Mamea amerykańska
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | |||
Rząd | malpigiowce | ||
Rodzina | gumiakowate | ||
Rodzaj | mamea | ||
Gatunek | mamea amerykańska | ||
Nazwa systematyczna | |||
Mammea americana L. Sp. pl. 1:512. 1753 | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
brak danych | |||
|
Mamea amerykańska (Mammea americana L.) – gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny Calophyllaceae. Pochodzi z Karaibów, jest uprawiane w wielu krajach o tropikalnym klimacie[3]. Obecnie rośnie w takich regionach jak: Zachodnia Afryka, Zanzibar, południowo-wschodnia Azja, Hawaje, Karaiby. Jest bardzo wrażliwe na niskie temperatury, ale odporne na szkodniki i choroby.
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo osiąga od 18 do 21 m wysokości, pień krótki o średnicy od 1,9 do 1,2 m. Gałęzie formują owalną koronę.
- Liście
- Mają barwę ciemnozieloną i kształt eliptyczny.
- Kwiaty
- Intensywnie pachnące (4-6 płatków), pojedyncze albo w kiściach od 2 do 3.
- Owoce
- Okrągłe z brązową skórką o grubości do 3 mm. Miąższ o barwie żółtej, bez włókien. Małe owoce zawierają do 1 nasiona, większe nawet do 4. Sok z nasion pozostawia nieusuwalne plamy.
Zastosowanie
- Sztuka kulinarna. Owoce są jadalne. Mimo że są dosyć smaczne, nie są zbyt popularne na świecie. Można z nich przyrządzać sałatki albo jeść na surowo z cukrem lub lodami. Na Kubie i Portoryko z mamei sporządza się koktajle, tzw. batido de mamey. Na Bahamach miąższ najpierw wkładany jest do słonej wody, aby usunąć gorzkawy posmak, a następnie jest gotowany z dużą ilością cukru, w wyniku czego powstaje smaczny dżem. We francuskich Indiach Zachodnich z mamei powstaje aromatyczny likier – Eau de Créole albo Crème de Créole (destylowany razem z kwiatami mamei). W owocach znajdują się substancje o działaniu podobnym do antybiotyków oraz pektyna i tanina.
- Roślina lecznicza. W medycynie ludowej środkowej i południowej Ameryki sproszkowane nasiona mamei są używane jako środek na pasożytnicze choroby skóry.
- Guma z kory przetopiona z tłuszczem jest używana na Jamajce i w Meksyku jako maść do stóp przeciw pasożytniczym roztoczom, a także przeciw pchłom u zwierząt. Podobny efekt uzyskuje się również poprzez infuzje z na pół dojrzałych owoców.
- Drewno jest twarde i ciężkie, ale łatwe w obróbce, mimo to nie ma dużego znaczenia gospodarczego.
- Różne części drzewa zawierają substancje owadobójcze, zwłaszcza jądra nasion. W Portoryko liście mamei są owijane wokół młodych roślin pomidora, aby odstraszyć szkodniki.
- Na Wyspach Dziewiczych garbniki z kory są używane do barwienia skór na kolor jasnobrązowy.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-11] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
- ↑ Mammea americana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- Britannica: plant/mamey-apple
Identyfikatory zewnętrzne:
- EoL: 584884
- Flora of North America: 220008094
- GBIF: 3189421
- identyfikator iNaturalist: 165121
- IPNI: 428743-1
- ITIS: 21492
- NCBI: 198777
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2369960
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:428743-1
- identyfikator Tropicos: 7800722
- USDA PLANTS: MAAM2
- CoL: 3XRY9