Wenlock Olympian Games

William Penny Brookes, twórca igrzysk w Much Wenlock (ok. 1860)

Wenlock Olympian Games, znane także jako Much Wenlock Olympic Games – coroczne zawody sportowe rozgrywane w angielskiej wsi Much Wenlock (leżącej w hrabstwie Shropshire, niedaleko granicy z Walią) od 1850 roku, nawiązujące do tradycji starożytnych igrzysk olimpijskich. Miały one duży wpływ na ideę przywrócenia igrzysk w jej nowożytnej formie.

Historia

W latach 40. XIX wieku w Anglii wzrosło zainteresowanie sportem antycznym. W Birmingham powołano do życia Instytut Ateński, który propagował kulturę antyczną (odbywały się w nim m.in. comiesięczne spotkania gimnastyczne połączone ze sportową rywalizacją). W 1841 roku dr William Penny Brookes założył Wenlock Agricultural Reading Society (WARS), które było otwartą płatną biblioteką dla rolników z Much Wenlock i okolic. WARS wspierał również wychowanie fizyczne w lokalnych szkołach[1]. W 1849[2] lub 1850[1] roku, dzięki staraniom Brookesa utworzono stowarzyszenie olimpijskie (Wenlock Olympic Class, inicjatywa ta była pod auspicjami WARS), które miało na celu poprawę aktywności moralnej, intelektualnej i fizycznej mieszkańców miasteczka i jego okolic, a zwłaszcza klasy robotniczej poprzez zachęcanie do rekreacji na świeżym powietrzu[1].

WOC patronowało zawodom rozgrywanym od 1850 roku we wsi Much Wenlock. Impreza ta była określana mianem igrzysk olimpijskich. Zawody czerpały inspiracje z antyku (podczas ceremonii otwarcia niesiono flagi z napisami greckimi), wykorzystując przy tym brytyjskie doświadczenie sportowe[3]. Miały także kształtować młodzież wiejską i wzbogacić formy życia kulturalnego wsi angielskiej[2]. Do programu pierwszych zawodów wchodziły takie dyscypliny jak: krykiet, piłka nożna 14-osobowa, biegi płaskie, skoki w dal i wzwyż, quoits (rzuty metalowymi krążkami) i wyścigi w workach[3]. Medale w kształcie krzyży maltańskich stworzył sam Brookes, ponadto widniał na nich wizerunek bogini zwycięstwa Nike, oraz cytat: oto nagroda za pełne chwały zwycięstwo (cytat Pindara)[3].

W 1851 do programu igrzysk dodano m.in. bieg przez płotki, nowość na skalę europejską. W 1868 dołączono pięciobój (składał się ze skoków wzwyż i w dal, biegu na pół mili, wspinania się po linie i rzutu ciężarkiem o wadze 32 funtów)[3]. W 1858 rozegrano turniej walki na kopie. Rok później Brookes, wzorem antycznych igrzysk, wprowadził zawody w poezji i estetyce na zadany temat. Pierwszym tematem eseju były moralne i polityczne wartości rekreacji fizycznej w starożytności i współcześnie[3].

W zawodach mogli uczestniczyć mieszkańcy całej Wielkiej Brytanii, jednak startowali głównie przedstawiciele Much Wenlock i okolic. Poza nimi pojawiali się tu jeszcze członkowie Birmingham Athletic Club oraz uczniowie Gimnazjum Niemieckiego w Londynie. Jedną z najsławniejszych osób uczestniczących w tych zawodach był William Gilbert Grace, krykiecista, który często uznawany jest za największego sportowca w XIX-wiecznej Anglii (w 1866 wygrał kilka konkurencji)[3].

W 1860 roku Brookes zaprosił na ceremonię otwarcia swoich igrzysk podpułkownika Herberta Edwardesa, który pochwalił zasługi WARS i jego założyciela, jednak publicznie wyraził dezaprobatę wobec licznych greckich wpływów tych zawodów, w tym m.in. wobec nazwy. Zasugerował, by nazwać je The Shropshire Class of British Work and Play „albo inaczej, byleby ta nazwa była nazwą wypowiedzianą przez angielskich mężczyzn i angielskie kobiety, oraz angielskich chłopców i angielskie dziewczęta”[4]. W tym samym roku doszło do rozłamu, Wenlock Olympic Class oddzieliło się od Wenlock Agricultural Reading Society i zmieniło nazwę na Wenlock Olympian Society (człon Olympian, mimo obiekcji Edwardesa pozostał)[1].

Wpływ zawodów na nowożytny ruch olimpijski

Srebrny medal igrzysk organizowanych w Much Wenlock (1864)

Brookes i jego stowarzyszenie pozostawało w kontaktach z organizatorami igrzysk, organizowanych przez Ewangelosa Zapasa. Z jego inicjatywy Wenlock Olympic Class ufundowało i przekazało Grekom nagrodę pieniężną dla triumfatora biegu na 4200 stóp na igrzyskach Zapasa, organizowanych w 1859 roku. Zwycięzcą okazał się Petros Welisarios, który został wpisany na listę członków stowarzyszenia Brookesa. W zamian za ten dar, król Grecji Jerzy I ofiarował Anglikowi srebrny puchar[3].

Brookes pomagał w organizacji innych lokalnych zawodów – Shropshire Olympian Games, które miały miejsce w 1860 (w połączeniu z Wenlock Olympian Games rozegrano je w Much Wenlock), 1861 (Wellington), 1862 (ponownie w Much Wenlock) i 1864 (Shrewsbury)[1].

W 1866 roku powstało Narodowe Stowarzyszenie Olimpijskie (National Olympian Association), którego współzałożycielem był Brookes. Patronowało ono teraz zawodom, które zorganizowano w 1866 roku w Londynie na nieporównywalnie większą skalę, bo z udziałem 3300 zawodników i około 10 tys. widzów. Kolejne igrzyska odbywały się w Birmingham (1867), Shrewsbury (1877) i Hadley (1883). W 1883 roku NOA przestało istnieć[5]. Z tych zawodów wywodzi się tradycja rozgrywania igrzysk Wspólnoty Narodów[3].

Osiągnięciem igrzysk w Much Wenlock była znacząca ewolucja w poglądach na olimpizm młodego Pierre’a de Coubertina. W 1889 roku Francuz otrzymał od Brookesa dokumenty dotyczące organizacji igrzysk w Much Wenlock, w tym jego przemówienie podczas ceremonii otwarcia z 1866 roku. Jego treść de Coubertin włączył do swojej przemowy na I Kongresie Olimpijskim w Paryżu (1894)[3]. Francuski pedagog podczas swojej podróży po Anglii w 1890 roku, odwiedził Brookesa i wizytował igrzyska w Much Wenlock. De Coubertin został ciepło przyjęty przez organizatorów, specjalnie dla niego zmieniono datę zawodów, powitany został przez grupę zawodników z transparentem, którego treść brzmiała: Witamy barona Pierre’a de Coubertina z życzeniami powodzenia dla Francji. Po zakończeniu imprezy, młodego francuskiego działacza przyjęto na uroczystą kolację, na której wznoszono za niego toasty[3].

W 1890 roku, Pierre de Coubertin na łamach pisma La Revue Athletique opublikował artykuł pt. Les Jeux Olympiques à Much Wenlock[2]. Francuz pisał wtedy: „Jeśli igrzyska olimpijskie, których nowożytna Grecja nie zdołała na trwałe wskrzesić, są jeszcze żywe, to nie dzięki Grekom, lecz dzięki doktorowi W.P. Brookesowi. To on zainaugurował je czterdzieści lat temu i to on, mając obecnie 82 lata, wciąż pełen energii i wigoru, wciąż jest ich inspiratorem i kontynuatorem [...]. Charakteryzuje je poetycki klimat, który je otacza, i zapach starożytności, który z nich dobiega”[3].

Coubertin chciał, aby angielski filantrop wziął udział w pracach Kongresu Olimpijskiego w Paryżu 1894, jednak Brookes był już wtedy ciężko chory i nie był w stanie udać się do Paryża. Zmarł 10 grudnia 1895 roku, czyli cztery miesiące przed pierwszymi nowożytnymi igrzyskami olimpijskimi[3].

Zawody współcześnie

Igrzyska nadal są rozgrywane. Ich tradycję kontynuuje Szkoła im. W.P. Brookesa w Much Wenlock, która co roku organizuje te zawody[3]. W 2016 roku odbyła się 130. edycja igrzysk. Rozgrywano zawody w takich dyscyplinach jak: badminton, biathlon (nie mylić z biathlonem letnim), golf, hokej na trawie, kwik cricket, lekkoatletyka, łucznictwo, netball, piłka nożna, siatkówka, szermierka, szybownictwo, tenis ziemny i triathlon. Współcześnie są to zawody przeznaczone dla młodzieży[6].

Wenlock, jedna z maskotek Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012 w Londynie, została nazwana na cześć zawodów organizowanych w Much Wenlock[7].

W 2011 roku prezesem Wenlock Olympian Society został znany lekkoatleta brytyjski Jonathan Edwards[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Hugh M. Lee: Pod redakcją Donalda Lateinera, Barbary K. Gold i Judith Perkins: Roman Literature, Gender and Reception: Domina Illustris. Routledge, 2013, s. 201. ISBN 978-1-135-94806-1. [dostęp 2017-06-05].
  2. ↑ a b c Wojciech Lipoński: Humanistyczna Encyklopedia Sportu. Warszawa: Sport i Turystyka, 1987, s. 206. ISBN 83-217-2448-5.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m Wojciech Lipoński: Historia sportu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 469–471. ISBN 978-83-0117002-8.
  4. ↑ Catherine Beale: Born out of Wenlock, William Penny Brookes and the British origins of the modern Olympics. DB Publishing, 2011, s. 42–43. ISBN 978-1-85983-967-6.
  5. ↑ The John Hulley Memorial Fund: National Olympian Association. tiger2.f2s.com. [dostęp 2017-06-05]. (ang.).
  6. ↑ The 130th Wenlock Olympian Games (2016). wenlock-olympian-society.org.uk. [dostęp 2017-06-05]. (ang.).
  7. ↑ London 2012 unveils Games mascots Wenlock & Mandeville. news.bbc.co.uk. [dostęp 2017-06-05]. (ang.).
  8. ↑ Jonathan Edwards CBE has accepted the post of President of the Wenlock Olympian Society.. wenlock-olympian-society.org.uk. [dostęp 2017-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-25)]. (ang.).