Penelopa rdzawobrzucha

Penelope purpurascens^[1]

Wagler, 1830

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

grzebiące

Rodzina

czubacze

Rodzaj

Penelope

Gatunek

penelopa rdzawobrzucha

Synonimy

Meleagris cristata Linnaeus 1758^[2]
Penelope cristata^[2]^[3]

P. p. purpurascens Wagler, 1830
P. p. aequatorialis Salvadori & Festa, 1900
P. p. brunnescens Hellmayr & Conover, 1932

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[4]

bliski zagrożenia

Zasięg występowania

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Penelopa rdzawobrzucha^[5] (Penelope purpurascens) – gatunek dużego ptaka z rodziny czubaczy (Cracidae). Występuje od Meksyku przez Amerykę Centralną po północną i północno-zachodnią Amerykę Południową. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Systematyka

Wyróżnia się trzy podgatunki P. purpurascens^[6]^[3]:

P. p. purpurascens Wagler, 1830
P. p. aequatorialis Salvadori & Festa, 1900
P. p. brunnescens Hellmayr & Conover, 1932

Dawniej za podgatunek penelopy rdzawobrzuchej uznawano także penelopę zielonawą (P. jacquacu), ale różnią się budową tchawicy. W niewoli odnotowano hybrydyzację z penelopą gujańską (P. marail), piskliwą (P. pileata) i krzykliwą (P. superciliaris)^[3].

Zasięg występowania

Poszczególne podgatunki zamieszkują^[6]:

P. p. purpurascens – północno-zachodni i północno-wschodni Meksyk do Hondurasu i Nikaragui
P. p. aequatorialis – południowy Honduras do północno-zachodniej Kolumbii i południowo-wschodniego Ekwadoru
P. p. brunnescens – północna Kolumbia do wschodniej Wenezueli

Morfologia

Największy ptak z rodzaju Penelope o długości ciała: 72–91 cm; masie: 1,5–2,5 kg^[7]. Upierzenie ciemne, kasztanowobrązowe z wydatnym czerwonym workiem gardłowym^[7].

Ekologia i zachowanie

Biotop

Spotykany w wilgotnych lasach lub na ich obrzeżach do wysokości 2300 m n.p.m.^[7]

Zachowanie

Ptak osiadły, podejmujący okresowe wędrówki w górskie tereny swego zasięgu^[7]. Spotykany samotnie, w parach lub małych grupach^[7].

Pożywienie

Pokarm stanowią przede wszystkim owoce, czasami owady^[7].

Lęgi

Okres lęgowy przypada na porę deszczową^[7]. Buduje duże gniazdo z patyków i gałęzi, w którym składa zwykle 2 jaja^[7].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody penelopa rdzawobrzucha od 2021 roku klasyfikowana jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Wcześniej miała status gatunku najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 50–500 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[4]. Penelopa rdzawobrzucha mimo intensywnych polowań jest ptakiem pospolitym na większości zajmowanych przez siebie terenów^[7].

Przypisy

↑ Penelope purpurascens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b D. Lepage: Crested Guan Penelope purpurascens – synonyms. [w:] Avibase – Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-05-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Crested Guan (Penelope purpurascens). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)]. (ang.).
↑ ^a ^b Penelope purpurascens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 – czubacze – Guans (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-16].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Megapodes, guans, guineafowl, New World quail. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Ptaki. Encyklopedia, Warszawa: PWN, 2009, s. 109, ISBN 978-83-01-15733-3 (pol.).