Rogatnica (ryba)

Rogatnica

Balistes capriscus[1]
Gmelin, 1789
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Nadrząd	kolcopłetwe
Rząd	rozdymkokształtne
Podrząd	Balistoidei
Rodzina	rogatnicowate
Rodzaj	Balistes
Gatunek	Balistes capriscus
Synonimy Balistes carolinensis Gmelin, 1789 Balistes caroliniensis Gmelin, 1789 Balististes carolinensis Gmelin, 1789 Balistes forcipatus Gmelin, 1789 Nematobalistes forcipatus (Gmelin, 1789) Balistes spilotopterygius Walbaum, 1792 Balistes buniva Lacepède, 1803 Balistes caprinus Valenciennes, 1839 Balistes fuliginosus DeKay, 1842 Balistes carolinensis Gronow, 1854 Balistes capriscus Gronow, 1854 Balistes taeniopterus Poey, 1860 Balistes powellii Cope, 1870 Balistes moribundus Cope, 1871
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
narażony na wyginięcie
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Rogatnica^[3] (Balistes capriscus) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny rogatnicowatych (Balistidae)^[4][5].

Gatunek po raz pierwszy opisał naukowo niemiecki przyrodnik Johann Friedrich Gmelin w 1789 w uzupełnionej przez siebie trzynastej edycji Systema Naturae Linneusza. Rogatnica ta klasyfikowana jest w rodzaju Balistes w rodzinie ryb rogatnicowatych (2019)^[5]. Nazwa rodzajowa pochodzi z języka łacińskiego – „balista”, od greckiego „ballístra” (βαλλίστρα) oznaczającego kuszę^[4].

Jest to gatunek morski^[4]. Bytuje w pelagicznych wodach, na głębokości do 100 m, zwykle do 55 m, przeważnie nad twardym dnem^[4][3]. Najczęściej bytuje w zatokach, lagunach, portach, w pobliżu raf^[4].

Występuje we wschodnim Atlantyku – od Norwegii po Angola na wysokości miasta Moçâmedes – oraz w zachodnim – od Kanady po Argentynę^[2][4].

Zasięg jej występowania obejmuje wody Albanii, Algierii, Angoli, Antigui i Barbudy, Argentyny, Bahamów, Barbadosu, Belize, Beninu, Brazylii (w tym Trindade i Martim Vaz), Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Czarnogóry, Demokratycznej Republiki Konga, Dominiki, Dominikany, Egiptu, Francji (w tym Gujany Francuskiej, Gwadelupy, Martyniki, Saint-Martin), Gabonu, Gambii, Ghany, Grecji, Grenady, Gruzji, Gujany, Gwatemali, Gwinei, Gwinei-Bissau, Haiti, Hiszpanii (w tym Wysp Kanaryjskich), Holandii (w tym Antyli Holenderskich – Aruby, Bonaire, Curaçao, Saby i Sint Eustatius), Hondurasu, Irlandii, Izraela, Jamajki, Kamerunu, Kanady, Kolumbii, Konga, Kostaryki, Kuby, Libanu, Liberii, Libii, Malty, Maroka, Mauretanii, Meksyku, Monako, Nigerii, Nikaragui, Norwegii, Panamy, Portoryka, Portugalii (w tym Azorów i Madery), Republiki Zielonego Przylądka, Rosji, Rumunii, Sahary Zachodniej, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyn, Senegalu, Serbii, Sierra Leone, Słowenii, Stanów Zjednoczonych (w tym Wysp Dziewiczych), Surinamu, Syrii, Szwecji, Togo, Trynidadu i Tobago, Tunezji, Turcji, Ukrainy, Urugwaju, Wenezueli, Wielkiej Brytanii (w tym Anguilli, Bermudów, Brytyjskich Wysp Dziewiczych, Gibraltaru, Guernsey, Jersey, Kajmanów, Montserratu, Turks i Caicos, Wyspy Świętej Heleny, Wyspy Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha), Włoch, Wybrzeża Kości Słoniowej, Wysp Świętego Tomasza i Książęcej^[2][4].

W podziale na regiony rybołówstwa FAO (ang. FAO Major Fishing Areas) gatunek notowany w regionach północno-zachodniego Atlantyku (21), północno-wschodniego Atlantyku (27), środkowo-zachodniego Atlantyku (31), środkowo-wschodniego Atlantyku (34), Mórz Śródziemnego i Czarnego (37), południowo-zachodniego Atlantyku (41), południowo-wschodniego Atlantyku (47)^[4].

Ma dwie płetwy grzbietowe – pierwsza z 3 promieniami ciernistymi, druga z 26–29 promieniami miękkimi. Nie ma płetwy tłuszczowej i płetewek. Jedna Płetwa odbytowa pozbawiona promieni ciernistych, ale z 23 – 26 promieniami miękkimi (według innych źródeł 25–27^[3])^[4]. Młode w płetwie odbytowej nie mają przedłużonych promieni zewnętrznych, charakterystycznych dla dorosłych osobników^[3]. Płetwy piersiowe z 14 – 15 promieniami miękkimi. brak płetw brzusznych. Na pierwszym łuku skrzelowym wyrostków filtracyjnych: 31 – 35^[4].

Wśród jej drapieżników wymienia się: tuńczyka żółtopłetwego (Thunnus albacares), koferynę (Coryphaena hippurus) oraz solandrę (Acanthocybium solandri)^[4].

Rogatnica żyje samotnie lub w małych grupach^[4]. Odżywia się bezkręgowcami bentosowymi, głównie mięczakami i skorupiakami^[4]. Jest jajożyworodna^[4].

Najczęściej jest spożywana świeża, wędzona, solona i suszona^[3].