Pyszczak hełmiasty
| Cyphotilapia frontosa[1] | |||
| (Boulenger, 1906) | |||
 Samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Podgromada | promieniopłetwe | ||
| Rząd | okoniokształtne | ||
| Rodzina | pielęgnicowate | ||
| Podrodzina | Pseudocrenilabrinae | ||
| Plemię | Cyphotilapini | ||
| Rodzaj | Cyphotilapia | ||
| Gatunek | pyszczak hełmiasty | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 najmniejszej troski | |||
| |||
| |||
Pyszczak hełmiasty[3] (Cyphotilapia frontosa) – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidea). Bywa hodowana w akwariach.
Występowanie
Jest endemitem spotykanym na wielu stanowiskach północnej części afrykańskiego jeziora Tanganika[4][5].
Charakterystyka
Ciało silnie wygrzbiecone. Charakterystyczny czołowy garb (hełm) utworzony z tkanki tłuszczowej[5][6], zazwyczaj dobrze wykształcony u starszych samców. Na szaro-białym lub niebiesko-szarym tle występują pionowe, ciemne pasy w liczbie 5–7 (ich liczba zależna jest od odmiany)[5]. Pierwsza pręga przebiega za pokrywami skrzelowymi, a ostatnia przez nasadę płetwy ogonowej. Poniżej oka znajduje się niebiesko błyszcząca plama[5]. Ubarwienie ciała może ulegać zmianie w zależności od nastroju i kondycji ryb. Długość ciała 20–35[6] cm.
Opis
Spokojna, łagodna[6], a nawet płochliwa. Nie wykazuje agresji, ani terytorializmu. Niszczy delikatne rośliny.
Dymorfizm płciowy – samiec z reguły większy i z wyraźniej zarysowanym czołowym garbem, ma dłuższe końcówki płetw: grzbietowej, odbytowej i piersiowych[5].
Warunki w akwarium
| Zalecane warunki w akwarium | |
|---|---|
| Zbiornik | |
| Temperatura wody | 24–27°C[6] |
| Twardość wody | 8–25°n |
| Skala pH | 7,3–8,8[6] (o niskiej zawartości azotanów) |
| Pokarm | |
| Uwagi | W temperaturze powyżej 29 °C ryby mogą zginąć[6] |
Wymagania hodowlane
Dobierają się w stada haremowe – kilka samic przypada na jednego samca. Dlatego zbiornik powinien być bardzo duży, raczej powyżej 500 l. W mniejszych zbiornikach spłoszone ryby odbijają się od ścian w czasie ucieczki, co może spowodować poważne okaleczenia. Wymagana jest wolna przestrzeń do pływania i odsłonięte miejsca, w których ryby mogą odbywać tarło[6]. Istotne jest, aby każda ryba mogła znaleźć sobie kryjówkę. Wystrój akwarium charakterystyczny dla biotopu tanganikańskiego – litoral skalny. Rośliny nie są konieczne. W naturalnych warunkach przebywają w środowiskach skalnych ubogich w roślinność.
Rozmnażanie
Pyszczak hełmiasty osiąga dojrzałość płciową ok. 2–3 roku życia. Samica składa od 25 do 100 jaj. Średnica jaja wynosi 5–6 mm (przy liczbie około 50 złożonych jaj)[5]. Cyphotilapia frontosa jest typowym pyszczakiem – inkubuje w pysku ikrę, a następnie młode przez 54 dni. W tym czasie może pobierać pokarm. Młode wypuszczone z pyska matki osiągają długość ponad 22 mm i są w pełni samodzielne[5].
Odżywianie
W naturze pyszczak hełmiasty żywi się małymi skorupiakami, mięczakami wydobywanymi z dna, larwami owadów, rzadko mniejszymi rybami[5]. W akwarium jedzą dżdżownice, drobne ryby, krewetki, kryla, ochotkę, wodzienia, mięso drobiowe. Ich pokarm można uzupełniać gotowanym makaronem w niedużych ilościach. Pyszczak hełmiasty niechętnie pobiera pokarm pływający pod powierzchnią wody. W naturze dorosłe osobniki żerują na dużych głębokościach – do 40 m (niektórzy autorzy podają głębokość 60–120 m[2]), a narybek do około 10[5] m.
Ochrona gatunku
Rosnące zainteresowanie akwarystów i jego przełowienie uważane jest za jeden z głównych czynników zagrażających temu gatunkowi[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Cyphotilapia frontosa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Cyphotilapia frontosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ W: Jerzy Gronau: Słownik nazw ryb. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994. ISBN 83-901154-9-2. błędnie zapisano nazwę "pyszczak chełmiasty". Nazwa gatunkowa tego pyszczaka pochodzi od charakterystycznego garbu na głowie, przypominającego hełm.
- ↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 14 lipca 2011 [dostęp 2011-07-26] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Roman Pawlak, Adam Adamski: Pielęgnice jeziora Tanganika. Toruń: BGA Science Publ., 1992. ISBN 83-900575-0-6.
- ↑ a b c d e f g WallyW. Kahl WallyW., BurkardB. Kahl BurkardB., DieterD. Vogt DieterD., Atlas ryb akwariowych, HenrykH. Garbarczyk (tłum.), EligiuszE. Nowakowski (tłum.), Warszawa: Delta W-Z, 2000, ISBN 83-7175-260-1 .
Linki zewnętrzne
- Fishbase.org (j.angielski)
