Ludwig Boltzmann

Ten artykuł od 2011-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ludwig Boltzmann

Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1844 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	5 września 1906 Duino
Przyczyna śmierci	samobójstwo
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Wiedniu
Zawód, zajęcie	fizyk
Narodowość	austriacka
Alma Mater	Uniwersytet Wiedeński
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Ludwig Eduard Boltzmann (ur. 20 lutego 1844 w Wiedniu, Austria, zm. 5 września 1906 w Duino niedaleko Triestu, Włochy^[1]) – austriacki fizyk, pionier kinetycznej teorii gazów. Podał statystyczne objaśnienie II zasady termodynamiki.

Życiorys

Pochodzenie i kariera akademicka

Urodził się w 1844 roku w Wiedniu, będącym wówczas stolicą Cesarstwa Austriackiego. Studiował fizykę na Uniwersytecie Wiedeńskim. Był uczniem Josefa Loschmidta, Josefa Stefana, Andreasa von Ettingshausena i Józsefa Petzvala. Doktorat uzyskał pod kierunkiem Josefa Stefana w 1866 roku. Rozprawa doktorska dotyczyła kinetycznej teorii gazów. Po obronie doktoratu pracował jako asystent Stefana. W 1869 roku Boltzmann otrzymał posadę profesora fizyki na Uniwersytecie w Grazu. Był ponadto profesorem na Uniwersytetach w Wiedniu, Monachium i Lipsku.

Prace Boltzmanna nie były akceptowane przez ówczesne środowisko fizyków. Był obrońcą teorii atomistycznej budowy materii, która była na przełomie XIX i XX wieku mocno krytykowana. Jego najważniejszymi adwersarzami byli Ernst Mach oraz Wilhelm Ostwald. Boltzmann zginął śmiercią samobójczą. Powiesił się w czasie wakacji w miejscowości Duino we Włoszech. Jego śmierć była spowodowana najprawdopodobniej przez depresję wynikającą z niezdiagnozowanej choroby afektywnej dwubiegunowej.

Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu. Na jego grobie wyryto wzór:

${\displaystyle S=k\cdot \log W.}$

Życie prywatne

Był żonaty z Henriette von Aigentler, z którą miał czwórkę dzieci: dwie córki i dwóch synów^[2].

Dokonania naukowe

Określił związek między termodynamiką a mechaniką statystyczną. Wyprowadził równanie transportu, znane jako równanie Boltzmanna. Za pomocą założenia o chaosie molekularnym, tj. braku korelacji między prędkościami zderzających się cząstek gazu (tzw. Stosszahlansatz), otrzymał z tego równanie, tzw. twierdzenie H (czytaj: twierdzenie eta), dotyczące wzrostu entropii. Podał interpretację statystyczną II zasady termodynamiki.

Wprowadził on stałą fizyczną pojawiająca się w równaniach określających rozkłady energii molekuł, nazwaną na jego cześć stałą Boltzmanna.

W 1884 sformułował teoretycznie prawo promieniowania ciał o danej temperaturze (prawo Stefana-Boltzmanna).

Boltzmann był współzałożycielem Austriackiego Towarzystwa Matematycznego (Österreichische Mathematische Gesellschaft) w 1903 roku^[3]. Żywo interesował się filozofią, prowadził nawet wykłady z filozofii, które cieszyły się ogromną popularnością wśród studentów.

Upamiętnienie

W 1975 roku zaczęto przyznawać nagrodę Boltzmann Medal, nazwaną na cześć wybitnego fizyka. Otrzymują ją fizycy i matematycy, którzy wnieśli największy wkład w rozwój fizyki statystycznej^[4].

W 1960 roku powstała austriacka sieć specjalistycznych instytutów badawczych, niezależnych od uniwersytetów, nazwana na cześć uczonego Ludwig Boltzmann Gesellschaft (LBG, Ludwig Boltzmann Society)^[5].

Zobacz też

• (24712) Boltzmann
• mózg Boltzmanna

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Kajetan Wróblewski: Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do współczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
• Encyklopedia PWN, Tom 1, Warszawa 1991, s. 254.

Linki zewnętrzne

• John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Ludwig Boltzmann w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
• JosJ. Uffink JosJ., Boltzmann’s Work in Statistical Physics, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 17 sierpnia 2014, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-31]  (ang.). (Wkład Boltzmanna w fizykę statystyczną)
• Boltzmann, Ludwig Eduard (1844–1906) (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-08].