Hamid Karzaj

Hamid Karzaj
حامد کرزی
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1957
Kandahar

1. Prezydent Islamskiej Republiki Afganistanu
Okres

od 22 grudnia 2001[1]
do 29 września 2014

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

Burhanuddin Rabbani

Następca

Aszraf Ghani

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Philadelphia Liberty Medal
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Hamid Karzaj i Emomali Rahmon, 2007

Hamid Karzaj (paszto حامد کرزی, Ḥāmid Karẓay, ur. 24 grudnia 1957 w Kandaharze) – afgański polityk, w latach 2001–2014 prezydent i szef rządu Afganistanu.

Wczesne lata oraz życie prywatne

Z pochodzenia jest Pasztunem, z klanu Popalzai tradycyjnie związanego z monarchią. Jego rodzina należała do zdecydowanych zwolenników króla Zahira. Ma sześciu braci i jedną siostrę. Od 1977 do 1983 roku studiował politologię na Uniwersytecie Himachal w Shimla (Indie). Jest uzdolniony lingwistycznie i może pochwalić się znajomością języków: paszto, perskiego, urdu, hindi, angielskiego i francuskiego. W 1999 roku poślubił Zeenat Karzaj, która wcześniej pracowała jako położna przy afgańskich uchodźcach w Pakistanie. Mają syna o imieniu Mirwais.

Zaangażowanie w czasach wojny ze Związkiem Radzieckim

 Osobny artykuł: Operacja Cyclone.

Po powrocie do kraju w latach 80. jako mudżahedin zajmował się pozyskiwaniem funduszy na powstanie antyradzieckie podczas interwencji ZSRR w Afganistanie (przez niektórych podejrzewany jest o współpracę z KGB, jednak informacje te do dziś nie zyskały potwierdzenia). Mudżahedini byli sekretnie wspierani przez rząd Stanów Zjednoczonych, a sam Karzaj był jednym z najważniejszych kontaktów dla CIA w tamtych czasach. Jego rodzina opuściła kraj i zamieszkała w Stanach Zjednoczonych.

Kariera polityczna

Kiedy talibowie pojawili się w latach 90. XX wieku, Karzaj był jednym z ich pierwszych zwolenników. Nie trwało to długo, odmówił im współpracy, m.in. nie przyjął stanowiska przedstawiciela rządu talibów przy ONZ. Podczas rozmów stronnictw afgańskich w Niemczech w grudniu 2001 roku powierzono mu stanowisko tymczasowego szefa rządu; w lipcu 2002 roku – tymczasowego prezydenta. 9 października 2004 roku wybrany w pierwszych demokratycznych wyborach na prezydenta Afganistanu, zaprzysiężony 7 grudnia 2004 roku[2].

2 listopada 2009 roku afgańska komisja zrezygnowała z przeprowadzenia drugiej tury wyborów prezydenckich po tym, jak rywal Karzaja Abdullah Abdullah wycofał się z wyborów, uzasadniając swoją decyzję tym, że nie wierzy w uczciwość drugiej tury wyborów[3]. Hamid Karzaj, który zdobył najwięcej głosów w pierwszej turze wyborów, wygrał więc wybory prezydenckie. Prezydentem Afganistanu był do 29 września 2014 roku, kiedy zastąpił go na tym stanowisku Aszraf Ghani[4].

Próby zabójstwa

W czasie prezydentury miało miejsce kilka zamachów na życie Karzaja. 27 kwietnia 2008 w czasie defilady wojskowej z okazji 16. rocznicy przejęcia Kabulu, Karzaj wraz z innymi dygnitarzami został ostrzelany z broni automatycznej[5]. Nie doznał obrażeń, ale został ewakuowany z miejsca strzelaniny. Do zamachu, w wyniku którego zginęły dwie osoby, a jedenaście zostało rannych, przyznali się talibowie[6].

Przypisy

  1. Do 7 grudnia 2004 pełniący obowiązki.
  2. Karzaj Hamid, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-10-13] .
  3. „Hamid Karzaj wygrał drugą turę wyborów. Chociaż jej nie było”, gazeta.pl.
  4. Prezydent Afganistanu zaprzysiężony. Koniec politycznego paraliżu? [online], www.tvn24.pl [dostęp 2017-11-23] .
  5. Piotr Zychowicz, „Zamach na Hamida Karzaja”, w: „Rzeczpospolita”, 28 kwietnia 2008. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-14)].
  6. Karzai unhurt after parade attack, BBC News, 27 kwietnia 2008.

Linki zewnętrzne

  • Strona oficjalna (wersja archiwalna)
  • p
  • d
  • e
Prezydent Republiki Afganistanu
Przewodniczący Prezydium Rady Rewolucyjnej
Demokratycznej Republiki Afganistanu
Prezydent Demokratycznej Republiki Afganistanu
Prezydenci Islamskiego Państwa Afganistanu
Głowy Rady Najwyższej Islamskiego Emiratu Afganistanu[C]
Prezydenci Tymczasowego Islamskiego Państwa Afgańskiego
  • Hamid Karzaj (2002–2004)
Prezydenci Islamskiej Republiki Afganistanu
Emir Islamskiego Emiratu Afganistanu[E]

Proporzec prezydenta Afganistanu (2004–2013)

Proporzec prezydenta Afganistanu (od 2013)

  1. Przewodniczący Prezydium Wojskowej Rady Rewolucyjnej
  2. W latach 1996–2001 z uznaniem międzynarodowym, choć republika kontrolowała tylko ok. 10% kraju
  3. Bez uznania międzynarodowego, choć emirat kontrolował ok. 90% kraju
  4. a b Jako emir i wódz wiernych
  5. Bez uznania międzynarodowego
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000078717715
  • VIAF: 77396798
  • LCCN: n2003060527
  • GND: 129554235
  • SUDOC: 06112446X
  • NKC: js20020311008
  • BIBSYS: 10021154
  • PLWABN: 9810677277305606
  • J9U: 987007454026005171
  • WorldCat: lccn-n2003060527
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: biography/Hamid-Karzai
  • Treccani: hamid-karzai
  • Universalis: hamid-karzai
  • БРЭ: 2046720
  • NE.se: hamid-karzai
  • SNL: Hamid_Karzai
  • VLE: hamid-karzai
  • Catalana: 0262382
  • DSDE: Hamid_Karzai
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 30697