Huang Di

Ten artykuł od 2011-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Huang Di

黃帝

władca Chin
Okres	od 2697 p.n.e.? do 2597 p.n.e.?
Poprzednik	Yan Di
Następca	Shaohao
Dane biograficzne
Dynastia	Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy
Data urodzenia	XXVII wiek p.n.e.?
Data śmierci	XXVI wiek p.n.e.?
Miejsce spoczynku	Mauzoleum w Qiaoshan
Ojciec	Shaodian
Matka	Fubao
Rodzeństwo	brat Yan Di
Żona	Leizu
Dzieci	Zhuanxu
Multimedia w Wikimedia Commons

Huang Di (chiń. upr. 黄帝; chiń. trad. 黃帝; pinyin Huángdì; Wade-Giles Huang²-ti⁴; dosł. „Żółty Cesarz”) – legendarny władca i protoplasta Chińczyków, który miał panować w latach 2697-2597 p.n.e. lub 2674-2575 p.n.e. Zaliczany do Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy, uważany był za wynalazcę pisma, kompasu, koła garncarskiego, pierwszego kalendarza, astronomii, matematyki i medycyny, a w okresie rozwoju taoizmu uznawano go za jednego z głównych jego patronów (często mylono z nim mędrca tej filozofii, Laozi); jego synem był cesarz Zhuanxu^[1].

Huang Di wraz ze swym bratem Yan Di (炎帝) odnosił sukcesy w walkach między konkurującymi plemionami w dolinie Huang He, pokonując w bitwie pod Zhuolu (涿鹿), dążącego do separacji wodza Chi You (蚩尤), późniejsze nieporozumienia rodzinne przyniosły dalsze konflikty i Huang Di zmuszony był walczyć także z Yan Di (zwanym też Ognistym Cesarzem) w bitwie pod Banquan (阪泉) co ostatecznie zagwarantowało mu hegemonię i późniejszą deifikację.

Potomkowie Żółtego Cesarza uważani są za założycieli pierwszej chińskiej dynastii Xia (夏), panującej w latach 2070–1600 p.n.e.

Za czasów dynastii Zhou (周, 1046–256 p.n.e.) czczony był jako najwyższe bóstwo, władca słońca i nieba, a także jako smok lub władca smoków, w szczególności Yinglonga, któremu kazał zabić olbrzyma Kua Fu (夸父) i demona Chi You (w rzeczywistości chodziło o wodza Chi You pokonanego w bitwie pod Zhuolu). Wierzono, iż Huang Di władał także smokiem Jiaolong. Według legendy, przybył kiedyś na zgromadzenie demonów na górze Taishan wozem zaprzęgniętym w słonie i sześć Jiaolong.

Huang Di jest uważany za autora dzieła Huángdì Nèijīng (黄帝内經 Kanony medycyny wewnętrznej Żółtego Cesarza). Składa się ono z dwóch ksiąg: Sùwèn (素問 Księga prostych/podstawowych pytań) i Língshū (靈樞 Oś żywotności), w których zostały opisane: fizjologia, patologia, anatomia, diagnozowanie i leczenie chorób, medycyna zapobiegawcza^[2].

Małżonka Huang Di, Leizu (嫘祖) czczona była jako bogini piorunów, nauczyła także ludzi hodowli i nawijania jedwabiu oraz zrobiła dla nich parasol, aby nie mokli w deszczu.

Chińczycy z wdzięczności zbudowali Żółtemu Cesarzowi mauzoleum (Huangdi Ling 黃帝陵), znajduje się ono w Qiaoshan (橋山), w powiecie Huanlin (黃陵縣), w prowincji Shaanxi (陕西).

Zobacz też

• Historia Chin

Przypisy

Linki zewnętrzne

Zobacz galerię związaną z tematem: Huang Di

• Mauzoleum Żółtego Cesarza w Qiaoshan (ang.)