Władimir Korolenko

Władimir Korolenko

ros. Владимир Галактионович Короленко
ukr. Володимир Галактионович Короленко

m.in. Archivarius, Dziennikarz, Pasażer, Połtawianin, Tientietnikow

Imię i nazwisko	Władimir Gałaktionowicz Korolenko
Data i miejsce urodzenia	27 lipca 1853 Żytomierz
Data i miejsce śmierci	25 grudnia 1921 Połtawa
Narodowość	rosyjska, ukraińska, polska
Język	rosyjski
Dziedzina sztuki	proza, publicystyka
Muzeum artysty	Dom-muzeum Korolenki w Dżanchocie Muzeum Korolenki w Równem Dom-muzeum Korolenki w Żytomierzu Dom-muzeum Korolenki w Połtawie
Ważne dzieła
Sen Makara Niewidomy muzyk
Multimedia w Wikimedia Commons

Władimir Gałaktionowicz Korolenko (ros. Владимир Галактионович Короленко, ukr. Володимир Галактионович Короленко; ur. 3 lipca^?/15 lipca 1853 w Żytomierzu, zm. 25 grudnia 1921 w Połtawie) – rosyjski pisarz ukraińsko-polskiego pochodzenia^[1], dziennikarz, publicysta, działacz społeczny zwłaszcza w dziedzinie obrony prawa w czasach Rosji carskiej, jak i radzieckiej. Mistrz małych form literackich, popularyzator i tłumacz literatury polskiej^[2].

Życiorys

Urodził się w 1853 roku w Żytomierzu, znajdującym się wówczas w granicach Imperium Rosyjskiego, na terenie guberni wołyńskiej. Ojciec, Gałaktion Korolenko, był Ukraińcem, sędzią powiatowym; matka była Polką, córką polskiego szlachcica^[1].

Kształcił się w Petersburskim Instytucie Technologicznym, następnie w akademii rolniczej w Moskwie. Będąc jeszcze studentem podjął nielegalną działalność polityczną, za co zesłany został w roku 1879 na wschodnią Syberię. Najpierw w guberni wiackiej, a następnie na terenie Jakucji, m.in. przebywał we wsi Amga. Z zesłania wrócił w 1885 roku i osiadł w Niżnym Nowogrodzie^[1].

Podczas rewolucji październikowej opowiadał się zarówno przeciw represjom czerwonego, jak i białego terroru^[1]. Zmarł w grudniu 1921 roku w Połtawie, na terenie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

Na podstawie jego opowiadań Leonid Gajdaj nakręcił w 1957 roku film Daleka droga. Planetoida 3835 została w 1977 roku nazwana jego imieniem.

Wybrana twórczość

• 1879 – Epizody iz żyzni iskatiela (ros. Эпизоды из жизни «искателя») – opowiadanie; debiut Korolenki
• 1885 – Staryj zwonar (ros. Старый звонарь)
• 1885 – W nocz pod Swietłyj prazdnik (ros. В ночь под Светлый праздник) – opowiadanie
• 1885 – Sen Makara (ros. Сон Макара) – opowiadanie
• 1885 – Sokolińczyk (ros. Соколинец) – opowiadanie
• 1885 – W durnom obszczerstwie (ros. В дурном обществе) – opowiadanie
• 1885 – Niewidomy muzyk lub Ślepy muzyk (ros. Слепой музыкант) – wydanie polskie w przekładzie Stanisława Miłkowskiego z 1900
• 1886 – Les szumit (ros. Лес шумит)
• 1886 – Oczerki i rasskazy (ros. Очерки и рассказы) – pierwsza książka Korolenki; zbiór opowiadań i szkiców literackich z okresu pobytu na Syberii
• 1886 – Pawłowskije oczerki (ros. Павловские очерки) – zbiór szkiców z wizyt Korolenki we wsi Pawłowo
• 1888 – S dwuch storon (ros. С двух сторон) – opowiadanie
• 1894 – Paradoks (ros. Парадокс) – szkic literacki; polskie tłumaczenie Julian Stawiński
• 1895 – Biez jazyka (ros. Без языка) – opowiadanie
• 1900 – Światełka (ros. Огоньки) – polskie tłumaczenie Julian Stawiński
• 1900 – Mgnowienije (ros. Мгновение) – szkic literacki
• 1900 – Mróz (ros. Мороз) – szkic literacki; polskie tłumaczenie Stefania Podhorska-Okołów
• 1907 – Tragedia soroczyńska (ros. Сорочинская трагедия) – cykl reportaży dotyczący buntu chłopskiego w Wielkich Soroczyńcach

Przypisy