Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sanoku
Śródmieście | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Widok ulicy od strony zachodniej u zbiegu z ulicą Adama Mickiewicza (2016) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | Polska | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | Sanok | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość | 100 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Sanoka | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu sanockiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
49°33′39,4″N 22°12′15,9″E/49,560944 22,204417 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sanoku – ulica w dzielnicy Śródmieście miasta Sanoka[1].
Ulica biegnie od strony wschodniej u zbiegu z ulicą 3 Maja (początkowy odcinek stanowi deptak), a kończy się po stronie zachodniej u zbiegu z ulicą Adama Mickiewicza[2].
Historia
W toku dokonywanych zmian nazw ulic w Sanoku w 1913 podjęto starania o nazwanie ulicy Królowej Izabeli dla odcinka od łacińskiego kościoła parafialnego do poczty tj. do ul. Jana III Sobieskiego[3]. 7 marca 1929 nazwę zmieniono na ulicę Józefa Piłsudskiego[4][5][6].
Podczas II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej ulica istniała pod niemieckojęzyczną nazwą Piłsudskistrasse[7][8]. W 1950, dla upamiętnienia w 20. rocznicy wydarzeń Marszu Głodnych w Sanoku z 6 marca 1930, ulica została przemianowana na „6 marca”[9][10][11][12]. Obowiązywała w okresie PRL[13]. W grudniu 1989 w uchwale Miejskiej Rady Narodowej zapisano, aby ulicę przemianować na ulicę Józefa Piłsudskiego[14]. Później została przywrócona nazwa ulicy Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Ulicę Józefa Piłsudskiego wzmiankował Stefan Stefański opisując zwiedzanie Sanoka na kartach swojego wielokrotnie wznawianego przewodnika turystycznego[15].
Od 2011 do 2013 trwały prace rewitalizacyjne w centrum Sanoka, które objęły także ulicę[16][17][18].
Zabudowa
Kamienice na początku ulicy, u zbiegu z ulicą 3 Maja, pochodzą z XIX wieku[19].
- Kamienica pod numerem 1. Pod tym numerem przed 1939 M. Sarnowski prowadził handel materiałem bławatnym[20]. Budynek został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[21].
- Kamienica pod numerem 2. Na fasadzie budynku została umieszczona tablica pamiątkowa w 20. rocznicę Marszu Głodnych. Została odsłonięta 5 marca 1950 przez burmistrza Józefa Dąbrowskiego[22]. Inskrypcja na tablicy głosi: "Dla upamiętnienia solidarnej walki robotników Sanockiej Fabryki Wagonów i bezrobotnych pow. sanockiego o pracę i chleb, stoczonej w dniu 6 marca 1930 r. z reżimem sanacyjnego ucisku, ulica ta przemianowana. Sanok, 6 marca 1950 r."[23]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[21].
- Pod numerem 7 ulicy 6 Marca zamieszkiwał Jan Świtalski[24].
- Budynek handlowy pod numerem 8[25]. W okresie PRL był to parterowy pawilon handlowy[26]. Od strony północnej przylega do niego Hala Targowa, budowana od 1992[27]. W przeszłości w tym miejscu istniały zabudowania, zlikwidowane pod koniec lat 50 XX wieku[28]. Działała w nich m.in. Spółdzielnia i Sklep Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku[29] (Kram Towarów Mieszanych Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku[30]. W późniejszych latach powstał inny budynek, w którym funkcjonował pawilon handlowy[31].
- Podczas okupacji niemieckiej pod numerem 3 ulicy działał punkt handlu artykułów spożywczych i tytoniowych, który prowadziła Wanda Szabieńska[7][8].
- Budynek pod numerem 10. Działają w nim: apteka[32], oddział Podkarpackiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie[33]. W tym miejscu w przeszłości istniał budynek, w którym funkcjonowała jajczarnia[34] (został zlikwidowany w okresie 1939-1945)[35]
- Kościół Przemienienia Pańskiego, którego frontowa-północna część przylega do ulicy.
- Dom mansjonarski, którego południowa część przylega do ulicy.
- Do ulicy przylega nieruchomość, na której jest zlokalizowana przychodnia pod adresem ulicy Jana III Sobieskiego 1[36].
- W okresie PRL na końcu ulicy u zbiegu ulicy 6 marca z ulicą Adama Mickiewicza (przy willi dra Stanisława Domańskiego) leżał kiosk Ruchu[37].
Przed 1939 przy ulicy funkcjonowały: osobne wędliniarnie Kazimierza oraz Piotra Słuszkiewiczów[38], zakład krawiecki Leona Ołpińskiego[39].
Przypisy
- ↑ O dzielnicy. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 2015-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-16)].
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 212, 214, 216, 218. ISBN 978-83-60380-26-0.
- ↑ Ludwik Glatman. Nowe nazwy ulic Wielkiego Sanoka (dokończenie). „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 36, s. 2, 31 sierpnia 1913.
- ↑ Indeks uchwał i ważniejszych spraw Rady Miejskiej. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 18. [dostęp 2021-12-19].
- ↑ Edward Zając. Eskulap społecznik. „Tygodnik Sanocki”. Nr 14, s. 6, 4 kwietnia 2003.
- ↑ Marek Drwięga. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 63, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ a b Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1941, s. 59.
- ↑ a b Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1942, s. 80.
- ↑ Dzień 6. III. 1930. roku w Sanoku przeszedł do historii walk klasy robotniczej w Polsce. „Głos Sanowagu”. Nr 2, s. 1, 28 lutego 1955. Sanocka Fabryka Wagonów.
- ↑ Kalman Segal: Nad dziwną rzeką Sambation. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1957, s. 76.
- ↑ Edward Zając. 36 rocznica „Marszu Głodnych”. „Rocznik Sanocki”. Tom III, s. 313-315, 1971.
- ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 87-88. ISBN 978-83-935385-7-7.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 186. ISBN 978-83-60380-26-0.
- ↑ Ulice zmieniają patronów. „Nowiny”. Nr 2, s. 5, 2 stycznia 1990.
- ↑ Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1958, s. 22, 23. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Sanoku / Sport i Turystyka, 1963, s. 27. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny. Warszawa: Zarząd Oddziału PTTK w Sanoku, 1991, s. 43.
- ↑ Agnieszka Frączek: Ruszyła rewitalizacja placu św. Michała w Sanoku. esanok.pl, 2012. [dostęp 2016-07-23].
- ↑ Dorota Mękarska: Sanocki Park Dziedzictwa Kulturowego. Ruszył projekt na prawie 10 mln zł. nowiny24.pl, 2012. [dostęp 2016-07-23].
- ↑ Agnieszka Frączek: Koniec inwestycji w centrum miasta. Nowe oblicze Sanoka. esanok.pl, 2013-07-19. [dostęp 2016-07-23].
- ↑ Agata Skowrońska-Wydrzyńska, Maciej Skowroński: Sanok. Zabytkowa architektura miasta. Sanok: San, 2004, s. 8. ISBN 83-919725-2-6.
- ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 8, 34.
- ↑ a b Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9 marca 2015. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09. s. 3. [dostęp 2016-10-20].
- ↑ Klasa robotnicza Sanoka oddaje hołd bohaterom poległym w walce z faszyzmem. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 66, s. 3, 7 marca 1950.
- ↑ Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998, s. 51. ISBN 83-909787-1-7.
- ↑ „SP8MI” pracuje 30 lat. „Nowiny”. Nr 99, s. 6, 28 kwietnia 1966.
- ↑ Sklep nr 6 – Delikatesy, ul. Piłsudskiego 8. psssanok.pl. [dostęp 2016-07-23].
- ↑ Ilustracje. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 86.
- ↑ Ogłoszenie. „Nowiny”. Nr 60, s. 2, 25 marca 1992.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 186-193, 202-207. ISBN 978-83-60380-26-0.
- ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 28.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 186-187. ISBN 978-83-60380-26-0.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 194-201. ISBN 978-83-60380-26-0.
- ↑ Sklep Apteka Mediq. apteka-mediq.okazjum.pl. [dostęp 2016-07-23].
- ↑ Podkarpacki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie. Oddział w Sanoku. pzmiuw.pl. [dostęp 2016-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-24)].
- ↑ Borys Łapiszczak: Okupacja niemiecka Sanoka 1939-1944. Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Galicja i Lodomeria, Kresy Wschodnie, I wojna światowa. Cz. XV. Sanok: Poligrafia, 2012, s. 14. ISBN 83-918650-9-6.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 210. ISBN 978-83-60380-26-0.
- ↑ Zespół gabinetów lekarskich. zoz.sanok.pl. [dostęp 2016-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-25)].
- ↑ Ilustracje. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 84.
- ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 10.
- ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 15.
- p
- d
- e