Wielgomłyny (gmina)

Wielgomłyny
gmina wiejska
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

radomszczański

TERC

1012132

Wójt

Marcin Tomczyk

Powierzchnia

123,07 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


4691[1]

• gęstość

38,1 os./km²

Nr kierunkowy

44

Tablice rejestracyjne

ERA

Adres urzędu:
Rynek 1
97-525 Wielgomłyny
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

18

Liczba miejscowości

31

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
51°00′45″N 19°45′48″E/51,012500 19,763333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Wielgomłyny – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie piotrkowskim.

Siedziba gminy to Wielgomłyny.

Gmina Wielgomłyny położona jest na południowo-wschodnim krańcu przedrozbiorowej Wielkopolski, na granicy z Małopolską.

Znaczna część granic gminy ma naturalny charakter. Na wschodzie wyznacza ją rzeka Pilica, na południu – duże kompleksy leśne, na północy przechodzi wierzchołkiem góry Chełmo (323 m n.p.m.). Z zachodu na wschód, przez obszar gminy przepływa rzeczka Biestrzykówka, nad którą położone są liczne wsie. Pofałdowane tereny otaczające Wielgomłyny zalicza się do większej jednostki geograficznej, zwanej Wzgórzami Radomszczańskimi.

Bogate zasoby surowców mineralnych – gliny, żwiru i piaskowca pozwoliły na rozwinięcie produkcji materiałów budowlanych.

Turystyczne[2] i wypoczynkowe miejscowości w gminie Wielgomłyny to Krzętów, Rudka i Pratkowice. Mikroklimat sosnowych lasów i nadpilicznych łąk i wolne od przemysłowych zanieczyszczeń powietrze to atuty tych miejscowości.

Na terenie gminy rośnie kilka wyjątkowych drzew. To między innymi najgrubszy dąb w województwie, rosnący w parku, w Krzętowie. Drzewo miało 786 cm obwodu w 2013 roku. Natomiast w Wielgomłynach rośnie inne, pomnikowe drzewo, zwane Dębem Wolności, okaz o obwodzie 752 cm (także mierzony w 2013).

W gminie znajdują się 3 szkoły podstawowe oraz gimnazjum.

Według danych z 30 czerwca 2010[3] gminę zamieszkiwało 4736 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku[4] gminę zamieszkiwało 4670 osób.

W czasie II wojny światowej na terenie gminy Wielgomłyny w leśniczówce „Zacisze” odbyło się spotkanie brytyjskiej misji SOE Misji Freston pod komendą Billa Hudsona z dowódcą Armii Krajowej gen. Leopoldem Okulickim[5][6][7].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002[8] gmina Wielgomłyny ma obszar 123,07 km², w tym:

  • użytki rolne: 73%
  • użytki leśne: 22%

Gmina stanowi 8,53% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2010[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 4736 100 2351 49,7 2385 50,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 38
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Wielgomłyny w 2014 roku[1].


Sołectwa

Goszczowa, Karczów, Kruszyna, Krzętów, Myśliwczów, Niedośpielin, Perzyny, Pratkowice, Rogi, Rudka, Sokola Góra, Trzebce, Wielgomłyny, Wielgomłyny (kolonia), Wola Kuźniewska, Wola Życińska, Zagórze, Zalesie.

Pozostałe miejscowości

Anielin, Błonie, Bogusławów, Borecznica, Borowiec, Dębowiec, Grabowie, Kolonia Myśliwczów, Kruszyna (osada), Kubiki, Maksymów, Niwa Goszczowska, Niwa Zagórska, Odrowąż, Popielarnia, Sroków, Wola Życińska (osada leśna), Wólka Bankowa, Wólka Włościańska, Zacisze, Zawodzie.

Sąsiednie gminy

Kluczewsko, Kobiele Wielkie, Masłowice, Przedbórz, Żytno

Przypisy

  1. ↑ a b Gmina Wielgomłyny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ TomaszT. Mazur TomaszT., Zatrzymać czas, tuż nad Pilicą [online], Nasze Miasto, 2 lipca 2008 [dostęp 2022-05-05]  (pol.).
  3. ↑ a b Statystyczne vademecum samorządowca 2010. stat.gov.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. ↑ Gmina Wielgomłyny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-19] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. ↑ Paweł Dudek: O misji Freston. radomsk.pl, 2018-09-10. [dostęp 2024-01-20].
  6. ↑ Misja "FRESTON" w okupowanej Polsce. [dostęp 2024-01-20].
  7. ↑ Operacja „Freston”. Spóźniona aliancka misja. Komiks IPN w wersji PDF, s. 57
  8. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

Bibliografia

  • Paweł Zarzyński, Robert Tomusiak, Krzysztof Borkowski: Drzewa Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2016. ISBN 978-83-63895-686. OCLC 934696860.

Linki zewnętrzne

  • Strona Gminy Wielgomłyny. wielgomlyny.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-28)].
  • p
  • d
  • e
Gmina Wielgomłyny

Siedziba gminy: Wielgomłyny

Wsie
Kolonie
Osada
  • Kruszyna
Osada leśna
  • Wola Życińska
Części wsi
Przysiółki wsi
  • Borowiec
  • Brzezinki
  • Zacisze

Herb gminy Wielgomłyny

  • p
  • d
  • e
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
  • Kamieńsk
  • Przedbórz
Gminy wiejskie
  • Dobryszyce
  • Gidle
  • Gomunice
  • Kobiele Wielkie
  • Kodrąb
  • Lgota Wielka
  • Ładzice
  • Masłowice
  • Radomsko
  • Wielgomłyny
  • Żytno

Herb powiatu radomszczańskiego

  • p
  • d
  • e
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
  • Borowno (do 1868)
  • Borzykowa (do 1868)
  • Brudzice (do 1954)
  • Brzeźnica (1877–1954)
  • Dąbrowa Zielona
  • Dmenin (1868–1954)
  • Dobryszyce
  • Dworszowice (do 1877)
  • Dziepułć (do 1868)
  • Garnek (do 1954)
  • Gidle
  • Gomunice (od 1973)
  • Gosławice (do 1954)
  • Kłomnice (od 1948)
  • Kobiele (Wielkie)
  • Kodrąb (od 1973)
  • Konary (do 1953)
  • Koniecpol (do 1954)
  • Kruszyna
  • Lgota Wielka (od 1973)
  • Ładzice (od 1953)
  • Maluszyn (do 1954)
  • Masłowice
  • Pajęczno (do 1954)
  • Pławno (1927–54)
  • Prusicko (do 1874)
  • Przerąb (do 1954)
  • Radomsk(o) (1867-1914, 1919-54 i od 1973)
  • Radziechowice (do 1953)
  • Rudniki (1916-19)
  • Rząśnia (do 1954)
  • Rzeki (do 1947)
  • Stobiecko Miejskie (1914-19)
  • Sulmierzyce (do 1954)
  • Smotryszów (do 1868)
  • Wielgomłyny
  • Zamoście (do 1954)
  • Zawada (1953–54)
  • Żytno
Gromady
(1954–72)
  • Bartodzieje Bankowe (1954–61)
  • Bąkowa Góra (1954–72)
  • Biała (1954–55 →)
  • Bogumiłowice (1954–55 →)
  • Borowno (1954–57 →)
  • Borzykowa (1954–72)
  • Brudzice (1954–59)
  • Brzeźnica Nowa (1954–55 →)
  • Chorzenice (1954–55 →)
  • Chrzanowice (1954–68)
  • Cielętniki (1954–68)
  • Ciężkowice (1954–61)
  • Dąbrowa Zielona (1954–72)
  • Dmenin (1954–72)
  • Dobryszyce (1954–72)
  • Dubidze (1954–55 →)
  • Dworszowice Pakoszowe (1954–55 →)
  • Gajęcice (1954–55 →)
  • Garnek (1954–72)
  • Gidle (1954–72)
  • Gomunice (1954–72)
  • Gosławice (1954–72)
  • Huta Drewniana (1954–59)
  • Jedlno Poduchowne (1954–72)
  • Kietlin (1954–61)
  • Kłomnice (1954–72)
  • Kobiele Wielkie (1954–72)
  • Kodrąb (1954–72)
  • Koniecpol (1959 →)
  • Koniecpol Stary (1954–58)
  • Konstantynów (1954–55 →)
  • Kraszewice (1954–68)
  • Kruszyna (1954–72)
  • Krzemieniewice (1954–61)
  • Krzętów (1954–59)
  • Lgota Wielka (1954–72)
  • Ładzice (1954–72)
  • Łęg (1954–57)
  • Łysiny (1954–58)
  • Makowiska (1954–55 →)
  • Maluszyn (1954–72)
  • Masłowice (1954–72)
  • Okołowice (1954–58)
  • Orzechów (1954–58)
  • Pacierzów (1954–57)
  • Pajęczno (1954–55 →)
  • Piaski (1954–57)
  • Pławno (1954–72)
  • Płoszów (1954–61)
  • Prusicko (1954–55 →)
  • Przerąb (1954–72)
  • Radomsko (1961–72)
  • Rząśnia (1954–55 →)
  • Rzejowice (1954–72)
  • Rzerzęczyca / Rzerzęczyce (1954–72)
  • Silnica (1954–58)
  • Silniczka (1954–58)
  • Skrzydlów (1954–61)
  • Soborzyce (1954–68)
  • Sokola Góra (1954–68)
  • Stobiecko Miejskie (1954–61)
  • Stróża (1954–55 →)
  • Strzałków (1954–72)
  • Sulmierzyce (1954–55 →)
  • Teklinów (1954–72)
  • Wielgomłyny (1954–72)
  • Wiewiec (1954–55 →)
  • Wistka (1954–55 →)
  • Witkowice (1954–61)
  • Włynice (1954–57)
  • Wola Blakowa (1954–59)
  • Wólka Prusicka (1954–55 →)
  • Zagórze (1954–68)
  • Zakrzówek (1954–72)
  • Zamoście (1954–55 →)
  • Zawada (1954–72)
  • Żytno (1954–72)
Legenda
  • do 1922 Nowo–Radomsk