Jurij Szuchewycz
 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 28 marca 1933 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 22 listopada 2022 | ||
| Narodowość | ukraińska | ||
| Partia | UNA-UNSO, Partia Radykalna Ołeha Laszki | ||
| Rodzice | Roman Szuchewycz, Natalia Berezynska | ||
| Odznaczenia | |||
 | |||
| |||
| |||
Jurij-Bohdan Romanowycz Szuchewycz, ukr. Юрій-Богдан Романович Шухевич (ur. 28 marca 1933 we Ohladowie, zm. 22 listopada 2022 w Monachium[1]) – ukraiński polityk, długoletni (1948-1988) więzień polityczny Gułagu, członek Ukraińskiej Grupy Helsińskiej (od 1979), działacz nacjonalistyczny, deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy VIII kadencji (2014-2019)[2].
Życiorys
Syn Romana Szuchewycza, dowódcy Ukraińskiej Powstańczej Armii. 27 lipca 1945 aresztowany przez NKWD wraz z matką Natalią Berezynską i siostrą Marią[3], następnie wysłany wraz z siostrą do domu dziecka w Stalino, skąd dwukrotnie zbiegał. W latach 1948–1958 i 1958–1968 więziony formalnie z art. 62 kodeksu karnego USRR - propaganda i agitacja antysowiecka, faktycznie jako członek rodziny wroga ludu. W latach 1948-58 przebywał w więzieniu we Włodzimierzu nad Klaźmą[4], następnie w łagrach. Zwolniony w sierpniu 1968 z zakazem powrotu na Ukrainę, osiedlił się w Nalczyku w Kabardyno-Bałkarskiej ASRR, pracował jako elektromonter. 26 marca 1972 powtórnie uwięziony, 9 września 1972 skazany na 10 lat obozu specjalnego reżimu i 5 lat zesłania. Karę odbywał w więzieniu włodzimierskim, później w więzieniu w Czystopolu w Tatarskiej ASRR. Od 1979 członek Ukraińskiej Grupy Helsińskiej[5]. W 1982 w więzieniu stracił wzrok. Zwolniony po odbyciu kary w 1983, zesłany[6]. Ostatecznie uwolniony z zesłania po upływie terminu ostatniego wyroku w 1988, w 1990 zezwolono mu na powrót na Ukrainę.
W latach 1991–1994 przywódca nacjonalistycznej organizacji UNA-UNSO, później wycofał się z czynnego życia politycznego.
19 sierpnia 2006 został przez prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenkę uhonorowany tytułem Bohatera Ukrainy[7].
W 2011 na wiecu we Lwowie wraz z Rostysławem Nowożencem wzywał do przyłączenia do Ukrainy dawniej zamieszkiwanych częściowo przez Ukraińców ziem znajdujących się m.in. w Polsce: „Łemkowszczyzny", Nadsania, Chełmszczyzny i Podlasia[8].
W przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2014 kandydował z piątego miejsca listy krajowej Partii Radykalnej Ołeha Laszki, uzyskując mandat deputowanego VIII kadencji[9].
Żona Walentyna z d. Trocenko, syn Roman (ur. 1970), córka Iryna (ur. 1971)[10].
Przypisy
- ↑ Умер Герой Украины Юрий Шухевич (ros.)
- ↑ Офіційний портал Верховної Ради України [online], itd.rada.gov.ua [dostęp 2021-02-20] (ukr.).
- ↑ GrzegorzG. Motyka GrzegorzG., Wołyń '43, wyd. I, Wydawnictwo Literackie, 2016, s. 143, ISBN 978-83-08-06207-4 (pol.).
- ↑ W kwietniu 1956 na krótko uwolniony z mocy amnestii dla więźniów politycznych okresu stalinowskiego, postanowienie amnestyjne na skutek skargi prokuratora generalnego ZSRR Romana Rudienki uchylono.
- ↑ Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, wyd. Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959-960. wersja elektroniczna
- ↑ Шухевич Юрій w: Encyklopedia ukrainoznawstwa, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5, t. 10, s. 3909-3910.
- ↑ Указ Президента України № 703/2006 Про присвоєння Ю.Шухевичу звання Герой України. president.gov.ua, 19 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-24)]. (ukr.).
- ↑ Wiec we Lwowie: odłączyć ukraińskie ziemie od Polski
- ↑ Serwis CVK – Wybory 2014. [dostęp 2014-11-04]. (ukr.).
- ↑ Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, wyd. Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959. wersja elektroniczna
Bibliografia, literatura, linki
- Шухевич Юрій w: Encyklopedia ukrainoznawstwa, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5, t. 10, s. 3909-3910.
- Шухевич Юрій w: Українська Гельсінкська Група 1978-1982. Документи і матеріяли. Торонто-Балтимор 1983, Українське Видавництво "Смолоскип" ім. В. Симоненка, ISBN 0-914834-50-9 s.959-960. wersja elektroniczna
- Wspomnienia Jurija Szuchewycza w rozmowie z Dmytrom Gordonem (2012) cz. 1
- Wspomnienia Jurija Szuchewycza w rozmowie z Dmytrom Gordonem (2012) cz. 2 (język ukraiński)
- Wypowiedź Jurija Szuchewycza na stronie Polskiego Radia (2013)
- Ukraina. Oszukane pokolenie nie chce już czekać. Z Jurijem Szuchewyczem rozmawia Igor T. Miecik Gazeta Wyborcza, 28.03.2015, dostęp 30.03.2015.
- Syn dowódcy UPA nie chce fałszywego pojednania - z Jurijem Szuchewyczem rozmawiają Bartosz Andrejuk i Franciszek Rapacki, Rzeczpospolita 10 kwietnia 2015, dostęp 13.04.2015
- Jurij Szuchewycz: Wołyń ludobójstwem? Ile wam Kreml zapłacił?
Kontrola autorytatywna (osoba):
