Muhammad Ali Jinnah
Jinnah (1945) | |||
Data i miejsce urodzenia | 25 grudnia 1876 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 11 września 1948 | ||
Gubernator generalny Pakistanu | |||
Okres | od 11 sierpnia 1947 | ||
Przynależność polityczna | |||
Poprzednik | Louis Mountbatten | ||
Następca | Khawaja Nazimuddin | ||
|
Muhammad Ali Jinnah (urdu: محمد على جناح, ur. 25 grudnia 1876 w Karaczi w ówczesnych Indiach Brytyjskich, zm. 11 września 1948 tamże) – indyjski i pakistański polityk, z zawodu adwokat. Znany jest także jako Wielki Prowadzący (urdu: قائد اعظم - Kuaid-e-Azam) lub Ojciec Narodu (Baba-e-Kaum).
Życiorys
Jego ojczystym językiem, tak jak Mahatmy Gandhiego, „ojca Indii”, był gudźarati. Ukończył Christian Society High School w Karaczi. W 1893 wyjechał do Londynu do pracy. W 1894 zaczął tam studia prawnicze. Miał 2 siostry: Fatimę Jinnah i Szirin Bai. Od 1897 odbywał praktykę adwokata w Bombaju. Od 1910 należał do Zgromadzenia Prawodawczego przy wicekrólu. Od 1913 do 1928 prowadził działania na rzecz współpracy między Indyjskim Kongresem Narodowym (INC, był również jego członkiem) a Ligą Muzułmańską (wstąpił do niej w 1913).
Pakistański bohater narodowy. Przywódca muzułmanów w Indyjskim Kongresie Narodowym oraz długoletni przewodniczący Ligi Muzułmańskiej. W 1930 roku zerwał współpracę z Gandhim, oskarżając Indyjski Kongres Narodowy o prowadzenie polityki w duchu hinduskiego nacjonalizmu, i inspirując się myślą Muhammada Ikbala stworzył koncepcję utworzenia z północnych prowincji indyjskich oddzielnego państwa dla muzułmanów – Pakistanu. Projekt utworzenia Pakistanu jako osobnego państwa muzułmańskiego ogłosił w 1940 r. na posiedzeniu Ligi Muzułmańskiej w Lakhnau[1].
Jinnah był jednym z głównych orędowników podziału Indii na dwa niezależne państwa - Indie i Pakistan. Reprezentował muzułmanów i poprzez skoncentrowane działania dążąc do tego, aby Liga Muzułmańska stała się jedynym reprezentantem interesów muzułmanów indyjskich[1], pomimo że sam nie był szczególnie praktykującym wyznawcą Allaha[potrzebny przypis].
W trakcie toczonych od 1946 r. pomiędzy Wielką Brytanią, Indyjskim Kongresem Narodowym i Ligą Muzułmańską negocjacji nad kształtem przyszłości Indii uparcie blokował wszystkie propozycje nieobejmujące powstania dwóch osobnych państw i stosował radykalne środki, m.in. w postaci Dnia Akcji Bezpośredniej, które doprowadziły ostatecznie do podziału dawnej kolonii. Po uchwaleniu przez brytyjski parlament niepodległości Indii i Pakistanu został pierwszym gubernatorem generalnym Pakistanu i był nim do swojej śmierci[1].
Upamiętnienie
Pisma Jinnaha znajdują się w Archiwum Narodowym w Islamabadzie i wpisane są na listę najważniejszych dokumentów świata przez UNESCO. Dzień jego narodzin jest świętem.
Jego wizerunek został umieszczony na pakistańskich monetach obiegowych o nominale 1 rupii bitych (z przerwą w 2017 roku) w latach 1998-2021[2][3].
Przypisy
Bibliografia
- Muhammad Ali Chaudhuri, The Emergence of Pakistan, Nowy Jork, 1967
- Ayesha Jalal, The Sole Spokesman. Jinnah, the Muslim League and the Demand for Pakistan, Cambridge, 1985
dalsza lektura
- Khan, Umair (historian) Ataturk vs Jinnah. Author of SECULAR MUSLIM: Jinnah, His Politics And Pakistan (English)
- Busted: Myths About Quaid-e-Azam Jinnah Yasser Latif Hamdani.14 August 2021, Naya Duar (English)
- p
- d
- e
|
- ISNI: 0000000081429044
- VIAF: 64013678
- LCCN: n79145321
- GND: 119184702
- NDL: 00758963
- LIBRIS: hftx1qj133vm7nm
- BnF: 119520727
- SUDOC: 027493237
- SBN: UTOV508365
- NLA: 35247070
- NKC: jx20070820005
- NTA: 070313016
- BIBSYS: 90396920
- CiNii: DA11661117
- Open Library: OL10110A
- PLWABN: 9810594384205606
- NUKAT: n2013195618
- OBIN: 34191
- J9U: 987007263582305171
- CONOR: 260225123
- LIH: LNB:pCx;=B7
- PWN: 3918006
- Britannica: biography/Mohammed-Ali-Jinnah
- Universalis: muhammad-ali-jinnah
- БРЭ: 1952601
- NE.se: mohammad-ali-jinnah
- SNL: Muhammad_Ali_Jinnah
- Catalana: 0034534
- DSDE: Muhammad_Ali_Jinnah
- Hrvatska enciklopedija: 29177