Nawcz

Nawcz
wieś
Ilustracja
Kościół - Pomnik w Nawczu w 2011 roku.
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

wejherowski

Gmina

Łęczyce

Liczba ludności (2022)

261[2]

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

84-218[3]

Tablice rejestracyjne

GWE

SIMC

0167303

Położenie na mapie gminy Łęczyce
Mapa konturowa gminy Łęczyce, na dole znajduje się punkt z opisem „Nawcz”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Nawcz”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Nawcz”
Położenie na mapie powiatu wejherowskiego
Mapa konturowa powiatu wejherowskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Nawcz”
Ziemia54°30′19″N 17°56′33″E/54,505278 17,942500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Nawcz (kaszb. Nôwcz) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Łęczyce.

Według danych na dzień 31 grudnia 2011 roku wieś zamieszkuje 253 mieszkańców na powierzchni 4,82 km²[4].

Położenie

Miejscowość jest na trasie obecnie zawieszonej linii kolejowej Kartuzy – Lębork, na której był przystanek kolejowy Nawcz. Najbliżej położonym miastem jest Lębork, wieś znajduje się na południowy wschód od tego miasta.

Integralne części wsi Nawcz[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0167310 Borówko kolonia

Historia

Pierwszy dokument poświadczający istnienie miejscowości pochodzi z 1356 roku – akt nadania Rozłazina. Przez kolejne wieki miejscowość była własnością różnych rodów szlacheckich. Od 1658 roku stosowano jednolitą nazwę Navitz, po 1947 r. zmieniono na Nawcz.

W czasie drugiej wojny w Nawczu w okresie od 02.02.1945 do 09.03.1945 roku przetrzymywano 800 więźniów hitlerowskiego obozu Stutthof przybyłych Marszem Śmierci. Około 600 osób zmarło lub zostało zabitych. W 1961 roku utworzono koło Nawcza „Cmentarz Ofiar Marszu Śmierci”, na który przeniesiono zwłoki zmarłych i pomordowanych[7].

Cmentarz Ofiar Marszu Śmierci koło Nawcza

Na cmentarzu w Nawczu znajdują się groby 538[8] pomordowanych przez Niemców więźniów Stutthofu, którym niedane było nigdy osiągnąć celu marszu śmierci.

W latach 1992–1994 na miejscu baraków w których przetrzymywano więźniów obozu Stutthof wybudowano kościół-pomnik ofiar, który jest kościołem filialnym parafii w Rozłazinie.

Pomiędzy 1945–1954 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego, powiatu lęborskiego, gminy Rozłazino.

Po zniesieniu gmin i pozostawienie w ich miejscu gromad, w latach 1957–1975 miejscowość dministracyjnie należała do województwa gdańskiego, powiatu lęborskiego.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Obecnie miejscowość zaliczana jest do ziemi lęborskiej włączonej w skład powiatu wejherowskiego[9].

W latach siedemdziesiątych XX wieku odświeżono projekt zachodniej obwodnicy kolejowej trójmiejskich portów. Niezrealizowany projekt przewidywał wyprowadzenie nowej linii z Kościerzyny (francuska magistrala węglowa) do Sierakowic (do istniejącej już linii Kartuzy-Lębork) w Nawczu miało powstać nowe odgałęzienie wschodnie w kierunku Luzina doprowadzające do linii Szczecin – Słupsk – Gdynia.

Miejsca pamięci

  • Cmentarz Ofiar Marszu Śmierci koło Nawcza
  • kościół-pomnik w Nawczu

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86142
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 808 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  4. ↑ Sołectwa. Gmina Łęczyce. [dostęp 2009-08-18].
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  7. ↑ ks. W. Palmowski, Dzieje parafii Rozłazino, Kraków 2000, s 112,113
  8. ↑ Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 1966, s. 103.
  9. ↑ Studium Ochrony Krajobrazu Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2005 i załącznik Ryc 32. Proponowane formy ochrony krajobrazu na tle obszarów oraz regionów historyczno-kulturowych.
  • p
  • d
  • e
Gmina Łęczyce
  • Siedziba gminy: Łęczyce
Wsie
Kolonie
Osady
Osada leśna
  • Paraszyno
Integralne
części wsi

Herb gminy Łęczyce