Mikołaj Hussowczyk

Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Mikołaj Hussowczyk

Data urodzenia	między 1475 a 1485
Data śmierci	po 1533
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	ok. 1518
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Mikołaj Hussowski (vel Mikołaj Hussowczyk, vel Mikołaj z Hussowa, łac. Nicolao Nicolai Hussowsky, ur. między 1475 r. a 1485, zm. po 1533) – piszący po łacinie poeta okresu wczesnego renesansu, duchowny katolicki, notariusz publiczny kreacji apostolskiej.

Życie i twórczość

Urodził się w Husowie niedaleko Łańcuta^[1]. Święcenia kapłańskie przyjął ok. 1518 r. Mianowany notariuszem publicznym kreacji apostolskiej dla Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Był dworzaninem biskupa płockiego Erazma Ciołka, któremu towarzyszył w poselstwie do Rzymu do papieża Leona X w 1521 r. Po roku pobytu w tym mieście i po śmierci swojego protektora powrócił do Polski i osiadł w Krakowie.

Zaliczany jest do grona wczesnorenesansowych poetów polsko-łacińskich (podobnie jak Klemens Janicki). Jego twórczość nie jest obszerna, wyróżnia się jeden sporych rozmiarów poemat - Carmen de statura, feritate ac venatione bisontis (Pieśń o wyglądzie, dzikości i polowaniu na żubra) Kraków 1523, znany powszechnie pod skróconym tytułem: Carmen de bisonte (Pieśń o żubrze).

Poemat ten powstał jako uzupełnienie niezwykłego prezentu ofiarowanego papieżowi Leonowi X, którym był wypchany żubr. Dar ten miał sprezentować wojewoda wileński Mikołaj Radziwiłł, jednak całe przedsięwzięcie nie doszło do skutku z powodu śmierci papieża (jeszcze przed napisaniem utworu). Ostatecznie "Pieśń" powstała w Krakowie i była dedykowana królowej Bonie.

W kompozycji i w warstwie narracyjnej dzieła widać wpływ doświadczeń twórców skupionych wokół papieża Leona X, tworzących poezję opiewającą myśliwskie dokonania swego mecenasa. Jednakże w samej warstwie faktograficznej pieśń pozostała dziełem na wskroś oryginalnym. Autor przedstawił w nim bardzo cenne obserwacje i opisy przyrody litewskiej, nawiązania do historii tych terenów, scenki myśliwskie, a także opis osobistych przeżyć. Zrezygnował zarazem z tradycyjnych w ówczesnej kulturze literackiej nawiązań do sztafażu mitologicznego.

W zakończeniu utworu zawarł apel o podjęcie działań przeciw Turkom. Tym samym stał się jednym z prekursorów polskiej poezji patriotycznej.

W 1524 napisał epinicjon Nova et miranda victoria de Turcis mense Iulio o zwycięstwie hetmana wielkiego koronnego Mikołaja Firleja nad Tatarami.

W 1525 na procesie kanonizacyjnym Jacka Odrowąża ogłosił panegiryk De vita et gestis Divi Hyacinthi.

Twórczość

• Carmina, wyd. J. Pelczar, Kraków 1894,
• Poemat o żubrze, przeł. J. Kasprowicz, [w:] Tegoż, Dzieła, T. 20, Warszawa 1931.

Przypisy

Bibliografia

• J. Pelczar: Mikołaj Hussowski, jego życie i dzieła. Ustęp z dziejów humanizmu w Polsce, Kraków 1900,
• J. Krókowski: Mikołaja Hussowskiego Carmen de bisonte, Wrocław 1959,
• C. Backvis: Mikołaj z Hussowa, [w:] Tegoż, Szkice o kulturze staropolskiej, Warszawa 1975.
• J. Ziomek: Renesans, Warszawa 1998.