Monaster Gračanica

Średniowieczne zabytki Kosowa[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Kosowo
/  Serbia

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, III, IV

Numer ref.

724

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2006
na 30. sesji

Położenie na mapie Kosowa
Mapa konturowa Kosowa, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Monaster Gračanica”
Położenie na mapie Serbii
Mapa konturowa Serbii, na dole znajduje się punkt z opisem „Monaster Gračanica”
Ziemia42°35′54,5″N 21°11′36,2″E/42,598472 21,193389
Multimedia w Wikimedia Commons
  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Monaster Gračanica – średniowieczny klasztor prawosławny w pobliżu kosowskiego miasta Prisztina. Od 1999 monaster jest siedzibą biskupa raszko-prizreńskiego.

Lokalizacja

Klasztor znajduje się w serbskiej enklawie niedaleko miasteczka Lipljan, około 5 km od Prisztiny.

Historia

Monaster został ufundowany przez serbskiego króla Milutina i zbudowany w XIV wieku. Wcześniej w tym miejscu wznosiła się od VI wieku bazylika wczesnochrześcijańska, a później od XIII wieku kościół[1]. Z zabudowań klasztornych do naszych czasów zachowała się jedynie cerkiew Matki Boskiej[1].

13 lipca 2006 monaster został wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO – do istniejącego już wpisu monasteru Visoki Dečani dodano trzy zabytki: monster Gračanica, cerkiew Bogurodzicy Ljeviškiej w Prizrenie i monaster Peć, które wspólnie tworzą wpis Średniowieczne zabytki Kosowa i jako całość znalazły się na liście zabytków światowego dziedzictwa w niebezpieczeństwie[2].

Cerkiew Matki Boskiej

Cerkiew przyklasztorna pod wezwaniem Matki Boskiej stanowi jeden z cenniejszych zabytków sztuki bizantyjsko-serbskiej. Świątynia ma oryginalny układ przestrzenny – jest organicznym połączeniem dwóch cerkwi krzyżowo-kopułowych i bogatą dekorację plastyczną.

Freski

Wnętrza świątyni zdobią freski wykonane m.in. przez Michaela Astrapę i Eutychiosa[1]. Malowidła przedstawiają m.in. portrety fundatora – króla Milutina oraz cykle ikonograficzne ze Starego i Nowego Testamentu[1]. Freski te są przykładem stylu renesansu Paleologów[1].

  • Portret fundatora – Milutina, XIV w.
    Portret fundatora – Milutina, XIV w.
  • Portret żony Milutina, Simonidy Paleologiny, XIV w.
    Portret żony Milutina, Simonidy Paleologiny, XIV w.
  • Jan Chrzciciel, ok. 1235
    Jan Chrzciciel, ok. 1235
  • Sąd Ostateczny
    Sąd Ostateczny

Kopią świątyni jest Hercegowińska Gračanica, cerkiew w Trebinju w Bośni i Hercegowinie[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e UNESCO: Serbian Medieval Monuments (Serbia and Montenegro). s. 142. [dostęp 2011-11-25]. (ang.).
  2. ↑ UNESCO: World Heritage Committee puts Medieval Monuments in Kosovo on Danger List and extends site in Andorra, ending this year’s inscriptions. 2006-07-13. [dostęp 2011-11-25]. (ang.).
  3. ↑ Manastir Hercegovačka Gračanica
  • p
  • d
  • e

Kulturowe
Przyrodnicze

Serbia

  • VIAF: 134178004
  • NKC: kn20080402019
  • PWN: 3907333
  • Britannica: place/Gracanica-Monastery