Piuska

Piuska (zucchetto, kalotka^[1][2]) – mała czapeczka zakładana przez duchownych katolickich pod biret lub kapelusz, natomiast przez wyższych dostojników (biskupów, kardynałów, papieży) noszona stale jako samodzielne nakrycie głowy^[3]. Zasadniczo występująca w kolorach: czarnym dla niższych duchownych, amarantowym (fioletowym) dla biskupów i arcybiskupów, szkarłatnym (czerwonym) dla kardynałów, białym dla papieża i emerytowanych papieży.

Piuski noszone są również w niektórych zakonach w kolorach określonych przez konstytucje zakonne; dawniej nosili je również duchowni diecezjalni. Prawo noszenia piuski mają również opaci klasztorów. Jest też w użyciu zakonników w zakonach habitowych (np. u franciszkanów), ale nigdy podczas liturgii.

Wywodzi się ze zwyczaju tonsury. Był to znak przynależności do stanu duchownego w postaci wygolonego koła na szczycie głowy, przykrywanego właśnie piuską. Wprowadzona w VII w. jako prawo, tonsura została zniesiona po Soborze Watykańskim II przez papieża Pawła VI. Piuska pozostała jako element stroju oficjalnego wyższych duchownych. Noszą ją oni także podczas mszy (ale tylko do zakończenia modlitwy nad darami i po komunii), czego nie mogą czynić inni duchowni^[4].

• 
  Piuska czarna noszona przez duchownych niższego szczebla
• 
  Piuska amarantowa noszona przez biskupów i arcybiskupów
• 
  Piuska szkarłatna noszona przez kardynałów
• 
  Sposób noszenia piuski (szkarłatna - kardynalska)

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Piuska

Zobacz hasło piuska w Wikisłowniku

• jarmułka
• Kolekcja Philippi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, informacje i literatura (niem.)

• p
• d
• e

Liturgia rzymska Kościoła katolickiego

Obrzędy liturgiczne	chrzest bierzmowanie msza Novus Ordo Missae klasyczny ryt rzymski sakrament pokuty i pojednania namaszczenie chorych sakrament święceń sakrament małżeństwa liturgia godzin sakramentalia
Paramenty liturgiczne	kielich patena puszka (cyborium) kustodia melchizedek monstrancja konopeum naczynie na krzyżmo waskulum ampułki trybularz (kadzielnica) łódka aspersorium kropidło dzwonki mszalne tintinnabulum baldachim umbraculum sztandar procesyjny feretron relikwiarz krzyż procesyjny
Księgi liturgiczne	mszał rytuał pontyfikał brewiarz ewangeliarz lekcjonarz kolektarz graduał antyfonarz martyrologium psałterz sakramentarz agenda liturgiczna rubrycela
Bielizna kielichowa	korporał palka puryfikaterz ręczniczek welon kielichowy bursa
Szaty liturgiczne	humerał alba cingulum manipularz (sudarium) tunika (tunicella) stuła dalmatyka ornat kapa (pluwiał) pierścień pektorał pastorał mitra paliusz welon naramienny (tuwalnia)
Strój chórowy	sutanna koloratka biret komża rokieta mucet piuska habit coculla
Szaty papieskie	Pierścień Rybaka camauro subcinctorium falda fanon mantum tiara
Zobacz też	ogólne wprowadzenie do mszału rzymskiego rok liturgiczny kolory liturgiczne nabożeństwa