Panczo Władigerow

Data i miejsce urodzenia

13 marca 1899
Zurych

Pochodzenie

bułgarskie

Data i miejsce śmierci

8 września 1978
Sofia

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent, pianista

Multimedia w Wikimedia Commons

Panczo Władigerow, bułg. Панчо Владигеров (ur. 13 marca 1899 w Zurychu, zm. 8 września 1978 w Sofii^[1]^[2]) – bułgarski kompozytor, dyrygent i pianista.

Życiorys

Brat-bliźniak skrzypka Lubena Władigerowa^[1]. W latach 1910–1912 uczył się w prywatnej szkole muzycznej u Dobriego Christowa i Henricha Wiznera^[2], następnie wyjechał do Berlina^[1]. Od 1912 do 1915 roku pobierał prywatnie lekcje kompozycji u Paula Juona i fortepianu u Karla Heinricha Bartha^[2]. W latach 1914–1918 uczył się w Staatliche Akademische Hochschule für Musik u Friedricha Gernsheima i Georga Schumanna, w semestrze 1917/1918 i 1920/1921 był też uczniem Leonida Kreutzera w Akademie der Künste^[2]. Od 1920 do 1932 roku pracował jako dyrygent i kompozytor Deutsches Theater w Berlinie^[2]. Po powrocie do kraju był w latach 1932–1974 wykładowcą kompozycji, fortepianu i muzyki kameralnej w konserwatorium w Sofii^[2], od 1940 roku był profesorem tej uczelni^[2]. Do jego uczniów należeli Paraszkew Chadżiew, Aleksandyr Rajczew, Łazar Nikołow i Penczo Stojanow^[2]. Był współzałożycielem Bułgarskiego Stowarzyszenia Muzyki Współczesnej^[2].

Występował jako koncertujący pianista w Bułgarii i poza granicami kraju^[2]. Dwukrotnie odznaczony nagrodą im. Felixa Mendelssohna (1918 i 1920)^[2]. W 1949 roku otrzymał tytuł Ludowego Artysty Bułgarii^[2]. W 1968 roku otrzymał nagrodę im. Herdera^[2]. Jego synem był Aleksandyr Władigerow^[1].

Twórczość

Stylistycznie nawiązywał do harmoniki późnoromantycznej (wpływy Rachmaninowa i R. Straussa)^[2]. Czerpał też z elementów bułgarskiego folkloru muzycznego, w twórczości instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej wykorzystując tematy z pieśni ludowych^[2]. W dojrzałym okresie swojej twórczości sięgał po współczesne techniki wyrazu^[2]. Po 1945 roku wprowadził do swoich utworów tematykę zgodną z nakazami socrealizmu^[2].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

I symfonia (1939)
II symfonia „Majska” na orkiestrę smyczkową (1949)
Simfoniczna legenda (1919)
Byłgarska siuita (1927)
7 simfoniczni byłgarski tanca (1931)
uwertura Zemia (1933)
4 rumynski simfoniczni tanca (1942)
uwertura heroiczna Deweti septemwri (1949)
Ewrejska poema (1951)
poemat dramatyczny Pesen za mira (1956)
5 koncertów fortepianowych (I 1918, II 1930, III 1937, IV 1953, V 1963)
2 koncerty skrzypcowe (I 1921, II 1968)

Utwory kameralne

Sonata na skrzypce i fortepian (1914)
Trio na fortepian, skrzypce i wiolonczelę (1916)
Byłgarska rapsodija „Wardar” na skrzypce i fortepian (1922; zorkiestrowana 1928)
2 byłgarski parafrazi na skrzypce i fortepian (1925)
Kwartet smyczkowy (1940)

Utwory fortepianowe

4 piesi (1915)
10 impresii (1920)
6 ekzoticzni preliudii (1924)
Epizodi (1941)
Kartini (1950)
5 charakterni piesi (1965)
4 piesi (1973)
5 bagateli (1978)

Pieśni na głos i fortepian

6 liriczni pesni (1917)
4 pesni (1974)

Utwory wokalno-instrumentalne

Septemwri 1944 na chór a cappella lub chór i orkiestrę (1945)

Utwory sceniczne

opera Car Kałojan (1935–1936, wyst. Sofia 1936)
balet Legenda za ezeroto (1946, wyst. Sofia 1962)

Muzyka do sztuk teatralnych

Synna igra do sztuki Augusta Strindberga (1921)
Mnogo szum za niszto do sztuki Williama Szekspira (1928)
Sztastie do sztuki Orlina Wasilewa (1954)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3798. ISBN 0-02-865571-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 224–225. ISBN 978-83-224-0935-0.