Węchadłów

Węchadłów
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

pińczowski

Gmina

Michałów

Liczba ludności (2020)

451[2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-411[3]

Tablice rejestracyjne

TPI

SIMC

0250843[4]

Położenie na mapie gminy Michałów
Mapa konturowa gminy Michałów, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Węchadłów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Węchadłów”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Węchadłów”
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego
Mapa konturowa powiatu pińczowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Węchadłów”
Ziemia50°27′38″N 20°21′26″E/50,460556 20,357222[1]

Węchadłów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów[5][4]. Leży przy skrzyżowaniu DW768 i DW766.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Historia

Zbór ariański z 1559 roku

W XVI w. miejscowość związana z działalnością Braci Polskich. Prawdopodobnie w 1559 przy dworze zbudowany został zbór ariański, dwusalkowy typu domowego dla kobiet i mężczyzn[6].

Jeziorko Rachwalec, w którym 11 grudnia 1944 r. ukryto zwłoki Theodora van Eupena i 3 żołnierzy zabitych w zamachu w Lipówce, fot. K. Berkowicz 2021

11 grudnia 1944 r. po udanym zamachu na Theo van Eupena, SS-Hauptsturmführera, zbrodniarza wojennego, komendanta obozu w Treblince I, a od sierpnia 1944 roku komendanta niemieckiego obozu pracy w Młodzawach Dużych, jego zwłoki oraz 3 zabitych wraz z nim w Lipówce niemieckich żołnierzy (2 podoficerów i lotnika) zostały wrzucone do jeziorka zwanego Rachwalec (na Rachwalcu), znajdującego się w polach w południowo-zachodniej części wsi. Następnego dnia zwłoki zostały wydobyte z jeziorka przez specjalnie przybyły oddział niemiecki i przewiezione do Lipówki, a następnie do Jędrzejowa[7][8].

Części wsi

Integralne części wsi Węchadłów[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0250850 Młynki kolonia
0250866 Piekło część wsi
0250872 Podgórze przysiółek
0250889 Pożory osada leśna
0250895 Sady przysiółek
0250910 Żabiniec część wsi

Zabytki

  • Zbór ariański z 1559. Wzniesiony przez rodzinę Górskich. Kamienna płyta z herbem Odrowąż fundatorów zachowała się w południowej elewacji. W późniejszym okresie wykorzystywany był jako dworski lamus. W 1860 został przebudowany. Jest zbudowany na planie prostokąta. Wewnątrz znajdują się trzy pomieszczenia, dwa spośród nich posiadają sklepienie kolebkowo-krzyżowe.
  • Zespół dworski, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.643/1-3 z 16.10.1956, z 19.12.1957, z 21.06.1967 i z 30.10.1980), w skład którego wchodzą[9]:
    • Murowany dwór z ok. 1894. Do lat 90. XX wieku w budynku funkcjonowała szkoła podstawowa. Obecnie jest opuszczony.
    • Murowana kaplica pw. Serca Jezusowego. Na ścianie południowej znajduje się inskrypcja: Kaplica pw. Serca Jezusowego budowana przez Sejmik Pińczowski dla Węchadłowa w 1927 r.
    • Park geometryczny z XVI w. W XIX w. przekomponowany częściowo w park krajobrazowy.

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 145150
  2. ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 12 [dostęp 2022-04-26]
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1458 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
  4. ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich. Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 165.
  7. ↑ Karina Berkowicz. Ucieczka z fortyfikacyjnego obozu pracy w Młodzawach Dużych [kierowanego przez zbrodniarza niemieckiego Theo van Eupena (1907–1944)] w relacji Stanisławy Popek. „Świętokrzyskie”. 28(32), s. 55–56, 2021. Kielce. [dostęp 2022-03-27]. 
  8. ↑ Nazwa Rachwalec jest obecna na mapie z 1872 r., a w dokumentach z 1929 roku określa miejsce położenia gruntu obejmującego 2 morgi ziemi ornej z lasem. W 1893 roku występuje jako „Rafalce”, zob. K. Berkowicz s. 56
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 49 [dostęp 2015-12-24] .

Bibliografia

  • MichałM. Jurecki MichałM., GrzegorzG. Matyja GrzegorzG., Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047 .

Linki zewnętrzne

  • Oficjalna strona o Sancygniowie/Węchadłów. sancygniow.eu.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)].
  • p
  • d
  • e
Gmina Michałów
  • Siedziba gminy: Michałów
Wsie
Integralne
części wsi
  • Betlejem
  • Bojnówka
  • Brejczyn
  • Busina
  • Byczów
  • Dębówka
  • Doły (Góry)
  • Doły
  • Dwór
  • Folwark
  • Folwark (Tur Dolny)
  • Folwark (Zagajów)
  • Gajdówka
  • Gościniec
  • Helenówka
  • Józefówka
  • Kamieniec
  • Kowel
  • Kresy
  • Kwietniówka (Góry)
  • Kwietniówka (Michałów)
  • Kwietniówka (Polichno)
  • Langów
  • Lelów
  • Młynki
  • Pagórek
  • Piaski (Michałów)
  • Piaski (Pawłowice)
  • Piaski (Zagajów)
  • Piekło
  • Pod Lasem
  • Pod Stawem
  • Pode Dworem
  • Podedwór
  • Podgaje
  • Podgórze
  • Podlesie
  • Pozory
  • Pożory
  • Przymiarki
  • Równiny
  • Rzeczki
  • Sady
  • Smołowiec
  • Szosa Chyłka
  • Terczyn
  • Ulica (Przecławka)
  • Ulica (Zagajówek)
  • W Lesie
  • Wały Sędowskie
  • Wymysłów (Góry)
  • Wymysłów (Kołków)
  • Żabiniec (Karolów)
  • Żabiniec (Węchadłów)