Utleniacz

OX lub OXYOznaczenie substancji utleniającej według NFPA 704

Utleniacz – pierwiastek lub związek chemiczny (oznaczany symbolem [O]), będący w analizowanej reakcji redoks akceptorem (przyjmującym) elektronów. Utleniacze w reakcjach zmniejszają swój stopień utlenienia (ulegają redukcji) i jednocześnie powodują jego wzrost w pozostałych produktach reakcji (ulegających utlenieniu)^[1].

Pierwotnie termin „utleniacz” dotyczył substancji oddającej tlen w trakcie reakcji z reduktorem. Wraz z rozwojem chemii znaczenie tego słowa poszerzono na wszystkie indywidua chemiczne przyjmujące elektrony w trakcie reakcji redoks^[1]. Przykładowe utleniacze to kwas siarkowy, kwas azotowy i azotany, nadmanganiany, dichromiany, chlorany, woda królewska, fluorowce i ich połączenia (np. trifluorek chloru) lub nadtlenek wodoru.

Niektóre substancje chemiczne, tradycyjnie uznawane za utleniacze, w pewnych warunkach stają się reduktorami. Zalicza się do nich np. chlor i wyższe chlorowce oraz nadtlenek wodoru.