Gigantopithecus
Gigantopithecus | |||
Koenigswald, 1935[1] | |||
Okres istnienia: 1–0,3 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 1/0.3 ↓ 1/0.3 | |||
Żuchwa gigantopiteka | |||
Rekonstrukcja gigantopiteka | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ssaki | ||
Infragromada | |||
Rząd | naczelne | ||
Podrząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | człowiekowate | ||
Podrodzina | orangowate | ||
Rodzaj | gigantopitek | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Gigantopithecus blacki Koenigswald, 1935 | |||
Synonimy | |||
| |||
Gatunki | |||
| |||
| |||
|
Gigantopitek (Gigantopithecus) – wymarły rodzaj ssaków naczelnych z rodziny człowiekowatych (Hominidae), który żył milion do trzystu tysięcy lat temu[4], na obszarze dzisiejszych Chin, Indii i Wietnamu obok innych gatunków hominidów[5]. Zachowane skamieniałości sugerują, że Gigantopithecus blacki był największą małpą człekokształtną, jaka kiedykolwiek żyła, osiągającą do 3 m wysokości i 540 kg masy ciała[4][6][7].
Etymologia
- Gigantopithecus: gr. γιγας gigas, γιγαντος gigantos „ogromny, olbrzymi”[8]; πιθηκος pithēkos „małpa”[9].
- Gigantanthropus (Giganthropus): gr. γιγας gigas, γιγαντος gigantos „ogromny, olbrzymi”[8]; ανθρωπος anthrōpos „człowiek”[10]. Nowa nazwa dla Gigantopithecus Koenigswald, 1935.
Gatunki
- Gigantopithecus blacki Koenigswald, 1935
Wyginięcie
Grupa naukowców w artykule opublikowanym w 2024 roku na łamach „Nature” sugeruje, że Gigantopithecus wyginął przez zmiany klimatu; 2,3 miliona lat temu środowisko stanowiło mozaikę lasów i traw, co zapewniało idealne warunki dla dobrze prosperujących populacji G. blacki. Jednak między 295 000 a 215 000 lat temu wystąpiła zwiększona zmienność środowiska spowodowana zwiększoną sezonowością, co spowodowało zmiany w zbiorowiskach roślinnych i wzrost otwartych środowisk leśnych, do których G. blacki nie był w stanie się przystosować w przeciwieństwie do występującego wraz z nim Pongo weidenreichi[11].
Kryptozoologia
Niektórzy kryptozoolodzy uważają, że gigantopitekami są takie istoty jak Yeti, Wielka Stopa, Yowie, Yeren i Skunk ape[12][13].
Uwagi
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Gigantanthropus Weidenreich, 1946.
Przypisy
- ↑ G.H.R. von Koenigswald. Eine fossile Säugetierfauna mit Simia aus Südchina. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. 38 (8), s. 874, 1935. (niem.).
- ↑ F. Weidenreich: Apes, Giants and Man. Chicago; London: University of Chicago Press; Cambridge University Press, 1946, s. 59. (ang.).
- ↑ H. Weinert. Über die neuen Vor- und Frühmenschenfunde aus Afrika, Java, China und Frankreich. „Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie”. 42 (1), s. 124, 1950. JSTOR: 25753107. (niem.).
- ↑ a b Jane Christmas: Giant Ape lived alongside humans. McMaster University, 2005-11-07. [dostęp 2007-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-06)].
- ↑ R.R. Ciochon R.R. i inni, Dated Co-Occurrence of Homo erectus and Gigantopithecus from Tham Khuyen Cave, Vietnam, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 93 (7), 1996, s. 3016–3020, DOI: 10.1073/pnas.93.7.3016, PMID: 8610161, PMCID: PMC39753 [zarchiwizowane z adresu 2009-03-07] .
- ↑ Russell L Ciochon: The Ape that Was – Asian fossils reveal humanity's giant cousin. University of Iowa. [dostęp 2007-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-25)].
- ↑ Eric Pettifor: From the Teeth of the Dragon: Gigantopithecus blacki. W: Selected Readings in Physical Anthropology. Kendall/Hunt Publishing Company, 2000, s. 143–149. ISBN 0-7872-7155-1. (ang.). Rok pierwszego wydania: 1995
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 96.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 176.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 18.
- ↑ YingqiY. Zhang YingqiY. i inni, The demise of the giant ape Gigantopithecus blacki, „Nature”, 10 stycznia 2024 (ang.).
- ↑ Bjorn Carey: Gigantic Apes Coexisted with Early Humans, Study Finds. LiveScience, 7 listopada 2007. [dostęp 2007-12-06].
- ↑ The Bigfoot-Giganto Theory. Bigfoot Field Researchers Organization. [dostęp 2007-12-06].
Bibliografia
- Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
- GND: 4268731-7
- Britannica: animal/Gigantopithecus
- БРЭ: 2357492
- SNL: Gigantopithecus
- EoL: 4454566
- GBIF: 4827697
- identyfikator iNaturalist: 470613
- identyfikator taksonu Fossilworks: 40894