Krąpiel całolistna

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

pochrzynowce

Rodzina

krąpielowate

Rodzaj

krąpiel

Gatunek

krąpiel całolistna

Nazwa systematyczna

Tacca integrifolia Ker Gawl.
Bot. Mag. 35: t. 1448 (1812)^[3]

Synonimy
Ataccia integrifolia (Ker Gawl.) C.Presl Ataccia aspera (Roxb.) Kunth Tacca cristata Jack Ataccia cristata (Jack) Kunth Tacca aspera Roxb. Ataccia laevis (Roxb.) Kunth Tacca laevis Roxb. Tacca choudhuriana Deb Tacca rafflesiana Jack ex Wall. Tacca sumatrana H.Limpr. Tacca lancifolia Zoll. & Moritzi Ataccia lancifolia (Zoll. & Moritzi) Kunth^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Krąpiel całolistna (Tacca integrifolia Ker Gawl.) – gatunek wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny krąpielowatych (Taccaceae), występujący w Azji, od Bhutanu do Laosu i Malezji^[4], zasiedlający stale lub okresowo wilgotne obszary nizinne, głównie lasy. Komórki tych roślin posiadają 30 chromosomów, tworzących 15 par homologicznych^[5].

Morfologia

Pokrój: Średniej wielkości rośliny zielne.

Łodyga: Masywne, bulwiaste, kuliste lub wydłużone kłącze. Łodyga kwiatonośna tworzy bezlistny głąbik.

Liście: Wszystkie liście wyrastają odziomkowo, są duże i ogonkowe.

Kwiaty: Kwiaty obupłciowe, promieniste, górne, 6-pręcikowe, szypułkowe, zebrane w baldachopodobną wierzchotkę, wyrastającą na bezlistnym głąbiku. Kwiatostan wsparty jest podsadkami, tworzącymi pokrywę, i licznymi, nitkowatymi, opadającymi przysadkami. Okwiat pojedynczy, sześciolistkowy. Pręciki położone w 2 okółkach. Nitki pręcików krótkie, płaskie, tworzące łącznie z szerokimi łącznikami pylników rodzaj kapturka nad zgiętymi główkami pręcika. Główki pręcików skierowane do wewnątrz kwiatu, otwierające się przez podłużną szczelinę. Słupek synkarpiczny, zbudowany z 3 owocolistków. Zalążnia jednokomorowa, o ścianach tworzących 6 żeberek^[5].

Zastosowanie

Rośliny lecznicze

W tradycyjnej medycynie Tajów kłącze tej rośliny jest stosowane do regulowania ciśnienia tętniczego krwi oraz poprawy funkcji seksualnych. Badania naukowe wykazały, że działanie hipotensyjne i ujemny efekt chronotropowy ekstraktu z tego surowca polega na wpływaniu za pośrednictwem receptorów muskarynowych na naczynia krwionośne, powodującym ich rozszerzenie poprzez pobudzanie uwalniania tlenku azotu, jak również zmniejszenie szybkości i siły skurczu przedsionków^[6].

Rośliny ozdobne

Z uwagi na niezwykle atrakcyjne kwiatostany rośliny te zyskują popularność jako rośliny ozdobne. Mogą być uprawiane w gruncie jedynie w krajach o klimacie gorącym. W Polsce mogą być trzymane jedynie w szklarniach lub jako rośliny pokojowe^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-16] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
↑ Rafael Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-16]. (ang.).
↑ ^a ^b K. Kubitzki: Taccaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 425-428. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).
↑ Nongyao Kitjaroennirut, Chaweewan Jansakul i Prakart Sawangchote. Cardiovascular effects of Tacca integrifolia Ker-Gawl. extract in rats. „Songklanakarin Journal of Science Technology”. 27 (2), 2005. (ang.).
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 872-3, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .