Powiat karkonoski
powiat | |||||||||||
Panorama wsi Janowice Wielkie | |||||||||||
| |||||||||||
Państwo | Polska | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||
Data powstania | 1 stycznia 1999 | ||||||||||
TERC | 0206 | ||||||||||
Siedziba | |||||||||||
Starosta | Krzysztof Wiśniewski | ||||||||||
Powierzchnia (2024) | 627,16 km² | ||||||||||
Populacja (2023) • liczba ludności |
| ||||||||||
• gęstość | 96 os./km² | ||||||||||
Urbanizacja | 42,1% | ||||||||||
Nr kierunkowy | 75 | ||||||||||
Kod pocztowy (2024) | 58-500–58-580[a] | ||||||||||
Tablice rejestracyjne | DJE | ||||||||||
Adres urzędu: ul. Kochanowskiego 1058-500 Jelenia Góra | |||||||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Strona internetowa | |||||||||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
Powiat karkonoski (w latach 1999–2020 pod nazwą powiat jeleniogórski[1]) – powiat w Polsce, położony w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą, niewchodzącą zarazem w jego skład jest miasto Jelenia Góra.
Podział administracyjny
Powiat karkonoski (wówczas pod nazwą jeleniogórski) powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami[2]. Został stworzony z części znoszonego województwa jeleniogórskiego[3][4].
Z powiatem karkonoskim graniczą jednostki[5]:
- powiat złotoryjski od północy,
- powiaty jaworski i kamiennogórski od wschodu,
- powiat lwówecki od północnego zachodu.
Dodatkowo, powiat otacza od zachodu, północy i wschodu Jelenią Górę, a od południa graniczy z krajami hradeckim i libereckim w Czechach.
W skład powiatu wchodzi 9 gmin: 4 miejskie oraz 5 wiejskich. Na jego terenie położone są cztery miasta: Karpacz, Kowary, Piechowice oraz Szklarska Poręba[6].
Gmina[6] | Pow. (2024)[7] | Ludność (2023)[7] | Siedziba[8] | |||
---|---|---|---|---|---|---|
TERYT | Typ | Nazwa | ||||
0206011 | miejska | Karpacz | 37,99 | 4208 | — | |
0206021 | miejska | Kowary | 37,39 | 9745 | — | |
0206031 | miejska | Piechowice | 43,17 | 5743 | — | |
0206041 | miejska | Szklarska Poręba | 75,44 | 5776 | — | |
0206052 | wiejska | Janowice Wielkie | 57,88 | 4045 | Janowice Wielkie | |
0206062 | wiejska | Jeżów Sudecki | 94,27 | 7898 | Jeżów Sudecki | |
0206072 | wiejska | Mysłakowice | 87,98 | 9640 | Mysłakowice | |
0206082 | wiejska | Podgórzyn | 82,49 | 8115 | Podgórzyn | |
0206092 | wiejska | Stara Kamienica | 110,55 | 5268 | Stara Kamienica |
Zmiana nazwy powiatu
W 2012 roku samorządowcy z Karpacza i Szklarskiej Poręby wysunęli projekt zmiany nazwy powiatu na powiat karkonoski[9].
W 2020 r. do ministra właściwego do spraw administracji publicznej wpłynął wniosek Rady Powiatu Jeleniogórskiego w tej sprawie. Intencja zmiany została uzasadniona względami identyfikacyjnymi i promocyjnymi. Według radnych, po zmianie nazwy powiat byłby utożsamiany z Karkonoszami, jego główną atrakcją turystyczną, nie zaś z Jelenią Górą, która jedynie pełni funkcję jego siedziby, nie wchodząc jednocześnie w jego skład. Podniesiono również argument stworzenia przez gminy powiatu wspólnej „Marki Karkonosze”, w ramach której promowany jest cały region[10].
Rada Ministrów przychyliła się do argumentacji wnioskodawców i 29 lipca 2020 roku wydała rozporządzenie, na mocy którego z dniem 1 stycznia 2021 roku powiat jeleniogórski zmienił nazwę na powiat karkonoski[1].
Pokrycie terenu
Powiat karkonoski według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 627,16 km², co stanowiło 3,14% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 243. lokatę wśród 314 powiatów Polski[11]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty leśne (50,8%) oraz rolne (40,9%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 7,1% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,0%[12].
Demografia
Źródło: Bank Danych Lokalnych[13]. Stan w dniu 31 grudnia.
Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie karkonoskim zamieszkiwało 60 438 mieszkańców: 31 309 kobiet (51,8% ludności) i 29 129 mężczyzn (48,2%), czyli 2,10% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 96 osób na km². Pod względem ludności powiat karkonoski zajął w 2024 roku 188. lokatę wśród 314 powiatów Polski[11].
Wskaźnik urbanizacji wyniósł 42,1%; w miastach w tym dniu mieszkało 25 472 osób, zaś na wsi – pozostałe 34 966 osób[13].
Gospodarka
W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 8,1% do aktywnych zawodowo[14].
Współpraca międzynarodowa
W lipcu 2007 powiat zawarł umowę partnerską z powiatem Bamberg[15][16].
Starostowie karkonoscy (jeleniogórscy)
Na podstawie źródła[17]:
- Ryszard Brol (13 listopada 1998 – 28 listopada 2002)
- Jacek Włodyga (29 listopada 2002 – 15 grudnia 2014)
- Anna Ewa Konieczyńska (15 grudnia 2014 – 22 listopada 2018)
- Krzysztof Wiśniewski (22 listopada 2018 – nadal)
Uwagi
- ↑ Poza numerami 58-506 oraz 58-570, wykorzystywanymi tylko w Jeleniej Górze.
Przypisy
- ↑ a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2020 r. w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski (Dz.U. z 2020 r. poz. 1331).
- ↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
- ↑ Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-21] (pol.).
- ↑ a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-09-21] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie ustalenia siedzib władz gmin. (Dz.U. z 1999 r. nr 110, poz. 1267).
- ↑ „Sudety” nr 6/2012.
- ↑ Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski [online], legislacja.rcl.gov.pl [dostęp 2020-12-01] .
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-09-21] (pol.).
- ↑ a b Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. karkonoski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-21] (pol.).
- ↑ a b c d Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-09-21] (pol.).
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-10] (pol.).
- ↑ Z partnerską wizytą w Bambergu, „Jelonka”, nr 6 (348), 20 czerwca 2016, s. 2, ISSN 1896-5164 .
- ↑ Partnerlandkreis Karkonoski, Polen [online], landkreis-bamberg.de [dostęp 2023-11-10] (niem.).
- ↑ Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 22. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-02].
- p
- d
- e
Miasta na prawach powiatu |
|
---|---|
Powiaty | |
Inne zagadnienia |
- Wikiprojekt:Dolny Śląsk
- p
- d
- e
Miasta | |
---|---|
Gminy miejskie | |
Gminy wiejskie |
|