Porozumienia Abrahamowe

Porozumienia Abrahamowe, również Porozumienia Abrahama – porozumienia pomiędzy Izraelem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Stanami Zjednoczonymi zawarte 13 sierpnia 2020 roku. Określenie porozumienia abrahamowe używane jest także w odniesieniu do porozumień między Izraelem a ZEA i Bahrajnem. Porozumienia są uważane za znaczący przełom w relacjach między Izraelem a państwami arabskimi^[1][2][3]. Porozumienia Abrahamowe były pierwszą normalizacją stosunków Izraela z państwami arabskimi od czasu traktatu pokojowego między Jordanią a Izraelem w 1994 roku^[3].

Nazwa porozumień ma na celu podkreślenie wspólnej dla islamu i judaizmu wiary w proroka Abrahama^[4].

Tło i negocjacje

 Osobny artykuł: Wojny izraelsko-arabskie.

Od czasu ogłoszenia w 1948 r. niepodległości przez Izrael, częściowo na terenie terytorium mandatowego Palestyny, rządy arabskich państw nie akceptowały żydowskiego państwa na tamtym terenie^[5]. Do 2020 roku jedynymi państwami arabskimi, które zawarły porozumienie z Izraelem były Egipt w 1979 r. po wojnie Jom Kipur i podpisaniu traktatu izraelsko-egipskiego oraz Jordania w 1994^[3].

28 stycznia 2020 roku administracja prezydenta Donalda Trumpa zaprezentowała propozycję rozwiązania konfliktu izraelsko-arabskiego, tzw. Plan Trumpa. Zaproponowano w nim m.in. utworzenie dwóch oddzielnych państw – Izraela i Palestyny, zwiększenie terytorium Palestyny czy suwerenności Izraela nad żydowskimi osiedlami na Zachodnim Brzegu Jordanu^[6].

12 czerwca 2020 r. ambasador Zjednoczonych Emiratów Arabskich w USA Yousef Al-Otaiba napisał artykuł, skierowany głównie do izraelskiej opinii publicznej, mający na celu powstrzymanie planowanej przez rząd Binjamina Netanjahu aneksji terytorium Zachodniego Brzegu. Były ambasador USA w Izraelu Daniel Shapiro określił artykuł Al-Otaiby jako próbę podjęcia dodatkowych kroków w kierunku normalizacji stosunków ZEA i Izraela^[7].

2 lipca 2020 Otaiba spotkał się z Avim Berkowitzem, będącym asystentem prezydenta Trumpa ds. negocjacji międzynarodowych w celu konsultacji alternatywy dla aneksji^[8]. W wyniku obopólnego zainteresowania w celu utworzeniu jednolitego frontu przeciwko Iranowi (zarówno państwa Zatoki jak i Izrael krytycznie oceniają porozumienie nuklearne z 2015^[9]) udało się skierować zainteresowane strony do negocjacji, których efektem było podpisane 13 sierpnia 2020 roku porozumienie pomiędzy ZEA, USA a Izraelem, zawierające także odroczenie aneksji^[8].

Następnie Berkowitz oraz Jared Kushner, będący wtedy doradcą prezydenta USA ds. umów handlowych i Bliskiego Wschodu, prowadzili negocjacje z władzami Bahrajnu, które miały poskutkować rozmową telefoniczną między Trumpem, Netanjahu oraz królem Bahrajnu^[10].

11 września Bahrajn ogłosił wolę nawiązania stosunków z Izraelem, a 15 września 2020 roku w stolicy Stanów Zjednoczonych, Waszyngtonie, Izrael i ZEA podpisały Traktat o pokoju, relacjach dyplomatycznych i pełnej normalizacji między, Izrael i Bahrajn Deklarację o pokoju a Izrael, ZEA, Bahrajn oraz Stany Zjednoczone (te ostatnie w roli świadka) podpisały Porozumienia Abrahamowe^[11].

Skutki

Dzięki porozumieniom Abrahamowym strony porozumienia zaczęły otwierać w swoich krajach ambasady, rozpoczęły wymiany handlowe czy umożliwiły funkcjonowanie ruchu turystycznego. Analitycy zwracają także uwagę na idący wraz z zawarciem porozumienia spadek znaczenia kwestii Autonomii Palestyńskiej dla świata krajów arabskich^[12].

Sudan

23 października 2020 roku Sudan formalnie zaakceptował normalizację stosunków z Izraelem. W zawarciu porozumienia pośredniczyły Stany Zjednoczone, które przed tym wykreśliły Sudan z listy państw sponsorujących terroryzm. Umowa między Izraelem a Sudanem była uzgadniana przez premierów obu państw – Benjamina Netanjahu oraz Abd Allaha Hamduka^[13].

Maroko

W grudniu 2020 nastąpiła normalizacja stosunków pomiędzy Izraelem, a Marokiem. Na mocy porozumienia Donald Trump zgodził się na uznanie suwerenności Maroka na terenie Sahary Zachodniej^[14]. 24 listopada 2021 izraelski minister obrony Beni Ganc podpisał z marokańskim ministrem obrony Abdem al-Latif Lodi porozumienie o wspólnych celach w zakresie bezpieczeństwa, co było pierwszym takim porozumieniem Izraela z krajem arabskim^[15].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Treść porozumienia (w języku angielskim)