Instytut Chemii Przemysłowej

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. I. Mościckiego
Łukasiewicz – IChP
brak współrzędnych
Szyld IChP na budynku przy ul. Starościńskiej 5, dawnej siedzibie Instytutu Biotechnologii i Antybiotyków
Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Adres	ul. Rydygiera 8
Data założenia	1916
Forma prawna	instytut badawczy
Dyrektor	dr inż. Ewa Śmigiera
Nr KRS	0000857893
Strona internetowa

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej imienia Profesora Ignacego Mościckiego (Łukasiewicz – IChP) – polski instytut badawczy prowadzący badania procesów chemicznych w skali przemysłowej. Wchodzi w skład Sieci Badawczej Łukasiewicz. Ulokowany jest na warszawskim Żoliborzu.

Historia

Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego kontynuuje działalność spółki Metan utworzonej w 1916 r. we Lwowie z inicjatywy Ignacego Mościckiego i przekształconej w roku 1922 w Chemiczny Instytut Badawczy. W 1926 roku siedzibę Instytutu przeniesiono do Warszawy na ulicę Rydygiera 8. W tym miejscu Instytut znajduje się do dnia dzisiejszego^[1]. 14 stycznia 1928 Ignacy Mościcki dokonał otwarcia instytutu.

Zadaniem Chemicznego Instytutu Badawczego była działalność naukowa, mająca na celu budowę i rozwój polskiego przemysłu chemicznego. Szczególną uwagę zwracano na wykorzystanie surowców krajowych, takich jak węgiel, glina oraz sól kamienna. Najważniejszym osiągnięciem Instytutu w tamtych czasach było opracowanie technologii otrzymywania kauczuku syntetycznego, uruchomienie w kraju instalacji do jego produkcji (jako trzeciej na świecie po Niemczech i Związku Radzieckim), a także sprzedaż licencji, na podstawie których wybudowano szereg instalacji zagranicą. Na licencji ChIB wybudowano we Włoszech fabrykę o zdolności produkcyjnej 10 000 ton rocznie, zaś w Stanach Zjednoczonych w latach 1942–1943 wytwórnie butadienu, co miało bardzo duże znaczenie strategiczne dla aliantów.

W okresie okupacji praca ChIB była całkowicie sparaliżowana. Działalność naukowo-badawczą ChIB reaktywowano w 1945 roku w ramach Instytutu Przemysłu Chemicznego, z którego w 1948 roku został utworzony Główny Instytut Chemii Przemysłowej. Ten natomiast przekształcono następnie w 1951 roku w Instytut Chemii Ogólnej – instytut podległy Ministerstwu Przemysłu Chemicznego. W 1971 roku, z połączenia Instytutu Chemii Ogólnej oraz Instytutu Tworzyw Sztucznych, powstał Instytut Chemii Przemysłowej. W 1990 roku nadano mu imię profesora Ignacego Mościckiego.

W dorobku lat powojennych znajduje się ponad 1800 patentów krajowych i 380 zagranicznych, setki oryginalnych opracowań technologicznych i aparaturowych zastosowanych na skalę przemysłową w kraju i zagranicą, dziesiątki instalacji pracujących w oparciu o licencje IChP.

1 kwietnia 2019 roku IChP wszedł w skład Sieci Badawczej Łukasiewicz^[2].

1 czerwca 2020 r. należące do Sieci Badawczej Łukasiewicz: Instytut Farmaceutyczny (Łukasiewicz – IF) oraz Instytut Biotechnologii i Antybiotyków (Łukasiewicz – IBA) zostały włączone do Instytutu Chemii Przemysłowej imienia Profesora Ignacego Mościckiego (Łukasiewicz – ICHP).

Dokonania

Jednym z pierwszych najważniejszych osiągnięć naukowo-technologicznych Instytutu była synteza sztucznego kauczuku (KER-u) w 1935 r. i uruchomienie czwartej na świecie fabryki kauczuku syntetycznego (1938).

Opracowanie i światowe wdrożenia polskiej technologii wytwarzania cykloheksanonu z benzenu, mieszaniny c-nonu i c-nolu oraz kaprolaktamu – to kolejne ze spektakularnych osiągnięć Instytutu. Pierwszą instalację półtechniczną uruchomiono w Zakładach Azotowych w Tarnowie w 1962 r.

Krokiem milowym w obszarze farmacji było wdrożenie do produkcji – w latach dziewięćdziesiątych – preparatu przeciwbiałaczkowego BIODRIBIN® na bazie kladrybiny wyprodukowanej w Instytucie. W 2000 r. wdrożono w BIOTON S.A. autorską technologię wytwarzania substancji insuliny ludzkiej oraz jej form gotowych serii GENSULIN®. To pierwszy polski lek wytwarzany metodą inżynierii genetycznej.

Obecnie w obszarze farmacji Instytut oferuje kompleksowe opracowania i wdrożenia technologii wytwarzania produktów leczniczych oraz substancji czynnych (API). Są one wytwarzane w najwyższych standardach GMP, CEP i ASMF na bazie własnych autorskich technologii i wdrożeń. Instytut jest kluczowym wytwórcą API na rynku polskim (drugim pod względem wielkości produkcji wg IQVIA) i posiada w swojej ofercie 8 substancji czynnych.

Z kolejnych kluczowych wdrożeń warto wymienić także technologię otrzymywania TDI (główny surowiec do produkcji poliuretanów) – nowatorski proces fosgenowania TDA, zakupiony przez BASF (2012); nanokompozyty PVC – instalacja przemysłowa w Anwil SA (2015) czy opracowanie technologii procesu współuwodornienia frakcji ropopochodnych z olejami roślinnymi lub tłuszczami zwierzęcymi jako źródła biokomponentów dla oleju napędowego PKN Orlen S.A. (2019) i technologii otrzymywania węglowodorów ciekłych z olejów naturalnych (technologia HVO – 2022).

Dyrektorzy i kadra

W okresie międzywojennym dyrektorami Chemicznego Instytutu Badawczego byli prof. dr Ignacy Mościcki (1922–1926), dr Zenon Martynowicz (1926–1935) i prof. dr Kazimierz Kling (1935–1939). Pierwszą stworzoną jednostką był Dział I Przemysłu Nieorganicznego, powstały w 1926, którym kierował dr Ludwik Wasilewski, a następnie inż. Jakub Zaleski. Ponadto w instytucie pracował m.in. Tadeusz Zieliński. Po wojnie pracownikami byli: Stanisław Pasynkiewicz, Józef Obłój, Józef Szarawara, Jan Jagielski, Cyprian Kosiński. Dyrektorami byli Edward Grzywa, od 2002 do 2007 Jacek Kijeński, w latach 2007–2012 Józef Menes, 2012–2016 Regina Jeziórska. 2016-2024 dr inż. Paweł Bielski, od V 2024 - dr inż. Ewa Śmigiera.

Obszary działalności

Strategiczne obszary działania:

Badania naukowe, przemysłowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk chemicznych i technicznych, farmacji i biotechnologii
Nowoczesne materiały i kompozyty polimerowe
Recykling i technologie zeroemisyjne
Elektromobilność – wodorowe ogniwa paliwowe i elektrochemiczne źródła energii
Opracowywanie formulacji i technologii wytwarzania produktów leczniczych, w tym biofarmaceutyków, wyrobów medycznych, suplementów diety oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego
Produkcja substancji czynnych [API] na bazie własnych rozwiązań
Analityka Farmaceutyczna obejmująca badania substancji czynnych, produktów leczniczych, substancji pomocniczych, surowców farmaceutycznych oraz badania farmakokinetyczne
Wytwarzanie leku cytostatycznego RBIODRIBIN® stosowanego przeciw białaczce włochatokomórkowej
Inżynieria genetyczna i biosynteza
Komercjalizacja i wdrażanie wyników prac badawczo-rozwojowych do praktyki przemysłowej
Modelowanie procesów technologicznych [Ansys Fluent, ChemKin, ChemCad]

Dodatkowe obszary działalności

usługi z zakresu REACH i CLP
działania na rzecz Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu (BOWOiK)
działalność wydawnicza (czasopismo "Polimery")

Zobacz też

przemysł chemiczny w Polsce

Przypisy

↑ Historia. Instytut Chemii Przemysłowej. [dostęp 2017-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-04)].
↑ Instytut w Sieci Badawczej Łukasiewicz. Instytut Chemii Przemysłowej. [dostęp 2019-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-01)].

Bibliografia

Stefan Zamecki. Chemiczny Instytut Badawczy w Warszawie w okresie międzywojennym (1922-1939). „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, s. 329–342, nr 24/2 (1979).