Wielki Tydzień

Ten artykuł dotyczy uroczystego okresu w religii chrześcijańskiej. Zobacz też: inne znaczenia tego terminu.
Wjazd Jezusa do Jerozolimy, miniatura z Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry

Wielki Tydzień – w chrześcijaństwie uroczysty czas upamiętniający ostatnie dni Chrystusa, przygotowujący do największego święta chrześcijan, Zmartwychwstania Pańskiego. Szczególnym czasem w Wielkim Tygodniu jest Triduum Paschalne.

Wielki Tydzień, który w tradycji chrześcijańskiej pojawił się dopiero w IV wieku, rozpoczyna Niedziela Palmowa, a kończą nieszpory Wielkiej Niedzieli, zamykające Triduum Paschalne. Poszczególne odłamy chrześcijaństwa wykształciły własną bogatą obrzędowość związaną z okresem Wielkiego Tygodnia. Również w tradycji ludowej i regionalnej Wielki Tydzień zachował wiele zwyczajów. Poniedziałek, wtorek i środa Wielkiego Tygodnia są dniami w sposób szczególny poświęconymi pojednaniu. Był to też czas wielkich porządków, przyozdabiania domów, które jednak należało zakończyć najpóźniej we wtorek.

W tradycji katolickiej w Wielki Czwartek milkną dzwony[1], które zastępowane są przez klekotanie kołatek[2], a po mszy wieczerzy Pańskiej następuje obnażenie ołtarza. Najważniejszym okresem roku liturgicznego i Wielkiego Tygodnia jest Triduum Paschalne. Obejmuje ono czas od wieczornej mszy w Wielki Czwartek i trwa do nieszporów w Niedzielę Zmartwychwstania.

W Kościołach ewangelickich nie śpiewa się wesołych pieśni od Wielkiego Czwartku. Odprawianych jest kilka nabożeństw pasyjnych. W Wielki Piątek ołtarz nakryty jest czarnym płótnem.

Zobacz też

Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Cytaty w Wikicytatach
 Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Przypisy

  1. Catholic Encyclopedia: Holy Week. www.newadvent.org. [dostęp 2017-07-03].
  2. Henryk Grzybowski. Zwyczaje i obyczaje hrabstwa kłodzkiego. Kołatanie. „Ziemia Kłodzka”, s. 70–71, 2022-12-31. [dostęp 2023-05-31]. (pol.). 
  • p
  • d
  • e
Chrześcijaństwo
zachodnie
przedpoście
  • Niedziela Siedemdziesiątnicy, Starozakonna (Septuagesima) (-70)
  • Niedziela Sześćdziesiątnicy, Mięsopustna (Sexagesima) (-63)
  • Niedziela Pięćdziesiątnicy, Zapustna (Quinquagesima) (-56)
  • Niedziela Czterdziesiątnicy (Quadragesima) (-49)
  • nabożeństwo czterdziestogodzinne
wielki post
Wielki Tydzień
Triduum
Paschalne
Wielki Czwartek (-3)
Wielki Piątek (-2)
Wielka Sobota (-1)
Wielka Noc
oktawa wielkanocna
okres wielkanocny
wigilia i oktawa
Zielonych Świątek
okres zwykły
święta wyznaczane
datą Wielkanocy
Chrześcijaństwo
wschodnie
przedpoście
  • Niedziela Pragnienia (o Zacheuszu) (-77)
  • Niedziela Pokory (o Celniku i Faryzeuszu) (-70)
  • Niedziela Miłosierdzia (o Synu Marnotrawnym) (-63)
  • Niedziela mięsopustna (o Sądzie Ostatecznym) (-56)
  • Mięsopustna Powszechna Sobota Dusz (-50)
  • Niedziela seropustna (Przebaczenia Win) (-49)
wielki post
  • Czysty (Zielony, Postny) Poniedziałek (-48)
  • Sobota Teodora (-43)
  • Niedziela Tryumfu Ortodoksji (-42)
  • Sobota Upamiętnienia (-36, -29, -22)
  • Niedziela Krestopokłonna (-28)
  • Niedziela św. Jana Klimaka (-21)
  • Sobota Akatystu (-15)
  • Niedziela Marii Egipcjanki (-14)
Wielki Tydzień
Wielka Noc
  • rezurekcja
  • Liturgia św. Bazylego Wielkiego
  • Agape Vespers
  • Khristós Anésti! Alithós Anésti!
  • trikirion paschalny
  • troparion paschalny
  • Pentecostarion
  • Posiadacze mirry
Biały Tydzień
okres wielkanocny
  • Radonica, Zaduszki, Prowody (+10)
  • Świętych Niewiast Mirro (+14)
  • Niedziela o Paralityku (+21)
  • Meso-Pentecost (+24)
  • Niedziela o Samarytance (Photini) (+28)
  • Niedziela o Ślepcu (+35)
  • Apodosis (+38)
  • Wniebowstąpienie Pańskie (+39)
  • Świętych Ojców I soboru powszechnego (+42)
  • Powszechna Sobota Dusz przed świętem Pięćdziesiątnicy (+48)
  • Pentecost - Święto Trójcy Świętej (+49)
  • II Dzień Świąt Trójcy Świętej (+50)
  • III Dzień Świąt Trójcy Świętej (+51)
  • Wszystkich Świętych (+56)
Postacie
folklorystyczne
Zwyczaje
polskie
karnawał
(zapusty, mięsopust)
post
wielkanoc
zielone święta
Zwyczaje
międzynarodowe
  • osterbrunnen
  • palenie Judasza
Atrybuty
Kontrola autorytatywna (okres liturgiczny):
  • LCCN: sh85061639
  • GND: 4029835-8
  • BnF: 11979806r
  • SUDOC: 027843823
  • BNCF: 6997
  • NKC: ph138540
  • BNE: XX526757
  • J9U: 987007563077805171
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3995703
  • Britannica: topic/Holy-Week
  • БРЭ: 4168046
  • SNL: den_stille_uke
  • Catalana: 0142253