Gwiazdnica trawiasta
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | goździkopodobne | ||
Rząd | goździkowce | ||
Rodzina | goździkowate | ||
Rodzaj | gwiazdnica | ||
Gatunek | gwiazdnica trawiasta | ||
Nazwa systematyczna | |||
Stellaria graminea L. Sp. pl. 1:422. 1753 | |||
|
Gwiazdnica trawiasta (Stellaria graminea L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Występuje w Eurazji, zawleczona została do Ameryki Północnej. W Polsce jest rośliną pospolitą na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Nazwy ludowe: gwiazdownica, muszec trawiasty.
Morfologia
- Łodyga
- Wątła, krucha i łamliwa, zielona, 4-kanciasta. U nasady pokładająca się, często pnąca. Zwykle rozgałęziona. Długości 10–50 (60) cm.
- Liście
- Lancetowate lub równowąskie (trawiaste), siedzące, długo zaostrzone, ułożone naprzeciwlegle, u nasady i na brzegach orzęsione.
- Kwiaty
- Tworzą na szczycie łodygi wielokwiatową, rozpierzchłą wierzchotkę dwuramienną. Pięć płatków korony białych, głęboko podzielonych, podobnie długie lub dłuższe od działek kielicha. Działki 3-nerwowe. Pręcików 10, żółtych. Podsadki błoniaste, orzęsione.
- Owoce
- Wielonasienne, podługowate torebki dłuższe od kielicha.
- Nasiona
- Okrągłe lub nerkowate, o długości 0,8–1 mm i średnicy 0,4–0,7 mm, nieco spłaszczone. Powierzchnia matowa, szarobrunatna z szarymi zmarszczkami.
Zmienność
W naszej florze znane są cztery odmiany[3]:
- równowąska (var. linearis Fenzl) – liście równowąskie, skórzaste, z zawijającymi się brzegami podczas zasychania,
- lancetowata (var. lancoelata Fenzl) – liście lancetowate, dolne zwężone w krótki ogonek, miękkie,
- bezrzęskowa (var. aciliata Fenzl) – liście u nasady oraz podsadki nagie,
- Abromeita (var. abromeitiana H.Preuss) – łodyga na kantach i liście na brzegu szorstkie, owoce podłużne, nasiona pomarszczone i żółtawe.
Tworzy mieszańce z gwiazdnicą błotną (Stellaria x decipens Haussknecht) oraz z gwiazdnicą bagienną (Stellaria x adulterina Focke).
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do sierpnia, rzadziej do września. Występuje na łąkach, przydrożach, miedzach, skrajach pól, brzegach lasów. Szczególnie częsta na średnio żyznych łąkach o różnym stopniu uwilgotnienia i różnych glebach. Pospolita na łąkach śmiałkowych i pastwiskach z mietlicami i bliźniczką.
- Roślina trująca
- Gatunek uważany jest za trujący dla koni z powodu zawartości saponin. Zatrucie objawia się u koni biegunką, sztywnym chodem, porażeniem i w skrajnych przypadkach śmiercią zwierzęcia. Leczy się tylko objawowo[4]. Najbardziej trujące są nasiona[5].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ Jakub Mowszowicz: Rośliny wodne krajowe. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe oddział w Łodzi, 1973.
- ↑ Maria Grynia: Trujące i szkodliwe rośliny łąk i pastwisk. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Stefan Bagiński, Jakub Mowszowicz: Krajowe rośliny trujące. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1963.
Bibliografia
- Jakub Mowszowicz: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986. ISBN 83-09-00771-X.
- SNL: gresstjerneblom
- BioLib: 38540
- EoL: 587703
- EUNIS: 167658
- Flora of China: 242000890
- Flora of North America: 242000890
- FloraWeb: 5771
- GBIF: 5384616
- identyfikator iNaturalist: 61948
- IPNI: 156675-3
- ITIS: 20181
- NCBI: 271541
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2482031
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:310207-2
- Tela Botanica: 66187
- identyfikator Tropicos: 6300276
- USDA PLANTS: STGR
- CoL: 6ZJ3L