Ten artykuł dotyczy komputerów. Zobacz też: pulpit (mebel).
Pulpit: Unity (Ubuntu)Pulpit sterowniczy komputera pierwszej generacji ZAM-2
Pulpit (ang.desktop) – podstawowy obszar roboczy w systemach operacyjnych, których powłoka graficzna (interfejs GUI) oparta jest o tzw. okna. Najpopularniejsze systemy tego rodzaju:
pulpit: XFCEMicrosoft Windows
Mac OS
Linux (powłoki GNOME, KDE, XFCE, LXQT, LXDE i inne)
freeBSD
Amiga Workbench.
Na pulpicie znajdują się ikony, inaczej: odsyłacze lub skróty, odwołujące się do najważniejszych elementów interfejsu użytkownika, a także do istniejącego w systemie oprogramowania.
Użytkownik może definiować na pulpicie skróty własne, tworzyć katalogi (foldery) i podkatalogi, umieszczać pliki. W systemie plików pulpit jest bowiem odzwierciedleniem stanu katalogu znajdującego się w profilu użytkownika, co pozwala na zmianę jego struktury.
Podstawowe elementy pulpitu, poza skrótami z ikonami, to: pasek zadań, pasek szybkiego uruchamiania, przycisk nawigacyjny „Start” (Microsoft Windows) - prowadzący do rozwijalnego menu, które zawiera odnośniki do elementów umożliwiających sterowanie i konfigurację systemu oraz do wszystkich zainstalowanych aplikacji.
Obecnie pulpit, prócz funkcji użytkowej, spełnia także funkcję ozdobną: można modyfikować wygląd ikon i tła, ustawiać tapety, dokonywać zmian w wielkości i wyglądzie liter, rozdzielczości ekranu itp.
W większości systemów z powłoką graficzną (GUI) zasady działania, elementy oraz wygląd pulpitu są do siebie bardzo podobne.
Historia
1963 – pojawia się program Sketchpad autorstwa Ivana Sutherlanda, umożliwiający sterowanie elementami na ekranie komputera za pomocą pióra świetlnego. Sketchpad uznawany jest za pierwszy interfejs GUI.
1973 – w Alto, komputerze firmy Xerox, pojawia się bardziej zaawansowany interfejs graficzny, sukcesywnie rozwijany i nazwany z czasem interfejsem Xerox Star. W kolejnym dziesięcioleciu obserwujemy rozwój zbliżonej do dzisiejszych interfejsów formułę WYSIWYG.
1983 – komputer Lisa, produkt małej jeszcze wówczas firmy Apple, wykorzystuje interfejs graficzny stworzony w oparciu o pomysły Xeroxa, lecz bardziej funkcjonalny i bogatszy o elementy, które istnieją na pulpicie do dziś.
1984 – firma Apple przedstawia nowy produkt, komputer Macintosh, wydajniejszy i tańszy od swej poprzedniczki Lisy, standardowo już wyposażony w przyjazny interfejs graficzny. Od tej pory Macintosh cieszy się ogromną popularnością wśród użytkowników indywidualnych.
1985 – zainspirowany systemem Macintosha, amerykanin Bill Gates tworzy nakładkę graficzną na system MS-DOS, nadając jej nazwę Windows. Odtąd rozwój GUI, a więc także pulpitu, który jest jego częścią, staje się bardziej dynamiczny. Dotyczy to niemal wszystkich platform systemowych.
