Grupa kwaternionów

Tablica na dublińskim moście upamiętniająca odkrycie przez Hamiltona grupy kwaternionów.

Grupa kwaternionów – nieabelowa[1][2][3][4] grupa[5][6] multyplikatywna[2][7] rzędu 8[1][6][8], oznaczana symbolem Q 8 {\displaystyle Q_{8}} [1][2][4][7][9][10] lub rzadziej Q {\displaystyle Q} [5][11][12][13][14] lub Q u a t {\displaystyle Quat} [5], składająca się z następujących elementów: { 1 , 1 , i , i , j , j , k , k } {\displaystyle \{1,-1,i,-i,j,-j,k,-k\}} [1][2][6] będących kwaternionami[2][11]. Generatorami tej grupy są kwaterniony i {\displaystyle i} oraz j {\displaystyle j} [2][4].

Grupa kwaternionów została odkryta przez Hamiltona w 1843 roku[12]. Matematyk wpadł na ten pomysł podczas spaceru, a główne wzory wyrzeźbił na kamiennym moście w Dublinie[11].

Grupę kwaternionów można również potraktować jako grupę macierzową będącą podgrupą specjalnej grupy liniowej S L ( 2 , C ) {\displaystyle SL(2,\mathbb {C} )} [5][7]. Określmy następujące macierze:

1 ^ = ( 1 0 0 1 ) , i ^ = ( i 0 0 i ) , j ^ = ( 0 1 1 0 ) , k ^ = ( 0 i i 0 ) {\displaystyle {\widehat {1}}={\begin{pmatrix}1&0\\0&1\end{pmatrix}},{\widehat {i}}={\begin{pmatrix}i&0\\0&-i\end{pmatrix}},{\widehat {j}}={\begin{pmatrix}0&1\\-1&0\end{pmatrix}},{\widehat {k}}={\begin{pmatrix}0&i\\i&0\end{pmatrix}}} [5][7][9][13][14].

Wtedy zbiór { 1 ^ , 1 ^ , i ^ , i ^ , j ^ , j ^ , k ^ , k ^ } {\displaystyle \{{\widehat {1}},-{\widehat {1}},{\widehat {i}},-{\widehat {i}},{\widehat {j}},-{\widehat {j}},{\widehat {k}},-{\widehat {k}}\}} tworzy grupę Q 8 {\displaystyle Q_{8}} [7][9].

W grupie kwaternionów można utworzyć następującą tablicę Cayleya[1][2][6][10][11][15]:

{\displaystyle \cdot } 1 −1 i i j j k k
1 1 −1 i i j j k k
−1 −1 1 i i j j k k
i i i −1 1 k k j j
i i i 1 −1 k k j j
j j j k k −1 1 i i
j j j k k 1 −1 i i
k k k j j i i −1 1
k k k j j i i 1 −1

Podgrupami grupy kwaternionów są { 1 } , {\displaystyle \{1\},} { 1 , 1 } , {\displaystyle \{1,-1\},} { 1 , 1 , i , i } , {\displaystyle \{1,-1,i,-i\},} { 1 , 1 , j , j } , {\displaystyle \{1,-1,j,-j\},} { 1 , 1 , k , k } {\displaystyle \{1,-1,k,-k\}} oraz { 1 , 1 , i , i , j , j , k , k } {\displaystyle \{1,-1,i,-i,j,-j,k,-k\}} [1]. Wszystkie podgrupy tej grupy są normalne[1][3].

Ponieważ każda podgrupa nieabelowej grupy Q 8 {\displaystyle Q_{8}} jest normalna, to mówimy, że grupa kwaternionów jest grupą Hamiltona[3][9].

Grupa kwaternionów pojawia się w mechanice kwantowej, w teorii spinu elektronu Wolfganga Pauliego[11], a powyższe macierze nazywane są macierzami Pauliego[16].

Przypisy

  1. a b c d e f g Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Quaternion Group, [w:] MathWorld, Wolfram Research [dostęp 2020-12-14]  (ang.).
  2. a b c d e f g WolframAlpha, Quaternion Group.
  3. a b c Marshall Hall, The theory of groups, II Wydanie, 1999, AMS Bookstore, s. 190 ISBN 0-8218-1967-4.
  4. a b c Keith Conrad, Generalized Quaternions, s. 1.
  5. a b c d e Kazimierz Szymiczek, Algebra, Wykłady dla Studiów Doktoranckich, 29.11.2010, s. 2.
  6. a b c d Antoni Kościelski, Kwaterniony i obroty, s. 16.
  7. a b c d e JerzyJ. Rutkowski JerzyJ., Algebra abstrakcyjna w zadaniach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 37, ISBN 83-01-14388-6, ISBN 978-83-01-14388-6, OCLC 76326157 .
  8. H. Kurzweil, Endliche Gruppen: Eine Einführung in die Theorie der endlichen Gruppen, s. 158.
  9. a b c d Marius Tarnauceanu, A characterization of the quaternion group. emis.u-strasbg.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)]..
  10. a b Vi Hart, Henry Segerman, The Quaternion Group as a Symmetry Group.
  11. a b c d e Grupa kwaternionów, Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej.
  12. a b P.R. GirardThe quaternion group and modern physics, 1983.
  13. a b Christian Karpfinger, Kurt Meyberg, Algebra. Gruppe – Ringe – Körper, s. 145.
  14. a b Algebra Übungen, Blatt 1. uni-graz.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)]..
  15. JerzyJ. Rutkowski JerzyJ., Algebra abstrakcyjna w zadaniach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 254, ISBN 83-01-14388-6, ISBN 978-83-01-14388-6, OCLC 76326157 .
  16. Jacek Komorowski, Od liczb zespolonych, do tensorów, spinorów, algebr Liego i kwadryk, PWN, Warszawa 1978, s. 31–32.