Strefa bezatomowa

Kraje zaznaczone na mapie na niebiesko są w strefie bezatomowej. Kolor czerwony – mają broń atomową. Pomarańczowy – na ich terytorium jest broń atomowa sojuszników. Żółty – żadne z powyższych, należą do Układu o nierozprzestrzenianiu.

Strefa bezatomowa (strefa nienuklearna) – wyznaczony obszar wolny od broni nuklearnej. Oznacza to, że na danym obszarze obowiązuje zakaz stosowania i magazynowania broni atomowej i istnieje międzynarodowy system kontroli takiego zakazu[1]. Tworzenie takich stref przewiduje Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej w art. 7. Wolę wyznaczenia tego rodzaju stref w poszczególnych regionach wyrażono w odpowiednich traktatach:

  • 1959 – traktat antarktyczny obejmujący tereny Antarktyki;
  • 1967 – układ z Tlatelolco – obszar Ameryki Łacińskiej;
  • 1985 – układ z Rarotonga – obszar południowo-wschodniego Pacyfiku;
  • 1995 – układ z Bangkoku – obszar południowo-wschodniej Azji;
  • 1996 – układ z Kairu – obszar Afryki
  • 2006 – układ z Siemipałatyńska – obszar Azji Środkowej.

Mongolia została uznana za strefę bezatomową przez rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 4 grudnia 1998[2].

Konferencja dwa plus cztery zakazała umieszczania bądź stosowania broni jądrowej na terenie byłego NRD[3].

Do obszarów bezatomowych zalicza się również dno mórz i oceanów oraz wnętrze ziemi pod tym dnem znajdujące się poza 12-milową granicą morza terytorialnego (układ z 1971 r., wszedł w życie w 1972 r.)[4]. oraz przestrzeń kosmiczną, wraz z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi (Traktat o przestrzeni kosmicznej z 1967 r., wszedł w życie w tym samym roku)[5].

Układ o zakazie prób broni nuklearnej w atmosferze, w przestrzeni kosmicznej i pod wodą z 1963 r. zabrania jakichkolwiek wybuchów jądrowych w wymienionych środowiskach.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 3472 (XXX): Comprehensive study of the question of nuclear-weapon-free zones in all its aspects z 11 grudnia 1975 r.
  2. ↑ Rezolucja nr 53/77 D Mongolia's international security and nuclear-weapon-free status
  3. ↑ Art. 5. 3 Traktatu z 12 września 1990.
  4. ↑ Układ o zakazie umieszczania broni jądrowej i innych rodzajów broni masowej zagłady na dnie mórz i oceanów oraz w jego podłożu, sporządzony w Moskwie, Waszyngtonie i Londynie dnia 11 lutego 1971 r. (Dz. U. z 1972 r. Nr 44, poz. 275)
  5. ↑ Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi, sporządzony w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie dnia 27 stycznia 1967 r. (Dz. U. z 1968 r. Nr 14, poz. 82)

Bibliografia

  • Roman Kuźniar, Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych, w: Roman Kuźniar, Edward Haliżak (red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2006, ISBN 978-83-235-0281-4
Encyklopedia internetowa (pojęcie):