Trenczyn

Trenczyn

Trenčín

Centrum Trenczyna nocą z zamkiem górującym nad miastem
Herb Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	trenczyński
Powiat	Trenczyn
Burmistrz	Richard Rybníček[1]
Powierzchnia	82,00[2] km²
Wysokość	217[3] m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	54 065[4] 659,62[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 32[3]
Kod pocztowy	911 01[3]
Tablice rejestracyjne	TN
Położenie na mapie kraju trenczyńskiego Trenczyn
Położenie na mapie Słowacji Trenczyn
48°53′31″N 18°02′12″E/48,891944 18,036667
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Trenczyn (słow. Trenčín, węg. Trencsén, niem. Trentschin, łac. Laugaricio, gr. Λευκάριστος) – miasto powiatowe w zachodniej Słowacji nad rzeką Wag, stolica kraju trenczyńskiego. Znany ze średniowiecznego zamku, położonego na górze nad miastem. Pod koniec 2019 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 55 tys., Trenczyn zajmował ósme miejsce wśród najludniejszych słowackich miast.

Historia

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Trenczyna pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e.

Ok. 179 w Laurgaricio położonym na terenie dzisiejszego Trenczyna przebywał legion rzymski po stoczonej bitwie z plemionami germańskimi w trakcie wojen markomańskich. Dowodem tego jest zachowana inskrypcja łacińska wyryta na skale: VICTORIAE AVGVSTORV(m) EXERCITVS, QUI LAVGARICIONE SEDIT MIL (ites) L (egionis) I IDCCCLV...IANS LEG (atus) LEG (ionis) (Marcus Valerius Maxim)ian(u)s I I AD (iutricis), CVR (avit) F (aciendum) (Na pamiątkę zwycięstwa legiony cesarskie zimujące w Laurgaricio w sile 855 żołnierzy. Napis polecił wykonać legat Marcus Valerius Maximianus).

Na początku XI wieku osada leżała w granicach państwa Bolesława Chrobrego, po czym między rokiem 1017 a 1031 została przyłączona do Węgier, w granicach których pozostała przez kolejne 900 lat. Trenczyn został stolicą komitatu, a siedziba administracji mieściła się na tutejszym zamku. W XIII wieku Trenczyn znajdował się w posiadaniu węgierskiego rodu Csesznekyich, któremu w 1302 król Wacław III odebrał gród i przekazał Mateuszowi Czakowi. Węgierski możnowładca uczynił zamek swą siedzibą rodową, a pod jego rządami Trenczyn przeżywał rozkwit. W polskiej historii Trenczyn zapisał się w 1335 jako miejsce zawarcia układu w Trenczynie pomiędzy Polską a Czechami. W 1412 król Zygmunt Luksemburski nadał miastu prawa wolnego miasta królewskiego. W XVII wieku miasto przeżyło oblężenie wojsk tureckich, pozostało niezdobyte. W czasie powstania Rakoczego w 1708 miejsce bitwy(inne języki) pomiędzy węgierskimi kurucami a wojskami Habsburgów. W XVIII wieku przebudowano Trenczyn w stylu barokowym, a w XIX wieku nastąpił rozkwit miasta związany z uprzemysłowieniem i doprowadzaniem linii kolejowych.

W 1918 Trenczyn został utracony przez Węgry na rzecz nowo powstałej Czechosłowacji. Od roku 1939 znajdował się w granicach marionetkowej Republiki Słowackiej – formalnie do roku 1945, ale po powstaniu słowackim w 1944 r. znalazł się pod okupacją niemiecką. Zdobyty 10 kwietnia 1945 przez Armię Czerwoną i oddziały rumuńskie.

Zabytki

• Zamek
• Kościół farny Narodzenia Marii Panny, wzniesiony w XIV w., przebudowany w XV i XVI w.
• Farské schody z XVI w.
• Zespół dawnej zabudowy miejskiej
• Kościół pijarów pw. św. Franciszka Ksawerego z XVII-XVIII w.
• Klasztor pijarów z XVII-XVIII w.
• Dom Żupny, sięgający XV w., przebudowywany w XV, XVII i XVIII w., współcześnie muzeum
• Kolumna Trójcy Przenajświętszej (Kolumna morowa) z XVIII w.
• Kaplica św. Anny z XVIII w.
• Kościół ewangelicki z XVIII w.
• Pałac Miejski, współcześnie galeria malarstwa
• Synagoga z XX w.

• 
  Zamek
• 
  Kościół Narodzenia Marii Panny
• 
  Kościół i klasztor pijarów
• 
  Dom żupny
• 
  Kolumna Trójcy Przenajświętszej
• 
  Kościół ewangelicki
• 
  Pałac Miejski

Edukacja

• Uniwersytet Trenczyński Alexandra Dubčeka

Transport

• Trenčín – stacja kolejowa
• Port lotniczy Trenczyn

Sport

• COP Trenčín – klub piłki siatkowej mężczyzn
• HK Dukla Trenczyn – klub hokejowy
• FK AS Trenčín – klub piłkarski

Miasta partnerskie

• Francja: Cran-Gevrier
• Czechy: Uherské Hradiště, Zlin
• Polska: Tarnów
• Włochy: Casalecchio di Reno
• Węgry: Békéscsaba
• Serbia: Kragujevac

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Trenczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 470 .