Izrail Pliner

Izrail Pliner

Израиль Израилевич Плинер

Izrail Pliner po aresztowaniu przez NKWD 1938
starszy major bezpieczeństwa państwowego
Data i miejsce urodzenia	1896 Postawy
Data i miejsce śmierci	23 lutego 1939 Moskwa
Przebieg służby
Formacja	Armia Czerwona OGPU NKWD
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka, wielki terror
Odznaczenia

Izrail Izrailewicz Pliner (ros. Израиль Израилевич Плинер, ur. 1896 w Postawach, zm. 23 lutego 1939 w Moskwie) – starszy major bezpieczeństwa państwowego, naczelnik zarządu obozów koncentracyjnych w ZSRR (Gułagu NKWD) od 16 sierpnia 1937 do 16 listopada 1938.

Życiorys

Urodził się w rodzinie żydowskiej w miasteczku Postawy w guberni wileńskiej^[1].

Na początku roku 1919 w wieku 23 lat wstąpił do organizowanej przez Lwa Trockiego Armii Czerwonej i walczył przeciw Polsce podczas wojny polsko-bolszewickiej^[1]. W 1922 roku wstąpił do partii komunistycznej. W latach 1922–1926 na różnych stanowiskach w Armii Czerwonej.

W 1926 roku wstąpił do OGPU. Następnie na różnych stanowiskach w OGPU NKWD. W okresie 1933-1935 na stanowisku pomocnika naczelnika Gułagu. W okresie 1935 – 1937 zastępca naczelnika Gułagu. Jednocześnie w okresie 1936-1938 zastępca naczelnika, a następnie naczelnik oddziałów do spraw przesiedleń ludności NKWD.

Naczelnikiem Gułagu NKWD został 16 sierpnia 1937 w pięć dni po rozpoczęciu operacji polskiej NKWD (1937-1938), funkcję tę pełnił do 16 listopada 1938. Okres kierowania obozami Gułagu przez Plinera charakteryzował się zaostrzeniem reżymu uwięzienia i masową śmiertelnością od głodu i chorób (umierało od 15% do 35% więźniów)^[1]. Za czasów Plinera Gułag powiększył się o duże obozy w Magadanie, obozy w okolicach Workuty, obozy w Norylsku^[1].

Był jednym z głównych współpracowników Nikołaja Jeżowa, szefa NKWD w latach 1936–1938 oraz współpracownikiem innych organizatorów Wielkiego Terroru w ZSRR. Według dokumentów NKWD w roku 1937 skazano 139 835 Polaków będących obywatelami ZSRR. Z tej liczby zamordowano bezpośrednio 111 091 Polaków, a 28 744 Polaków zesłano do obozów Gułagu.

W roku 1937 kierował deportacją 172 tysięcy Koreańczyków obywateli ZSRR z radzieckiego Dalekiego Wschodu do Azji Środkowej (do Kazachstanu oraz do Uzbekistanu). Na dzień 1 stycznia 1938 liczba więźniów Gułagu wynosiła 996 367 osób. W roku 1937 liczba śmierci więźniów Gułagu wyniosła 31 056 osób, w roku 1938 liczba śmierci więźniów Gułagu wyniosła 108 654 osób.

Odznaczony Orderem Lenina (1937) i odznaką „Honorowy Pracownik Czeki/OGPU”. Po objęciu stanowiska 1-go zastępcy Szefa NKWD przez Ławrentija Berię w NKWD zaczęły się wewnętrzne czystki wymieniające ludzi Nikołaja Jeżowa na ludzi Ławrentija Berii. Izrail Pliner będący człowiekiem grupy Jeżowa został zwolniony z NKWD, a następnie 14 listopada 1938 aresztowany.

22 lutego 1939 został skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na karę śmierci z zarzutu udziału w kontrrewolucyjnej organizacji terrorystycznej, rozstrzelany następnego dnia. Ciało skremowano w krematorium na Cmentarzu Dońskim, prochy pochowano anonimowo w mogile nr 1^[2].

Zrehabilitowany w ZSRR 27 października 1956 postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR.

Bibliografia, linki

• Izrail Pliner w: Петров Н. В., Скоркин К. В. – Кто руководил НКВД, 1934–1941: Справочник / Под ред. Н. Г. Охотина и А. Б. Рогинского. – М.: Звенья, 1999. – 502 с. – 3000 экз. – ISBN 5-7870-0032-3.
• Плинер, Израиль Израилевич na stronie Centrum Sacharowa
• Biografia Plinera na stronie www.hrono.ru
• Biografia Plinera na stronie http://www.bibliotekar.ru/gulag/62.htm (ros.)

Przypisy