Podział administracyjny Wolnego Miasta Gdańska
Mapa dawnych gmin WMG na terenie dzisiejszego powiatu gdańskiego
Powiat Danziger Höhe
Powiat Danziger Niederung
Mapa dawnych gmin WMG na terenie dzisiejszego Gdańska
Powiat Danziger Höhe
Powiat Danziger Niederung
Mapa dawnych gmin WMG na terenie powiatu nowodworskiego
Powiat Danziger Niederung
Powiat Großes Werder
Mapa dawnych gmin WMG na terenie powiatu malborskiego
Powiat Großes Werder
Mapa dawnych gmin WMG na terenie powiatu sztumskiego
Powiat Großes Werder
Wolne Miasto Gdańsk, zgodnie z art. 67 i 68 Konstytucji WMG, dzieliło się na powiaty miejskie (niem. Stadtkreise), wiejskie (Landkreise) i gminy (Gemeinden)[1][2]. Powiatów było 5 (2 miejskie i 3 ziemskie), a gmin 267[a] (w tym 2 miejskie). Utworzono je z przyłączonych w całości lub w większości dawnych powiatów pruskich: Danziger Höhe i Danziger Niederung, a także niewielkich fragmentów powiatów: Berent (kościerskiego), Dirschau (tczewskiego), Elbing (elbląskiego), Karthaus (kartuskiego), Marienburg (malborskiego) i Neustadt (wejherowskiego)[3][4].
Lista powiatów i gmin Wolnego Miasta Gdańska
Powiaty miejskie
- Danzig (Gdańsk)
- Zoppot (Sopot)
Powiaty ziemskie
- Danziger Höhe (Gdańskie Wyżyny)
- Danziger Niederung (Gdańskie Niziny)
- Großes Werder (Wielkie Żuławy)
Gminy
Powiat Danziger Höhe[5][6] | |
---|---|
Nazwa oficjalna | Nazwa polska |
Babenthal | Babidół |
Barenhütte | Borowina |
Bölkau | Bielkowo |
Borgfeld | Borkowo |
Bösendorf | Zła Wieś |
Braunsdorf | Błotnia |
Buschkau | Buszkowy |
Ellerbruch | Olszanka |
Gischkau | Juszkowo |
Glasberg | Szklana Góra |
Goldkrug | Złota Karczma |
Golmkau | Gołąbkowo |
Goschin | Goszyn |
Grenzacker | Bliziny |
Grenzdorf | Graniczna Wieś |
Groß Paglau | Pawłowo |
Groß Trampken | Trąbki Wielkie |
Guteherberge | Lipce |
Hohenstein | Pszczółki |
Jenkau | Jankowo Gdańskie |
Jetau | Jagatowo |
Kahlbude | Kolbudy |
Katzke | Kaczki |
Kelpin | Kiełpino Górne |
Kladau | Kłodawa |
Klanau | Klonowo Górne i Dolne |
Klein-Kelpin | Kiełpinek |
Klein-Trampken | Trąbki Małe |
Klempin | Klępiny |
Kleschkau | Kleszczewko |
Kleschkau-Rosenberg | Kleszczewko-Różyny |
Kohling | Kolnik |
Kowall | Kowale |
Lamenstein | Ełganowo |
Langenau | Łęgowo |
Lappin | Łapino |
Löblau | Lublewo Gdańskie |
Maidahnen | Majdany |
Mariensee | Przywidz |
Marschau | Marszewo |
Meisterswalde | Mierzeszyn |
Müggau | Migowo |
Neuendorf | Nowa Wieś Przywidzka |
Nieder Sommerkau | Ząbrsko Dolne |
Nobel | Niegowo |
Oberhölle | Piekło Górne |
Oberhütte | Huta Górna |
Oberkahlbude | Kolbudy Górne |
Ober Sommerkau | Ząbrsko Górne |
Ochsenkopf | Częstocin |
Oliva-Forst | Obręb Leśny Oliwa |
Ostroschken | Ostróżki |
Ottomin | Otomin |
Pietzkendorf | Piecki |
Pomlau | Pomlewo |
Postelau | Postołowo |
Prangenau | Pręgowo |
Praust | Pruszcz Gdański |
Rambeltsch | Rębielcz |
Rosenberg | Różyny |
Saalau | Żuława |
Saskoschin | Zaskoczyn |
Schaplitz | Czapielsk |
Scharfenort | Ostróżek |
Scharshütte | Gromadzin |
Schönbeck | Miłowo |
Schönfeld | Łostowice |
Schönwarling | Skowarcz |
Schüddelkau | Szadółki |
Schwarzenfelde | Czerniec |
Schwarzhütte | Czarna Huta |
Schwintsch | Świńcz |
Sobbowitz | Sobowidz |
Stangenwalde | Jodłowno |
Straschin-Prangschin | Prędzieszyn |
Strauchhütte | Kierzkowo |
Strippau | Trzepowo |
Suckschin | Żukczyn |
Tiefenthal | Roztoka |
Trockenhütte | Sucha Huta |
Uhlkau | Ulkowy |
Wartsch | Warcz |
Wiesenthal | Drzewina |
Wonneberg | Ujeścisko |
Zipplau | Cieplewo |
Powiat Danziger Niederung[5][7] | |
---|---|
Nazwa oficjalna | Nazwa polska |
Bodenwinkel | Kąty Rybackie |
Bohnsack | Sobieszewo |
Bohnsackerweide | Sobieszewska Pastwa |
Breitfelde | Szerzawa |
Einlage | Przegalina |
Fischerbabke | Rybina |
Freienhuben | Izbiska |
Gemlitz | Giemlice |
Glabitsch | Głobica |
Gottswalde | Koszwały |
Grebinerfeld | Grabowe Pole |
Groschkenkampe | Groszkowo |
Groß Plehnendorf | Płonia Wielka |
Groß Zünder | Cedry Wielkie |
Güttland | Koźliny |
Haus und Laschkenkampe | Łaska Kępa |
Herren und Mönchengrebin | Grabiny-Zameczek i Grabiny Duchowne |
Herzberg | Miłocin |
Hochzeit | Wiślina |
Junkeracker | Junoszyno |
Junkertroyl | Chorążówka |
Käsemark | Kiezmark |
Klein Plehnendorf | Płonia Mała |
Klein Zünder | Cedry Małe |
Knüppelkrug | Odrzygość |
Krampitz | Krępiec |
Kriefkohl | Krzywe Koło |
Landau | Lędowo |
Langfelde | Długie Pole |
Letzkau | Leszkowy |
Letzkauerweide | Leszkowy Wybudowanie |
Müggenhahl | Rokitnica |
Nassenhuben | Mokry Dwór |
Neuendorf | Przejazdowo-Dobrowo |
Neunhuben | Dziewięć Włók |
Neupfundkrug | Ostatni Grosz |
Nickelswalde | Mikoszewo |
Osterwick | Ostrowite |
Östlich Neufähr | Górki Wschodnie |
Pasewark | Jantar |
Poppau | Popowo |
Prinzlaff | Przemysław |
Quadendorf | Przejazdowo |
Reichenberg | Bogatka |
Rostau | Roszkowo |
Scharfenberg | Bystra |
Schlewenhorst | Świbno |
Schmerblock | Błotnik |
Schnakenburg | Komary |
Schönau | Stanisławowo |
Schönbaum | Drewnica |
Schönbaumerweide | Drewniczka |
Schönrohr | Trzcinisko |
Schusterkrug | Szewce Gdańskie |
Sperlingsdorf | Wróblewo |
Steegen | Stegna |
Steegenerwerder | Stegienka |
Steegen Forst | Stegna-Las |
Stüblau | Steblewo |
Stutthof | Sztutowo |
Trutenau | Trutnowy |
Vogelsang | Skowronki |
Weichselufer Linkes | Lewy Brzeg Wisły |
Weichselufer Rechtes | Prawy Brzeg WIsły |
Weßlinken | Wiślinka |
Wordel | Orle |
Wossitz | Osice |
Wotzlaff | Wocławy |
Zugdam | Suchy Dąb |
Powiat Großes Werder[5][8] | |
---|---|
Nazwa oficjalna | Nazwa polska |
Altebabke | Stare Babki |
Altenau | Starynia |
Altendorf | Starza |
Altmünsterberg | Stara Kościelnica |
Altweichsel | Stara Wisła |
Barendt | Boręty |
Barenhof | Niedźwiedzica |
Bärwalde | Niedźwiedziówka |
Beiershorst | Wybicko |
Biesterfelde | Bystrze |
Blumstein | Kamienice |
Brodsack | Chlebówka |
Bröske | Brzózki |
Brunau | Bronowo |
Damerau | Dąbrowa |
Dammfelde | Grobelno |
Eichwalde | Dębina |
Einlage | Jazowa |
Fürstenau | Kmiecin |
Fürstenwerder | Żuławki |
Gnojau | Gnojewo |
Grenzdorf A | Osłonka |
Grenzdorf B | Płonina |
Groß Lesewitz | Lasowice Wielkie |
Groß Lichtenau | Lichnowy |
Groß Mausdorf | Myszewo |
Groß Montau | Mątowy Wielkie |
Halbstadt | Półmieście |
Herrenhagen | Pielica |
Heubuden | Stogi |
Holm | Chełmek |
Horsterbusch | Wierciny |
Irrgang | Martąg |
Jankendorf | Jankowo Żuławskie |
Jungfer | Marzęcino |
Kalteherberge | Świerznica |
Kalthof | Kałdowo |
Kaminke | Kamionka |
Keitlau | Swaryszewo |
Klein Lesewitz | Lasowice Małe |
Klein Lichtenau | Lichnówki |
Klein Mausdorf | Myszewko |
Klein Mausdorferweiden | Łączki Myszewskie |
Klein Montau | Mątowy Małe |
Krebsfelde | Rakowiska |
Küchwerder | Wiśniewka Gdańska |
Kunzendorf | Kończewice |
Ladekopp | Lubieszewo |
Lakendorf | Solnica |
Leske | Laski |
Ließau | Lisewo Malborskie |
Lindenau | Lipinka |
Lupushorst | Lubstowo |
Marienau | Marynowy |
Mielenz | Miłoradz |
Mierau | Mirowo |
Neudorf | Nowinki |
Neukirch | Nowa Cerkiew |
Neulanghorst | Orliniec |
Neumünsterberg | Nowa Kościelnica |
Neunhuben | Czesławiec |
Neustädterwald | Gozdawa |
Neuteich[b] | Nowy Staw |
Neuteicherhinterfeld | Kącik |
Neuteicherwalde | Stawidła |
Neuteichsdorf | Stawiec |
Niedau | Nidowo |
Orloff | Orłowo |
Orlofferfelde | Orłowskie Pole |
Palschau | Palczewo |
Parschau | Parszewo |
Petershagen | Żelichowo |
Pieckel | Piekło |
Pietzkendorf | Piecewo |
Platenhof | Cyganka |
Pletzendorf | Płotnik |
Pordenau | Pordenowo |
Prangenau | Pręgowo Żuławskie |
Rehwalde | Gaik |
Reimerswalde | Leśnowo |
Reinland | Starocin |
Rosenort | Suchowo |
Rückenau | Rychnowo Żuławskie |
Schadwalde | Szawałd |
Scharpau | Szkarpawa |
Schlangenhaken | Wężowiec |
Schleusendamm | Wężownica |
Schönau | Kraśniewo |
Schöneberg | Ostaszewo |
Schönhorst | Gniazdowo |
Schönsee | Jeziernik |
Simonsdorf | Szymankowo |
Stadtfelde | Cisy |
Stobbendorf | Stobiec |
Stuba | Stobna |
Tannsee | Świerki |
Tiege | Tuja |
Tiegenhagen | Tujce |
Tiegenhof[b] | Nowy Dwór Gdański |
Tiegenort | Tujsk |
Tiegerfelde | Tujskie Pole |
Tragheim | Tragamin |
Tralau | Tralewo |
Trampenau | Trępnowy |
Trappenfelde | Tropiszewo |
Vierzehnhuben | Zadwórze |
Vogtei | Włodarka |
Walldorf | Powalina |
Warnau | Kościeleczki |
Wernersdorf | Pogorzała Wieś |
Wiedau | Widowo Żuławskie |
Zeyer | Kępki |
Zeyersvorderkampen | Kępiny Małe |
Po 1939 wszystkie gminy znalazły się w nowo utworzonym okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie, a po 1945 – w granicach Polski.
Uwagi
- ↑ Spotyka się różne liczby gmin WMG, np. 248 (suma z linków: [1],[2] i [3] ), czy 251 (Historia Pomorza. Tom V (1918-1939). Województwo pomorskie i Wolne Miasto Gdańsk, red. S. Wierzchowski, P. Olstowski, Toruń 2015, str. 348-349), w artykule podano ich największą liczbę (ze źródła: [4]).
- ↑ a b Gmina miejska
Bibliografia
- Stanisław Rospond: Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej. Według uchwał Komisji Ustalania Nazw Miejscowych pod przewodnictwem Stanisława Srokowskiego. Cz. 1: polsko-niemiecka, cz. 2: niemiecko-polska. Polskie Towarzystwo Geograficzne, Wrocław – Warszawa 1951.
Przypisy
- ↑ Art. 67 i 68 Konstytucji WMG [online], danzig-online.pl [dostęp 2021-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2007-05-03] .
- ↑ Art. 67 i 68 Konstytucji WMG [online], web.archive.org, 1 lutego 2012 [dostęp 2021-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-01] (niem.).
- ↑ Der Versailler Vertrag (III.Teil) [online], versailler-vertrag.de [dostęp 2021-03-12] .
- ↑ Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami, podpisany w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 roku/3 [online], pl.wikisource.org [dostęp 2021-03-12] (pol.).
- ↑ a b c Lista gmin WMG (niem.) [online], web.archive.org, 15 września 2016 [dostęp 2021-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-15] .
- ↑ Gemeindeverzeichnis Kreis Danziger Höhe [Stand: 31. 8. 1939] [online], territorial.de [dostęp 2021-03-19] .
- ↑ Gemeindeverzeichnis Landkreis Danziger Niederung [Stand: 31. 8. 1939] [online], territorial.de [dostęp 2021-03-19] .
- ↑ Gemeindeverzeichnis Kreis Großes Werder [Stand: 31. 8. 1939] [online], territorial.de [dostęp 2021-03-19] .
- p
- d
- e
Ustrój i polityka Wolnego Miasta Gdańska
Ustrój |
|
---|---|
Organy władzy | |
Finanse | |
Samorząd |
|