Wikariusz generalny Rzymu

Wikariusz Generalny Jego Świątobliwości dla diecezji Rzymu
Ilustracja
Herb wikariusza w latach 2014–2020
Stanowisko
Państwo

 Włochy

Data utworzenia

1106/1107

Pierwszy wikariusz generalny

Giovanni Marsicano

Długość kadencji

do odwołania, emerytury lub śmierci

Obecny wikariusz generalny

sede vacante

Siedziba

Piazza di San Giovanni in Laterano 6, 00–184 Rzym

Strona internetowa

Wikariusz generalny Rzymu – oficjalnie Wikariusz Generalny Jego Świątobliwości dla diecezji Rzymu. Duchowny, powoływany przez papieża, którego obowiązkiem jest realizacja bieżących zadań biskupa diecezji rzymskiej. Urząd pełni zwyczajowo kardynał, któremu przysługuje tytuł: „Kardynał wikariusz”. W wypadku gdy urząd pełni osoba spoza Kolegium Kardynalskiego, duchowny tytułowany jest „Prowikariuszem”. Wikariusz kieruje Wikariatem Generalnym dla diecezji Rzymskiej. W pracy pomagają mu: wiceregent oraz biskupi pomocniczy Rzymu. Wikariusz generalny Rzymu od 1966 jest z urzędu administratorem apostolskim suburbikarnej diecezji Ostii – której administracja jest scalona z wikariatem rzymskim. Natomiast od 7 listopada 1970[1], wikariusz Rzymu jest połączony z funkcją archiprezbitera bazyliki św. Jana na Lateranie.

Pierwsze wzmianki o osobie zarządzającej w imieniu papieża diecezją rzymską pochodzą z 1106/1107[2]. Aż do 1260 wikariusze byli powoływani spośród kardynałów, z tym, że zawsze były to nominacje doraźne, związane z nieobecnością papieża w Rzymie. Pierwszym wikariuszem wybranym spośród biskupów był dominikanin Thomas Fusconi de Berta. Zwyczaj ten kontynuowano do konsystorza 29 listopada 1558, kiedy to Paweł IV zarządził, że kolejni wikariusze powoływani będą spośród kardynałów ze święceniami biskupimi. W tym czasie wikariusze diecezji rzymskiej powoływani byli już rutynowo, jako pomocnicy papieża w sprawowaniu posługi duszpasterskiej na terenie jego diecezji, a nie jedynie tymczasowi zastępcy, na czas jego nieobecności.

W momencie śmierci papieża tradycyjnie to kardynał wikariusz ogłasza tę wiadomość; chociaż o śmierci Jana Pawła II zawiadomił abp Leonardo Sandri – Substytut ds. Ogólnych Sekretariatu Stanu[3]. Gdy dochodzi do sede vacante, kardynał wikariusz zachowuje swój urząd[4][5].

Od 26 maja 2017 do 6 kwietnia 2024 funkcję wikariusza generalnego dla diecezji Rzymskiej pełnił kard. Angelo De Donatis[6], natomiast emerytowanymi wikariuszami Rzymu są kardynałowie Camillo Ruini i Agostino Vallini.

Wikariusze generalni

Wikariusze przed 1558

Kardynałowie wikariusze (od 1558)

Przypisy

  1. ↑ Kard. Angelo Dell’Acqua jako pierwszy połączył funkcje Wikariusza Generalnego Rzymu i Archiprezbitera Bazyliki św. Jana na Lateranie. catholic-hierarchy.org, 2020-04-13. [dostęp 2020-05-25]. (ang.).
  2. ↑ Zob. Hüls, Rudolf: Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130. Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom. Max Niemeyer Verlag. Tybinga 1977, s. 141. ISBN 978-3-484-80071-7
  3. ↑ Annuncio della morte di Papa Giovanni Paolo II [online] .
  4. ↑ Annuario Pontificio 2012, p. 1377 Jan Paweł II: Universi Dominici gregis. 1996.
  5. ↑ Tomasz Strzałkowski. Wybór Biskupa Rzymskiego w świetle konstytucji apostolskiej. „Prawo, Administracja, Kościół”, 4(28)/2006. Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL. [dostęp 2013-03-06]. (pol.). 
  6. ↑ Nomina del Penitenziere Maggiore. press.vatican.va. [dostęp 2024-04-06]. (wł.).

Bibliografia

  • Diecezja rzymska w serwisie GCatholic.org
  • Kardynał wikariusz w Encyklopedii Katolickiej
  • Ambrogio Brambilla: Origine ed evoluzione dell'Ufficio del cardinale vicario di Roma fino all'anno 1558, Studi Barnabiti, 22 (2005), s. 197-345

Linki zewnętrzne

  • Strona Państwa Watykańskiego
  • p
  • d
  • e
Wikariusze generalni Rzymu
Wikariusze
przed 1558
  • Giovanni Marsicano (1106/1107)
  • Pietro Senex (1115, 1117–1120)
  • Corrado Demetri (1130–1137[A])
  • Gregorio Centu (1160)
  • Juliusz (1161–1164)
  • Giovanni da Sutri (1164–1165, 1177)
  • Walter (1167–1168)
  • Gerardo (1184–1188)
  • Ottaviano di Paoli (1198)
  • Pietro Gallocia (1206)
  • Pietro Sasso (1217)
  • Romano Bonaventura (1236)
  • Giacomo Pecoraria (1238)
  • Stefano Conti (1245–1251)
  • Riccardo Annibaldi (1252)
  • Tommaso Fusconi di Berta (1260)
  • Giovanni Colonna (1262)
  • Tommaso da Lentini (1264)
  • Aldobrandino Cavalcanti (1272)
  • Latino Malabranca Orsini (1279)
  • Bartolomeo di Grosseto (1288)
  • Giovanni di Iesi (1290, 1295)
  • Salvo di Recanati (1291)
  • Lamberto di Veglia (1296)
  • Alemanno di Tiro e Oristano (1299)
  • Ranuccio di Cagliari (1301)
  • Niccolò Alberti (1302)
  • Giovanni di Osimo (1303)
  • Giacomo di Sutri (1303)
  • Guittone Farnese (1307)
  • Isnardo Tacconi (1309)
  • Ruggero da Casole (1313)
  • Giovanni di Nepi (1317)
  • Andrea di Terracina (1322, 1325)
  • Angelo Tignosi (1324, 1325)
  • Giovanni Pagnotta (1334, 1335)
  • Nicola Zucci (1341)
  • Raimondo di Rieti (1343)
  • Ponzio di Orvieto (1348, 1349)
  • Giovanni di Orvieto (1361)
  • Pietro Boerio (1365)
  • Giacomo di Muti (1369)
  • Luca Gentili Ridolfucci (1375)
  • Stefano Palosi (1380)
  • Gabriele Gabrieli (1383)
  • Lorenzo Corvini (1389)
  • Giovanni di San Paolo fuori le Mura (1392)
  • Francesco Scaccani (1394, 1399)
  • Paolo di Francesco di Roma (1405, 1407)
  • Francesco di San Martino (1411)
  • Giacomo Isolani (1414–1418)
  • Sante di Tivoli (1420, 1421, 1424)
  • Nicola Lazzaro di Guinigi (1427)
  • Daniele Gari Scotti (1431)
  • Gasparre di Diano (1431)
  • Stefano di Volterra (1434)
  • Genesio di Cagli (1435)
  • Andrea di Osimo (1437)
  • Giosuè Mormile (1441)
  • Onofrio Francesco (1444)
  • Roberto Cavalcanti (1447, 1448)
  • Berardo Eroli (1449)
  • Francesco de Lignamine (1458, 1459)
  • Giovanni Neroni (1461, 1462)
  • Nicola Trevisano (1479, 1487)
  • Leonardo di Albenga (1485)
  • Giacomo Botta (1486, 1489)
  • Jaime Serra i Cau (1492, 1494)
  • Pietro Gamboa (1501)
  • Pietro Accolti (1505)
  • Domenico Giacobazzi (1511)
  • Andrea Giacobazzi (1520)
  • Paolo Capizucchi (1521)
  • Bartolomeo Guidiccioni (1539)
  • Pomponio Cecci (1540)
  • Filippo Archinto (1542)
  • Ludovico Beccadelli (1554)
  • Pietro di Lucera (1555)
  • Virgilio Rosario (1555)
Wikariusze
od 1558
  1. ↑ urząd sprawował jeszcze trzykrotnie: w 1145, 1147–1149 i 1150–1152