Gierduciszki
 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Rejon | |||
| Sielsowiet | Gródek | ||
| Populacja (2009) • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy | 222313 | ||
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |||
Położenie na mapie Białorusi  | |||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||
 54°07′46″N 27°00′15″E/54,129444 27,004167 | |||
| |||
Gierduciszki (biał. Гердуцішкі, ros. Гердутишки) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Gródek.
Historia
W czasach zaborów wieś włościańska, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 liczyła 71 mieszkańców w 9 domach[2].
W latach 1921–1945 wieś, majątek i osada młyńska leżały w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Gródek[3][4].
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwały:
- wieś – 106 osób, 10 było wyznania rzymskokatolickiego a 96 prawosławnego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 19 budynków mieszkalnych[5]. W 1931 w 27 domach zamieszkiwało 143 osoby[6].
- majątek [1] – 25 osób, 19 było wyznania rzymskokatolickiego a 6 prawosławnego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 5 budynków mieszkalnych[5]. W 1931 w 2 domach zamieszkiwało 25 osób[6].
- osadę młyńską [2] – 12 osób, 4 były wyznania rzymskokatolickiego a 8 prawosławnego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Były tu 2 budynki mieszkalne[5]. W 1931 w 3 domach zamieszkiwało 16 osób[6].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej w Gródku. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Rakowie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Gródku[7].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[8][9]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[10].
Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.
Przynależność państwowa i administracyjna
- ? – 1917
Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski - 1917–1919
Rosyjska FSRR - 1919–1920
Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński - 1920 Rosyjska FSRR
- 1920–1945[b]
Polska - województwo:
- nowogródzkie (1921–1922)
- Ziemia Wileńska (1922–1926)
- wileńskie (od 1926)
- powiat:
- wilejski (1920–1927)
- mołodeczański (od 1927)
- województwo:
- 1945–1991
ZSRR, Białoruska SRR - od 1991
Białoruś
Uwagi
- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
- ↑ de facto do 1939
Przypisy
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Gierduciszki, wieś, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 560 .
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472; zm. Dz.U. z 1926 r. nr 26, poz. 158; zm. Dz.U. z 1927 r. nr 8, poz. 62
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277
- ↑ a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 76 .
- ↑ a b c Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 58 .
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 435 .
- ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
- ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-03] .
- ↑ PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .
Bibliografia
- Gierduciszki, wieś, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 560 .
- Gierduciszki na mapie WIG
- Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3.
- p
- d
- e
Gmina Gródek (II Rzeczpospolita)
- Siedziba gminy – Gródek Mołodecki
