Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych
• Sztab Generalny WP (od 1928 r. – Sztab Główny WP)
• Wyższa Szkoła Wojenna
• Dowództwo Okręgu Korpusu Nr I (w latach 1918-1921 – Dowództwo Okręgu Generalnego „Warszawa”)
• Dowództwo 28 Dywizji Piechoty
• 21 Warszawski Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy”
• 30 Pułk Strzelców Kaniowskich
• 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej
• 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
• 1 Grupa Artylerii
• 1 Pułk Artylerii Najcięższej (1923-1928 → Góra Kalwaria)
• 1 Dywizjon Artylerii Konnej im. gen. Józefa Bema
• Dowództwo 11 Grupy Artylerii (1929-1938)
• Grupa Artylerii Przeciwlotniczej (1938-1939)
• 1 Grupa Artylerii Przeciwlotniczej (1939)
• 1 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego
• 1 Pułk Lotniczy
• 3 Batalion Pancerny
• Szkoła Podchorążych Piechoty (do 1926 → Komorowo k. Ostrowi Mazowieckiej)
• Dowództwo 1 Grupy Łączności (1929-1934 i 1939)
• Dowództwo 2 Grupy Łączności (1939)
• Pułk Radiotelegraficzny (1926-1939)
• Stacja Radiotelegraficzna M.S.Wojsk. w Warszawie → 1 pluton radiotelegraficzny → Stacja Radiotelegraficzna Nr 1
• Centrum Wyszkolenia Sanitarnego
  • Szkoła Podchorążych Sanitarnych
  • Szpital Szkolny CWSan.
• 1 Szpital Okręgowy im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
• Szkoła Podchorążych Saperów (1936-1939)
• Wojskowa Główna Szkoła Inżynierii (1939)
• Oficerska Szkoła Inżynierii (1923-1928)
• Szkoła Podchorążych Inżynierii (1928-1935)
• Szkoła Podchorążych Saperów (1935-1939)

Garnizon wojsk niemieckich

• Dywizja Forteczna Warszawa
  • 8 Pułk Piechoty Fortecznej
  • 88 Pułk Piechoty Fortecznej
  • 183 Pułk Piechoty Fortecznej
  • 1320 Pułk Artylerii
  • 67 Batalion Pionierów
  • 669 Zmotoryzowana Kompania Łączności

Garnizon Wojska Polskiego po 1945

Instytucje Centralne Ministerstwa Obrony Narodowej

• Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego (1944-1947)
• Ministerstwo Obrony Narodowej
  • Centralny Ośrodek Naukowej Informacji Wojskowej
• Sztab Generalny WP
  • Biblioteka Naukowa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
• Akademia Sztabu Generalnego (1947-1990)
• Akademia Obrony Narodowej (od 1990)
• Wojskowa Akademia Techniczna
• Samodzielny Oddział Fotogrametryczny (1951-1988)
• Oddziału Zabezpieczenia Topograficznego (1974-2004)
• Wojskowy Ośrodek Geodezji i Teledetekcji (1988-2004)
• Wojskowe Centrum Geograficzne (od 2004)
• Wojskowy Dozór Techniczny
• Delegatura Wojskowego Dozoru Technicznego
• Centralna Biblioteka Wojskowa z Ośrodkiem Informacji Naukowej
• Centralny Węzeł Łączności Ministerstwa Obrony Narodowej
• Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii
• Wojskowy Instytut Medyczny
  • Centralny Szpital Kliniczny Ministerstwa Obrony Narodowej
• Ośrodek Naukowej Informacji Wojskowej Instytutu Chemii i Radiometrii
• Ośrodek Naukowej Informacji Wojskowej Instytutu Higieny i Epidemiologii

Jednostki Wojsk Lądowych

• Dowództwo Wojsk Lądowych
  • Ośrodek Informacji Naukowej i Bibliograficznej Dowództwa Wojsk Lądowych
• Dowództwo Warszawskiego Okręgu Wojskowego (rozformowane)
• 3 Batalion Zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych

Jednostki Sił Powietrznych (Wojsk Lotniczych, Wojsk Obrony Powietrznej Kraju)

• Dowództwo Sił Powietrznych
• Centrum Operacji Powietrznych
• Centralne Stanowisko Dowodzenia Dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej
• 1 Korpus Obrony Powietrznej
• 6 samodzielna eskadra transportowa
• Centrum Meteorologii Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej
• Dowództwo Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej
• Rządowa Eskadra Transportowa
• 36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego (rozformowany)
• Wydział Informacji Naukowej Sztabu Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej
• 1 Baza Lotnicza
• 3 Warszawska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej
• 21 Ośrodek Dowodzenia i Naprowadzania
• Biblioteka Naukowa Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej
• Centrum Meteorologii Sił Powietrznych
• Ośrodek Naukowej Informacji Wojskowej Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych
• Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej
• Wydział Informacji Naukowej Sztabu Sił Powietrznych

Jednostki Dowództwa Garnizonu Warszawa (Zgrupowania Jednostek Zabezpieczenia MON)

• Dowództwo Zgrupowania Jednostek Zabezpieczenia MON
• Dowództwo Garnizonu Warszawa
• Pułk Ochrony i Regulacji Ruchu WSW im. płk Jana Strzeszewskiego
• Pułk Ochrony im. gen. dyw. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego
• 10 Warszawski Pułk Samochodowy im. mjr. Stefana Starzyńskiego
• Batalion Reprezentacyjny Wojska Polskiego
• Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego im.Józefa Wybickiego

Jednostki wojskowe Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i (KBW)

• Dowództwo Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego ( do 1965)^[7]
  • Nadwiślańska Brygada Ochrony Rządu ( do 1965 )^[8]
• Dowództwo Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych MSW
• Nadwiślańska Brygada MSW im. Czwartaków AL
  • 1 Warszawska Brygada Zmotoryzowana NJW MSW im. Czwartaków Armii Ludowej
  • 3 Pułk Inżynieryjno-Budowlany NJW MSW
  • 7 Samodzielny Batalion Inżynieryjny NJW MSW
  • 8 Oddział Zabezpieczenia Obiektów Specjalnych NJW MSW
  • 9 Samodzielny Batalion Zaopatrywania i Obsługi Dowództwa NJW MSW
  • 103 Pułk Lotnictwa NJW MSW
  • Samodzielny Oddział Żandarmerii Wojskowej NJW MSW

Przypisy

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Garnizon Warszawa

• Dowództwo Garnizonu Warszawa

Bibliografia

• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2/III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.