Roskea
 Roskea chińska | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | imbirowce | ||
| Rodzina | imbirowate | ||
| Rodzaj | roskea | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Roscoea Sm. Exot. Bot. 2: 97 (1806)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| R. purpurea J.E. Smith[4] | |||
| |||
| |||
Roskea[5] (Roscoea Sm.) – rodzaj bylin z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Obejmuje 24 gatunki[3]. Występują one w rejonie Himalajów od Kaszmiru po środkowe Chiny, północną Mjanmę i Wietnam[3][6]. Rośliny te wyróżniają się w obrębie imbirowatych tym, że znoszą trudne warunki górskie (spotykane są nawet na rzędnej 4800 m n.p.m.), ekspozycję na pełne nasłonecznienie i niskie temperatury[7].
Rośliny uprawiane są jako ozdobne, w tym także w ogrodach w strefach umiarkowanych[7].
Morfologia
- Pokrój
- Niewysokie, często nieprzekraczające kilkunastu cm wysokości, rośliny zielne z nadziemną nibyłodygą (tworzoną przez zwinięte pochwy liściowe) wyrastającą co roku ze zredukowanego, prosto wzniesionego kłącza. Rośliny te mają grube, wrzecionowatego kształtu korzenie[6].
- Liście
- Pochwy liściowe zwinięte w nibyłodygę, na granicy z blaszką z drobnym języczkiem[7], blaszka lancetowata do eliptyczno podługowatej, ogonka liściowego brak[6].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostan szczytowy określany jako grono[7] lub kłos[6], wyrastający na szypule krótkiej i schowanej w nibyłodydze lub znacznie od niej wyższej. W kątach zielonych przysadek wyrastają pojedyncze kwiaty. Kielich jest rurkowaty, od dołu z rozcięciem[7][6], na szczycie z 2 lub 3 ząbkami[6]. Korona zwykle jest dłuższa od kielicha[6], jest lejkowata, z krótką rurką u nasady. Boczne, wąskie płatki są w dolnej połowie zrośnięte z płatkiem środkowym tworzącym warżkę. Boczne prątniczki mają postać podobną do płatków korony. Płodny pręcik ma krótką nitkę i równowąską główkę z pylnikami. Łącznik przerasta pylniki i jest rozdęty w ostrogę. Słupek jeden, z trójkomorową, walcowatą zalążnią zawierającą liczne zalążki. Szyjka słupka jest nitkowata, zakończona lejkowatym znamieniem, z orzęsionym brzegiem[7][6].
- Owoce
- Elipsoidalne, walcowate lub maczugowate mięsiste torebki[6][7], otwierające się trzema klapami lub jednym bocznym pęknięciem[7]. Nasiona z białą, mięsistą osnówką[7].
-
Roscoea alpina -
Roscoea glaucifolia -
Roscoea schneideriana
Systematyka
Rodzaj należy do plemienia Zingibereae z podrodziny Zingiberoideae z rodziny imbirowatych Zingiberaceae[8].
- Wykaz gatunków[3]
- Roscoea alpina Royle – roskea górska
- Roscoea auriculata K.Schum.
- Roscoea australis Cowley
- Roscoea bhutanica Ngamr.
- Roscoea brandisii (King ex Baker) K.Schum.
- Roscoea capitata Sm.
- Roscoea cautleyoides Gagnep. – roskea chińska
- Roscoea debilis Gagnep.
- Roscoea forrestii Cowley
- Roscoea ganeshensis Cowley & W.J.Baker
- Roscoea glaucifolia F.J.Mou
- Roscoea humeana Balf.f. & W.W.Sm.
- Roscoea kunmingensis S.Q.Tong
- Roscoea megalantha Tosh.Yoshida & Yangzom
- Roscoea nepalensis Cowley
- Roscoea ngainoi A.A.Mao & Bhaumik
- Roscoea praecox K.Schum.
- Roscoea pubescens Z.Y.Zhu
- Roscoea purpurea Sm. – roskea purpurowa
- Roscoea schneideriana (Loes.) Cowley
- Roscoea scillifolia (Gagnep.) Cowley
- Roscoea tibetica Batalin
- Roscoea tumjensis Cowley
- Roscoea wardii Cowley
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-01-10] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-01-10] (ang.).
- ↑ a b c d Roscoea Sm.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-10].
- ↑ Roscoea J. E. Smith, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-10] .
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 154-155. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d e f g h i Roscoea Smith, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-01-10] .
- ↑ a b c d e f g h i K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. IV. Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae. Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 480, 484. ISBN 978-3-642-08378-5.
- ↑ Genus Roscoea Sm., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-10] .
