Monety Kanady

Monety Kanady – monety obiegowe i kolekcjonerskie emitowane i będące w obiegu w Kanadzie. Na awersie każdej kanadyjskiej monety znajduje się portret obecnie panującego monarchy. Współczesne kanadyjskie monety bite są przez Kanadyjską Mennicę Królewską (The Royal Canadian Mint).

Nominały monet obiegowych

Obecnie wytwarza się sześć nominałów kanadyjskich monet obiegowych. Są to: 5, 10, 25 i 50 centów kanadyjskich oraz 1 i 2 dolary kanadyjskie^[1][1]. Produkcji monety jednocentowej zaprzestano w 2012 z powodu kosztów wyższych od wartości nominalnej^[2].

Powszechne kanadyjskie monety o wartości poniżej jednego dolara (1¢, 5¢, 10¢, 25¢) wzorowane są na ich amerykańskich odpowiednikach – zarówno masa, średnicam, jak i potoczna nazwa są co do zasady identyczne. Różnią się one natomiast użytym w biciu metalem oraz rysunkiem awersu i rewersu.

Metale i stopy używane do produkcji monet

W latach 1858/1870–1919 wszystkie monety 5-, 10-, 25- i 50-centowe bito ze srebra próby 925, następnie w latach 1920–1966 monety o nominałach 10, 25 i 50 centów wykonane były ze srebra próby 800^[3]. Jednodolarówka, która pojawiła się w 1935 także była bita ze srebra tej próby^[4]. W 1968 monety o nominale 10 i 25 centów wyemitowano w dwóch wariantach. „Stara” wersja tych monet została wybita ze srebra^[5][6] (tym razem próby 500), a „nowa” z niklu^[7][8]. Pozostałe dawne monety srebrne (50¢ i 1$) były bite wyłącznie w z niklu^[9][10].

Jednocentówki od 1858 do 1996 były bite z brązu^[11], później (do 2012) bito je stali lub cynku pokrytych cienką warstwą miedzi^[12][13].

Moneta o nominale 5 centów w latach 1858–1920 była wytwarzana ze srebra^[14], potem srebro zmieniono na nikiel^[15]. W czasie II wojny światowej pięciocentówki bito ze stopu miedzi i cynku^[16], a następnie ze stali pokrytej chromem^[17]. Po wojnie powrócono do niklowych pięciocentówek^[18]. W latach 1951–1954 ponownie monety te bito ze stali pokrytej chromem, jednak wkrótce od pomysłu tego odstąpiono. W latach 1982–1992 monety o nominale 5 centów wytwarzane były z miedzioniklu. W 1993 zrezygnowano z tego stopu na rzecz stali, którą tylko cienko pokrywa się niklem. Monety ze stali niklowanej są bite do dziś^[19][3].

Obecne 10-, 25- i 50-centówki bije się ze stali, niklu i miedzi, a jedno- i dwudolarówki z niklu i brązu lub miedzi, niklu i aluminium^[20][21]

Zwyczajowe nazwy monet

Oficjalnie każdy nominał jest nazwany zgodnie z jego wartością (np. „moneta 25-centowa”), jednak w praktyce używa się nazw zwyczajowych (tylko pięćdziesięciocentówka jest nazywana wyłącznie zgodnie z jej wartością). Tradycyjnie trzy najmniejsze nominały określa się „nickel” (5¢), „dime” (10¢) i „quarter” (25¢). Monety jedno- i dwu dolarowe nazywa się „loonie” i „toonie”. Nazwy te pochodzą od gatunku ptaka żyjącego w Kanadzie, nura lodowca (ang. Common loon), którego wizerunek widnieje na monecie jednodolarowej – 1 loon = loonie; 2 (two) loonie = toonie. Nieprodukowana już moneta o nominale jednego centa w Kandzie zwyczajowo nazywana jest „penny”.

Kanadyjskie monety bulionowe i kolekcjonerskie

Oprócz monet obiegowych, w Kanadzie bite są również monety kolekcjonerskie, okolicznościowe i bulionowe. Od 1935 emitowane są kanadyjskie srebrne dolary^[22]. Są to monety kolekcjonerskie lub okolicznościowe bite w srebrze z wizerunkiem który dotyczy jakiegoś miejsca lub wydarzenia. Obok kolekcjonerskich srebrnych jednodolarówek bite są też monety kolekcjonerskie o innych nominałach^[23] i w wytwarzane z innych metali (np. złota)^[24]. Produkowane monety kolekcjonerskie mają różne nominały (m.in. 5 lub 10 dolarów)^[25], jak również emitowane są w ograniczonych nakładach. Oprócz kolekcjonerskich jednodolarówek bite są też powszechnie znane monety bulionowe. Kanadyjskie monety inwestycyjne noszą nazwę Maple Leaf („Liść klonu”) i bite są w złocie, srebrze, platynie lub palladzie^[26][27]

Specyfikacja współczesnych monet obiegowych

Zdjęcie awersu	Zdjęcie rewersu	Awers	Rewers	Nominał	Materiał	Średnica	Grubość	Waga	Rant	Nazwa zwyczajowa	Bita od	Bita do	Wycofana z obiegu
		Portret aktualnie panującego monarchy (2020: Elżbieta II)	liście klonu	1 cent (1¢)	94% stal, 1,5% nikiel, 4,5% platerowane miedzią	19,05 mm	1,45 mm	2,35 g	gładki	penny	1858	2012	4 lutego 2013
			bóbr	5 centów (5¢)	94,5% stal, 3,5% miedź, 2% platerowane niklem	21,2 mm	1,76 mm	3,95 g		nickel	1858	nadal produkowane	nadal w obiegu
			Bluenose (słynny kanadyjski szkuner)	10 centów (10¢)	92% stal, 5,5% miedź, 2,5% platerowane niklem	18,03 mm	1,22 mm	1,75 g	ząbkowany	dime	1858
			karibu	25 centów (25¢)	94% stal, 3,8% miedź, 2,2% platerowane niklem	23,88 mm	1,58 mm	4,4 g		quarter	1870
			herb Kanady	50 centów (50¢)	93,1% stal, 4,75% miedź, 2,1% platerowane niklem	27,13 mm	27,13 mm	6,9 g		fifty cents, 50¢ piece, half dollar	1870
			podróżnicy w canoe	1 dolar (1$)	99% nikiel	32,15 mm	2,88 mm	15,62 g		Voyageur dollar, „silver” dollar	(1935) 1968	1987	zastąpiony przez 1$ „loonie” w 1987 roku.
			nur lodowiec	1 dolar (1$)	91,5% nikiel 8,5% brąz (88% miedź, 12% cyna)	26,5 mm	1,75 mm	7 g	gładki, jedenastokąt	loonie	1987	2011	nadal w obiegu
			nur lodowiec z zabezpieczeniem przed fałszowaniem		stal platerowana mosiądzem			6,27 g			2012	Nadal produkowana
			niedźwiedź polarny	2 dolary (2$)	pierścień: 99% nikiel środek: 92% miedź, 6% aluminium 2% nikiel	28 mm	1,8 mm	7,3 g	naprzemiennie gładki i ząbkowany	toonie	1996	2011
			niedźwiedź polarny z zabezpieczeniami przed fałszowaniem		pierścień: 99% nikiel środek: 92% miedź 6% aluminium 2% nikiel			6,92 g	gładki-ząbkowany, napis na rancie		2012	Nadal produkowana

Zobacz też

• Dolar kanadyjski

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Search the coin catalog – Numista (ang.)
• Kanada – Katalog monet. uCoin.net