Henry Dundas
|
Data i miejsce urodzenia | 28 kwietnia 1742 Dalkeith |
Data i miejsce śmierci | 28 maja 1811 Edynburg |
Minister spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii |
Okres | od 8 czerwca 1791 do 11 lipca 1794 |
Przynależność polityczna | Torysi |
Poprzednik | lord Grenville |
Następca | książę Portland |
| Multimedia w Wikimedia Commons | |
Henry Dundas, 1. wicehrabia Melville (ur. 28 kwietnia 1742 w Dalkeith, zm. 28 maja 1811 w Edynburgu) – brytyjski prawnik i polityk szkockiego pochodzenia, najbardziej wpływowy szkocki polityk drugiej połowy XVIII w.[1] Ostatni brytyjski polityk sądzony w trybie impeachment.
Wywodził się z rodziny prawniczej związanej politycznie ze stronnictwem wigów[1]. Był czwartym synem Roberta Dundasa, lorda Arniston. Wykształcenie odebrał w Royal High School w Edynburgu oraz na tamtejszym uniwersytecie. W 1763 r. został członkiem Stowarzyszenia Adwokatów. W 1766 r. został Radcą Generalnym Szkocji.
Po uzyskaniu w 1775 r. stanowiska Lorda Adwokata (najwyższe stanowisko w szkockim wymiarze sprawiedliwości), poświęcił się karierze politycznej. Jeszcze w 1774 r. został wybrany do brytyjskiej Izby Gmin z okręgu Midlothian. Od tego czasu mieszkał przede wszystkim w Londynie[2]. Mimo to zyskał sobie uznanie Szkotów, m.in. tym, że nie krępował się mówić po szkocku, nawet podczas obrad parlamentu[2]. W 1782 r. zmienił okręg wyborczy na Newtown, ale szybko powrócił do Midlothian. Od 1790 r. reprezentował okręg wyborczy Edinburgh.
Urząd Lorda Adwokata sprawował do 1783 r. W latach 1782–1783 i 1784–1800 był skarbnikiem floty. W 1791 r. otrzymał stanowisko ministra spraw zagranicznych, a w 1794 r. został pierwszym ministrem wojny. W latach 1793–1801 był także przewodniczącym Rady Kontroli. Był politykiem pragmatycznym[2]. Na ogół współpracował z wigami, ale z biegiem czasu zbliżył się do stronnictwa torysów. Uważany był za prawą rękę premiera Williama Pitta Młodszego[2] i wraz z nim opuścił gabinet w 1801 r.
Dundas był w tym okresie najbardziej wpływową osobą w Szkocji i faktycznym „zarządcą” kraju[3]. Był bardzo popularny wśród Szkotów, zainicjował wiele ważnych dla tego kraju ustaw. Dzięki jego staraniom w latach 80. parlament zniósł kary nałożone na szkockiego Wyżyny po powstaniu 1745 roku[2]. Równocześnie Dundas odpowiadał za procesy przeciwko jakobinom po wybuchu rewolucji francuskiej[2]. W 1799 r. sprzeciwił się także zniesienia przeszkód prawnych dla działalności Kościoła katolickiego[2]. Dundas osobiście przeglądał listy kandydatów do parlamentu w szkockich okręgach wyborczych i zabiegał, aby wygrywali jego stronnicy[4]. Politykę tę nazwano despotyzmem Dundasa, a on sam otrzymał przydomek Henryka IX[4]. Stronników zjednywał sobie, m.in. poprzez rozdawanie stanowisk (np. obsadził Szkotami stanowiska w administracji indyjskiej, kiedy stał na czele Rady Kontroli)[4].
Od 1800 r. był lordem strażnikiem Tajnej Pieczęci Szkocji. W 1802 r. otrzymał tytuły wicehrabiego Melville i barona Dunira, i zasiadł w Izbie Lordów. Kiedy Pitt powrócił do władzy w 1804 r. powierzył Melville'owi stanowisko pierwszego lorda Admiralicji.
Tymczasem przeciwko Melville'owi wysunięto zarzuty defraudacji publicznych pieniędzy, kiedy ten zarządzał finansami Admiralicji[5]. Powołana w 1802 r. komisja śledcza zakończyła swoje prace w 1805 r. Rezultatem jej działalności było oskarżenie Melville’a w trybie impeachmentu. Wniosek deputowanego Samuela Whitbreada został przyjęty przez Izbę Gmin większością jednego głosu[6]. Rozpoczął się proces przed Izbą Lordów, ale w 1806 r. Melville został oczyszczony z zarzutów. Jego kariera polityczna dobiegła jednak końca[6].
W 1809 r. zaoferowano mu tytuł hrabiowski, ale Melville odmówił. Zmarł w 1811 r. Tytuł parowski odziedziczył jego syn, Robert.
Przypisy
Bibliografia
- Stefan Zabieglik: Historia Szkocji. Wyd. 2. Gdańsk: DJ, 2000. ISBN 83-87227-07-2.
Linki zewnętrzne
- 1911encyclopedia.org. 1911encyclopedia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-08)].
Lordowie Wysocy Admirałowie 1413–1628 | - Thomas Beaufort, książę Exeter (1413–1426)
- Jan Lancaster (1426–1435)
- John Holland, 2. książę Exeter (1435–1447)
- William de la Pole, 1. książę Suffolk (1447–1450)
- Henry Holland, 3. książę Exeter (1450–1461)
- William Neville, 1. hrabia Kentu 1462
- Ryszard III York (1462–1470)
- Richard Neville (1470–1471)
- Ryszard III York (1471–1483)
- John Howard, 1. książę Norfolk (1483–1485)
- John de Vere (1485–1513)
- Edward Howard 1513
- Thomas Howard (1513–1525)
- Henryk FitzRoy (1525–1536)
- William Fitzwilliam, 1. hrabia Southampton (1536–1540)
- John Russell (1540–1542)
- Edward Seymour (1542–1543)
- John Dudley (1543–1547)
- Tomasz Seymour (1547–1549)
- John Dudley (1549–1550)
- Edward Clinton, 1. hrabia Lincoln (1550–1554)
- William Howard, 1. baron Howard of Effingham (1554–1558)
- Edward Clinton, 1. hrabia Lincoln (1558–1585)
- Charles Howard (1585–1619)
- George Villiers (1619–1628)
|
---|
Lordowie Wysocy Admirałowie i Pierwsi Lordowie Admiralicji 1628–1709 | - Richard Weston, 1. hrabia Portland (1628–1635)
- Robert Bertie, 1. hrabia Lindsey (1635–1636)
- William Juxon (1636–1638)
- Algernon Percy, 10. hrabia Northumberland (1638–1643)
- Francis Cottington, 1. baron Cottington (1643–1646)
- Jakub II Stuart (1660–1673)
- Karol II Stuart 1673
- Rupert Reński (1673–1679)
- Henry Capell, 1. baron Capell (1679–1681)
- Daniel Finch (1681–1684)
- Karol II Stuart (1684–1685)
- Jakub II Stuart (1685–1688)
- Wilhelm III Orański (1688–1689)
- Arthur Herbert, 1. hrabia Torrington (1689–1690)
- Thomas Herbert (1690–1692)
- Charles Cornwallis, 3. baron Cornwallis of Eye (1692–1693)
- Anthony Carey, 5. wicehrabia Falkland (1693–1694)
- Edward Russell (1694–1699)
- John Egerton (1699–1701)
- Thomas Herbert (1701–1702)
- Jerzy Duński (1702–1708)
- Anna Stuart 1708
- Thomas Herbert (1708–1709)
|
---|
Pierwsi Lordowie Admiralicji od 1709 | |
---|
Admirałowie Floty 1795-1827 | |
---|
Pierwsi Lordowie Morscy od 1828 | - George Cockburn (1828–1830)
- Thomas Hardy (1830–1834)
- George Dundas 1834
- Charles Adam 1834
- George Cockburn (1834–1835)
- Charles Adam (1835–1841)
- George Cockburn (1841–1846)
- William Parker 1846
- Charles Adam (1846–1847)
- James Dundas (1847–1852)
- Maurice Berkeley 1852
- Hyde Parker (1852–1854)
- Maurice Berkeley (1854–1857)
- Richard Saunders Dundas (1857–1858)
- William Martin (1858–1859)
- Richard Saunders Dundas (1859–1861)
- Frederick Grey (1861–1866)
- Alexander Milne (1866–1868)
- Sydney Dacres (1868–1872)
- Alexander Milne (1872–1876)
- Hastings Yelverston (1876–1877)
- George Wellesley (1877–1879)
- Astley Cooper-Key (1879–1885)
- Arthur Hood, 1. baron Hood of Avalon (1885–1886)
- John Hay 1886
- Arthur Hood, 1. baron Hood of Avalon (1886–1889)
- Vesey Hamilton (1889–1891)
- Anthony Hoskins (1891–1893)
- Frederick Richards (1893–1899)
- Walter Kerr (1899–1904)
- John Arbuthnot Fisher (1904–1910)
- Arthur Wilson (1910–1911)
- Francis Bridgeman (1911–1912)
- Louis Mountbatten (1912–1914)
- John Arbuthnot Fisher (1914–1915)
- Henry Jackson (1915–1916)
- John Jellicoe, 1. hrabia Jellicoe (1916–1917)
- Rosslyn Erskine-Wemyss, 1. baron Wester Wemyss (1917–1919)
- David Beatty, 1. hrabia Beatty (1919–1927)
- Charles Madden (1927–1930)
- Frederick Field (1930–1933)
- Ernle Chatfield (1933–1938)
- Roger Backhouse (1938–1939)
- Dudley Pound (1939–1943)
- Andrew Cunningham (1943–1946)
- John Henry Dacres Cunningham (1946–1948)
- Bruce Fraser (1948–1951)
- Rhoderick McGrigor (1951–1955)
- Louis Mountbatten (1955–1959)
- Charles Lambe (1959–1960)
- Caspar John (1960–1963)
- David Luce (1963–1966)
- Varyl Begg (1966–1968)
- Michael Lefanu (1968–1970)
- Peter Hill-Norton, 1. baron Hill-Norton (1970–1971)
- Michael Pollock (1971–1974)
- Edward Ashmore (1974–1977)
- Terence Lewin, 1. baron Lewin (1977–1979)
- Henry Leach (1979–1982)
- John Fieldhouse, baron Fieldhouse (1982–1985)
- William Staveley (1985–1989)
- Julian Oswald (1989–1993)
- Benjamin Bathurst (1993–1995)
- Jock Slater (1995–1998)
- Michael Boyce (1998–2001)
- Nigel Essenhigh (2001–2002)
- Alan West (2002–2006)
- Jonathon Band (2006–2009)
- Mark Stanhope (2009–2013)
- George Zambellas (2013–2016)
- Philip Jones (od 2016)
|
---|
Ministrowie wojny Wielkiej Brytanii
- Walter Foote
- John Cameron
- William Foulis
- William Turnbull
- Thomas Spens
- John Arouse
- James Lindsay
- THomas Spens
- William Tulloch
- Andrew Stuart
- David Livingston
- John z St Andrews
- William Elphinstone
- Alexander Gordon
- David z Arbroath
- George z Holyrood
- George Crichton
- Robert Colvill
- David Beaton
- John Hamilton
- Lord Ruthven
- Lord Fyvie
- Richard Maitland
- Lord Maitland of Thirlestane
- George Buchanan
- Lord Maitland of Thirlestane
- Walter Stewart
- Richard Cockburn
- Lord Haddington
- Lord Roxburghe
- Lord Sutherland
- Lord Marischal
- Lord Dunfermline
- Lord Atholl
- lord Forfar
- Lord Kintore
- Lord Carmichael
- Lord Melville
- Książę Queensberry
- Książę Atholl
- Książę Queensberry
- Książę Montrose
- Książę Atholl
- Książę Roxburghe
- Lord Annandale
- Lord Ilay
- Książę Atholl
- James Stuart-Mackenzie
- Frederick Campbell
- Lord Breadalbane i Holland
- James Stuart-Mackenzie
- Lord Melville
- Lord Melville
- Lord Dalhousie
- Lord Lothian
- Lord Leven
- Lord Breadalbane
|
W latach 1628-1638 | - Lord Portland
- Lord Lindsey
- William Juxon
|
---|
W latach 1642-1646 | - Lord Northumberland
- Lord Cottington
|
---|
W latach 1679-1684 | - Henry Capell
- Lord Nottingham
|
---|
W latach 1689-1701 | - Lord Torrington
- Lord Pembroke
- Lord Cornwallis of Eye
- Lord Falkland
- Lord Orford
- Lord Brigwater
|
---|
W latach 1709-1827 | |
---|
W latach 1828-1964 | |
---|
W dniu powstania | |
---|
Późniejsi członkowie gabinetu | |
---|
W dniu powstania | |
---|
Późniejsi członkowie gabinetu | |
---|
- ISNI: 000000008356678X
- VIAF: 10651882
- LCCN: n50079208
- GND: 119248123
- BnF: 12326354k
- SUDOC: 131869094
- NTA: 071530770
- Open Library: OL6073362A
- OBIN: 8250
- J9U: 987007279073305171
- Britannica: biography/Henry-Dundas-1st-Viscount-Melville
- DSDE: Henry_Dundas_Melville