Jaskier azjatycki
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | jaskropodobne | ||
Rząd | jaskrowce | ||
Rodzina | jaskrowate | ||
Rodzaj | jaskier | ||
Gatunek | jaskier azjatycki | ||
Nazwa systematyczna | |||
Ranunculus asiaticus L. Sp. Pl. 552 1753[3] | |||
| |||
|
Jaskier azjatycki (Ranunculus asiaticus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje w obszarze śródziemnomorskim: w południowo-wschodniej Europie, południowo-zachodniej Azji. Jest uprawiany w wielu krajach świata[4].
Morfologia i biologia
- Pokrój
- Bylina, pod ziemią posiadająca mięsiste bulwiaste korzenie. Osiąga wysokość do 40 cm.
- Liście
- Pierzaste, o jajowatych listkach.
- Kwiaty
- 5-płatkowe, wyrastające na długich szypułkach. Są białe, żółte lub czerwone, najczęściej jednak czerwone. Mają średnicę do 5 cm. Wnętrze kwiatów wypełnione licznymi ciemnobrązowymi pręcikami i słupkami. Zapylane są przez owady, którym dostarczają pyłku. Nektaru nie wytwarzają.
- Owoce
- Owocem jest szerokojajowata niełupka z zagiętym dzióbkiem[5][6].
Rośnie w lasach, zaroślach, stepach, półpustyniach i pustyniach[5]. Zakwita wczesną wiosną (luty, marzec, kwiecień, maj), po pierwszych wiosennych deszczach. Zazwyczaj zakwita nieco później, niż rosnący w podobnych siedliskach zawilec wieńcowy[6].
Jak wszystkie jaskry zawiera trująca ranunkulinę[7].
Uprawa
Jest uprawiany jako ogrodowa roślina ozdobna. W uprawie znajdują się kultywary i mieszańce o kwiatach pojedynczych lub pełnych. Istnieją też mieszańce o wysokości do 20 cm, uprawiane w doniczkach, jako rośliny pokojowe. Jest łatwy w uprawie. Rozmnaża się go przez siew nasion (najlepiej zaraz po ich zebraniu), lub przez podział rozrośniętych kęp wiosną lub jesienią. W okresie kwitnienia wskazane jest podlewanie. Najlepiej rośnie na przepuszczalnej i stale wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym[8].
Udział w kulturze
Wszyscy znawcy roślin biblijnych są zgodni, że gatunek ten (wraz z zawilcem wieńcowym) wymieniony jest w Biblii, chociaż nie pod obecną nazwą botaniczną, lecz pod określeniami potocznymi. F. N. Hepper zauważa, że widok zakwitających wiosną czerwonych zawilców wieńcowych i jaskrów azjatyckich pozostawia niezapomniane wrażenie. Wyjaśnia to zachwyt w cytatach Ewangelii Mateusza (6,28-30) i Ewangelii Łukasza (12,27-28). Hebrajska nazwa pierwszego miesiąca w kalendarzu żydowskim – Nissan pochodzi właśnie od czerwonych kwiatów tych roślin: nișșänîm oznacza „kwitnący czerwono”[6].
Znaczek pocztowy
W dniu 1 marca 2023 r. Canada Post, administracja pocztowa Kanady, wydała znaczek pocztowy przedstawiający Ranunculus asiaticus. Znaczek wydawany był w książeczkach i zwojach oraz jako arkusz pamiątkowy[9].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2015-01-03].
- ↑ Germplasm Resources Information Network: Ranunculus asiaticus
- ↑ a b Flowers in Israel. [dostęp 2015-01-03].
- ↑ a b c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ Flora of North America. [dostęp 2015-01-03].
- ↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ Ranunculus. [w:] Canada Post [on-line]. 2023-03-01. [dostęp 2023-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-03)]. (ang.).
Galeria zdjęć
- 'Lions Rose'
- 'Magic Orange'
- Jaskier azjatycki w naturalnym środowisku
- Uprawa jaskra azjatyckiego
- Uprawa w doniczkach
- SNL: ranunkel
- Catalana: 0110213
- EUNIS: 177015
- Flora of North America: 242414184
- GBIF: 3925977
- identyfikator iNaturalist: 346778
- IPNI: 712245-1
- NCBI: 529701
- Plant Finder: 286205
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2524284
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:712245-1
- Tela Botanica: 83820
- identyfikator Tropicos: 27101359
- CoL: 4RFQD