Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Albanii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Albanii – lista miejsc w Albanii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Albanię 10 lipca 1989 roku[2].
Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajdują się cztery obiekty: dwa dziedzictwa kulturowe, jeden o charakterze przyrodniczym oraz jeden o charakterze kulturowo–przyrodniczym[2].
Na albańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Albania zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajdują się cztery obiekty (stan na 2023 rok)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Zobacz multimedia związane z tematem: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Albanii |
Poniższa tabela przedstawia albańskie wpisy na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, gmina, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę;
- Opis – krótki opis wpisu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Wpisy transgraniczne
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 570 | Butrinti Butrint | Obwód Wlora 39°44′00″N 20°01′00″E/39,733333 20,016667 | K (iii) | 1992 | Zamieszkane od czasów prehistorycznych, Butrint było grecką kolonią, a kilka wieków później rzymską. W średniowieczu miasto opustoszało. W miejscu ruin Butrint odkryto budowle reprezentujące różne okresy w rozwoju miasta m.in.: starożytny teatr grecki, ruiny rzymskich łaźni publicznych, czy pozostałości XIV-wiecznego zamku weneckiego[5]. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
569 | Historyczne centra miast Berat i Gjirokastra Historic Centres of Berat and Gjirokastra | Okręg Berat, Obwód Berat oraz Okręg Gjirokastra, Obwód Gjirokastra 40°42′17,8″N 19°56′58,8″E/40,704939 19,949673 40°04′33,0″N 20°08′20,0″E/40,075830 20,138890 | K (iii)(iv) | 2005 2008 | Położone w środkowej Albanii, Berat świadczy o współistnieniu różnych wspólnot religijnych i kulturowych na przestrzeni wieków. Zamek w Beracie (lokalnie znany jako Kalaja) został wybudowany w IV wieku p.n.e., chociaż większość zabudowań pochodzi z XIII wieku n.e. Natomiast Gjirokastra jest zabudowane dwupiętrowymi domami pochodzącymi z XVII wieku. Nad miastem góruje średniowieczny zamek pochodzący z XII wieku n.e. i zdobyty przez Turków osmańskich w 1417 roku[6]. | |||||||
1133 | Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe | 49°00′00″N 15°00′00″E/49,000000 15,000000 | P (ix) | 2007 2011 2017 2021 | Zespół względnie nienaruszonych europejskich lasów bukowych. Od końca ostatniej epoki lodowcowej buk europejski zaczął się rozprzestrzeniać na terenie Alp, Karpat, Dinaryd oraz Pirenejów. Udana ekspansja na całym kontynencie europejskim jest z szeroką tolerancją na różne warunki klimatyczne. Wpis transgraniczny z Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą oraz Włochami[7]. | |||||||
99 | Przyrodnicze i kulturowe dziedzictwo regionu Ochrydy Natural and Cultural Heritage of the Ohrid region | Gmina Ochryda 41°07′01″N 20°48′07″E/41,116944 20,801944 | K, P (i)(iii)(iv)(vii) | 1979 1980 2019 | Jezioro Ochrydzkie, znajdujące się na granicy albańsko–macedońskiej, stanowi schronienie dla wielu endemicznych gatunków słodkowodnej fauny i flory pochodzącej z okresu trzeciorzędu. Położone nad brzegiem jeziora po stronie macedońskiej miasto Ochryda jest jedną z najstarszych osad ludzkich w Europie. Wybudowane w IV wieku, zostało zniszczone w wyniku trzęsienia ziemi w 526 roku. Na terenie miasta znajdują się liczne cerkwie m.in.: cerkiew św. Zofii, cerkiew św. Klemensa i Pantelejmona oraz cerkiew św. Jana w Kaneo. Wpis transgraniczny z Macedonią Północną[8]. |
Obiekty na albańskiej liście informacyjnej UNESCO
Poniższa tabela przedstawia obiekty na albańskiej liście informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na albańskiej liście informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, gmina, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 909 | Królewskie grobowce w Selcë e Poshtme Royal Tombs of Selca e Poshtme | Okręg Pogradec, Obwód Korcza 40°59′28″N 20°31′09″E/40,991111 20,519167 | K (iii) | 1996 | Selcë e Poshtme to wieś niedaleko Pogradca. Podczas wykopalisk archeologicznych w latach 1964–1972 na wzgórzu, niedaleko wsi odkryto ruiny iliryjskiego miasta. Selcë e Poshtme zostało założone w epoce żelaza. W IV wieku p.n.e., na rozkaz Aleksandra Wielkiego, we wsi została wybudowana warownia, w celu umocnienia granicy z Epirem. W III p.n.e. wieku wyryto w skale pięć monumentalnych grobowców królewskich. W jednym z tych grobowców odkryto duży zbiór broni, naczyń z brązu i terakoty oraz złotej biżuterii. Iliryjskie miasto zostało zburzone w połowie VI wieku n.e[9]. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
910 | Amfiteatr w Durrës Amphitheatre of Durrës | Obwód Durrës 41°18′44″N 19°26′42″E/41,312222 19,445000 | K (iv) | 1996 | Rzymski amfiteatr wybudowany w II wieku n.e. w Durrës, jest największym teatrem na Bałkanach. Amfiteatr miał kształt elipsy o średnicy 136 m. Jego wysokość wynosiła 20 m, natomiast trybuny mogły pomieścić od 15 000 do 20 000 widzów. Odkryto go w trakcie badań wykopaliskowych prowadzonych w 1966 roku[10]. | |||||||
5885 | Apollonia Iliryjska The Ancient City of Apollonia | Obwód Fier 40°43′19″N 19°28′21″E/40,721944 19,472500 | K, P (ii)(iii)(x) | 2014 | Starożytne miasto Apollonia znajduje się w południowo–zachodniej Albanii, około 7 km od miasta Fier. Zostało założone w 588 roku p.n.e. W IV wieku p.n.e. miasto było ośrodkiem handlowym. Ruiny Apollonii odkryto w XIX wieku. Miasto zostało nazwane na cześć boga Apolla[11]. | |||||||
6259 | Zamek Bashtovë The Castle of Bashtova | Obwód Tirana 41°02′48,8″N 19°29′47,4″E/41,046900 19,496500 | K (iv) | 2017 | Średniowieczny zamek położony w pobliżu ujścia rzeki Shkumbin do Morza Adriatyckiego. Dokładny rok wybudowania twierdzy nie jest znany. Według Alaina Ducelliera została wybudowana przez Cesarstwo Bizantyjskie w VI wieku n.e. Zamek został zdobyty przez Turcję w 1478 roku[12]. |
Przypisy
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-27] (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Albania - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ l (red.), Polski Komitet ds Unesco: Albania [online], unesco.pl [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ a b UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-27] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Butrint [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Historic Centres of Berat and Gjirokastra [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Natural and Cultural Heritage of the Ohrid region [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., Les tombes de la Basse Selca [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-30] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., L'amphithéâtre de Durres [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-30] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., The Ancient City of Apollonia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-30] (ang.).
- ↑ UNESCO World HeritageU.W.H. Centre UNESCO World HeritageU.W.H., The Castle of Bashtova [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-30] (ang.).