Amsterdamsche Schaakclub

Amsterdamsche Schaakclub (ASC)
Algemene gegevens
Opgericht 1 februari 1886
Opgeheven 1968
Plaats AmsterdamVlag Amsterdam Amsterdam
Sportruimte Amsterdamsche Schaakhuis
Bond KNSB

Amsterdamsche Schaakbond

Sport(en) schaken
Bijzonderheden gefuseerd met het VAS
Foto gemaakt tijdens het 40-jarig jubileum van het ASC. Zittend van rechts naar links: Klein, de Veer, Max Euwe, Hartjesveld, Reeders, Fok, Grerrits en Steur. Staande van rechts naar links: Mendeno, Harte, Duisen, Goud, Kersten, Fröger, te Kolsté, Levenbach, Schelfhout, Hartagensis, Keizer, Olie en Spaan.
Portaal  Portaalicoon   Sport

De Amsterdamsche Schaakclub (ASC) was een elitaire Amsterdamse schaakvereniging. ASC werd in 1886 opgericht en behoorde vele jaren tot de top in de Nederlandse schaakwereld. De vereniging werd tien keer Nederlands kampioen. In 1968 hield de vereniging op te bestaan toen zij fuseerde met het Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap.

Geschiedenis

  • ASC werd opgericht op 1 februari 1886. Het was toen, naast het VAS, de tweede schaakvereniging in Amsterdam.[1]
  • Eind 19e eeuw had ASC haar speellokaal in "De Karseboom" aan de Kalverstraat. Toen dat café sloot verhuisde ASC naar "De Nieuwe Karseboom" op het Rembrandtplein. Op 4 maart 1918 werd een nieuw speellokaal gevonden in "Former" aan het Kleine Gartmanplantsoen.[2]
  • Max Euwe werd op twaalfjarige leeftijd in 1914 lid van ASC.[3][4][5] Hij zou tientallen jaren aan de club verbonden blijven, en ook in teamverband voor de club uitkomen.
  • Wereldkampioen schaken Emanuel Lasker gaf een schaaksimultaan bij het ASC op 9 februari 1920.[6] Later dat jaar gaf ook de nieuwe wereldkampioen José Raul Capablanca een schaaksimultaatsessie bij het ASC.[7]
  • Vanaf de jaren 20 had ASC haar speellokaal in Gebouw Concordia aan het Weesperplein.
  • Ter ere van haar 40-jarig jubileum organiseerde de club in 1926 een vierkamp tussen Max Euwe, Edgar Colle, Sawielly Tarkakower en Jop Pannekoek.[8]
  • ASC werd in 1921 de eerste landskampioen in de door de Nederlandse Schaakbond voor clubs georganiseerde competitie tussen de beste clubs van Nederland, die in die tijd, naast het ASC, respectievelijk Utrecht, VAS, Discendo Discimus en NRSV waren.[9] Nadien werd de club nog negen maal landskampioen: in 1922, 1924, 1925, 1926, 1929, 1930, 1933, 1958 en 1964.
  • Akiba Rubinstein gaf op 21 december 1931 een simultaansessie bij ASC.[10]
  • In 1933 verhuisde ASC naar Hotel Parkzicht.[11] Gebouw Concordia werd in 1934 gesloopt.
  • In september 1934 werd een vierkamp gehouden ter gelegenheid van Andor Lilienthals bezoek.[12] Zijn tegenstanders waren de sterkste schakers van ASC op dat moment: Hendrik van Hartingsvelt, J.G. Karper en F. Wackers. Lilienthal werd eerste met 2½ punt.[13] Het ASC-talent Karper wist een remise af te dwingen tegen de Hongaarse schaakmeester.[14]
  • In 1936 besloten ASC en het VAS om gezamenlijk een schaakhuis te stichten.[15] Daartoe werd de locatie aan de Plantage Franschelaan 14 (tegenwoordig Henri Polaklaan 14) gehuurd. Op 30 december 1936 werd het Amsterdamsche Schaakhuis feestelijk geopend door de Amsterdamse wethouder van Onderwijs, Emanuel Boekman. Ook Max Euwe was bij deze plechtigheid aanwezig.[16] Tot en met 1967, toen het schaakhuis door financiële problemen gesloten moest worden, speelde ASC op deze locatie.
  • In het seizoen 1967/68 degradeerde ASC uit de hoofdklasse van de KNSB-competitie. Het ledental was toen aanmerkelijk gezakt. Constant Orbaan schreef in het Algemeen Handelsblad dat de vereniging "ten dode gedoemd [zal] zijn of op een of andere manier [zal] moeten fuseren."[17] Zijn voorspelling kwam uit, want later dat jaar fuseerde ASC met het Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap.[18] Deze verenigingen hadden een stukje geschiedenis gemeen, omdat zij tot het jaar daarvoor het Amsterdamsche Schaakhuis deelden. Het VAS heeft toen enige jaren de naam VAS/ASC gedragen, de toevoeging ASC is later weer verdwenen.

Bekende leden[17]

Erelijst

Competitie Aantal Jaren
Nederlands landskampioenschap / Hoofdklasse 10x 1920/21, 1921/22, 1923/24, 1924/25, 1925/26, 1928/29, 1929/30, 1932/33, 1957/58, 1963/64

ASC Jubileumvierkamp (1926)

In 1926 organiseerde het ASC ter ere van haar 40-jarig bestaan een vierkamptoernooi met in de hoofdklasse de buitenlandse meesters Edgar Colle (België) en Sawielly Tarkakower (Polen) en de Nederlandse schakers Max Euwe en Jop Pannekoek. Laatstgenoemde werd indertijd gezien als een groot aanstormend talent.[19] De partijen van de vierkamp werden afgewerkt op 17, 18 en 19 april 1926 in Gebouw Concordia aan het Weesperplein. Colle won het toernooi.[8]

Uitslagen en kruistabel[20][21]

# Naam Score 1 2 3 4
1 Edgar Colle -- ½ 1 1
2 Sawielly Tarkakower 2 ½ -- ½ 1
3 Max Euwe 0 ½ -- 1
4 Jop Pannekoek 0 0 0 0 --
Bronnen
  • Scholten, H. J. G. M. (1999), Het loopt ongenadiglijk mat: Het Schaakleven in Nederland in de negentiende eeuw. De sociaal-culturele achtergrond van het ontstaan van schaakverenigingen, Bilthoven
Voetnoten en referenties
  1. "Stadsnieuws", Het nieuws van den dag : kleine courant, 1 oktober 1886. Geraadpleegd op 12 april 2023.
  2. "Amsterdamsche Schaakclub", Het nieuws van den dag, 14 februari 1918. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
  3. Een korte biografie:. euwe.nl. Geraadpleegd op 11 april 2023.
  4. Peter de Jong (2015). Max Euwe – verhalen en partijen / Nederlandse schaakhistorie, "Hoofdstuk 1: Euwe als clubschaker", p. 10.
  5. Johan Hut, Monument voor de oude schaakgeschiedenis. Schaaksite (10 december 2015).
  6. Chess Notes by Edward Winter. www.chesshistory.com. Geraadpleegd op 11 april 2023.
  7. "Capablanca in de A.S.C.", De Telegraaf, 19 oktober 1920. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
  8. a b "Jubileumwedstrijden van de A.S.C.", Algemeen Handelsblad, 20 april 1926. Geraadpleegd op 17 augustus 2023.
  9. Co Buysman, Van medaille tot digitale klok. Schaakvereniging Caïssa-Eenhoorn (8 juli 2015).
  10. "Grootmeester Rubinstein te Amsterdam", Algemeen Handelsblad, 21 december 1931. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
  11. "Nieuw clubgebouw A.S.C.", De Telegraaf, 11 juli 1933. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
  12. "Vierkamp Amsterdamsche Schaakclub", Algemeen Handelsblad, 28 augustus 1934. Geraadpleegd op 12 april 2023.
  13. "A.S.C. vierkamp. De derde ronde", De Tijd, 15 september 1934. Geraadpleegd op 21 augustus 2023.
  14. "Vierkamp in de A.S.C.; Karper-Lilienthal remise", De Telegraaf, 28 augustus 1934. Geraadpleegd op 21 augustus 2023.
  15. "Stichting van schaakhuis te Amsterdam.", De Telegraaf, 28 oktober 1936. Geraadpleegd op 5 april 2023.
  16. "Nieuw Schaakhuis", De Standaard, 31 december 1936. Geraadpleegd op 5 april 2023.
  17. a b Orbaan, Constant, "Echo uit een roemrijk verleden", Algemeen Handelsblad, 20 april 1968. Geraadpleegd op 20 augustus 2023.
  18. Dam, de geschiedenis van 1600 tot 1900 | www.amsterdamhv.nl. www.amsterdamhv.nl. Geraadpleegd op 11 april 2023.
  19. Oude doos (4): Het drama Pannekoek. Schaaksite (3 februari 2012). Geraadpleegd op 20 augustus 2023.
  20. Amsterdam (1926). www.chessgames.com. Geraadpleegd op 20 augustus 2023.
  21. Amsterdam ASC 1926 - 365Chess.com Tournaments. www.365chess.com. Geraadpleegd op 20 augustus 2023.
· · Sjabloon bewerken
Overzicht van artikelen over schaken in Amsterdam
Belangrijke schaaktoernooienAmsterdam Chess Open · Amsterdam Science Park Chess Tournament · Levitov Chess Week · Laurierboom-invitatietoernooi
Voormalige schaaktoernooienIBM-schaaktoernooi · OHRA-schaaktoernooi · VSB-toernooi · Donner Memorial · Lost Boys Toernooi · Batavia Schaaktoernooi · Eijgenbroodtoernooi
SGASchaakbond Groot-Amsterdam · SGA-competitie · SGA-cup · Wil Haggenburg-trofee
Bekende schaakverenigingenCaïssa · Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap · Schaakvereniging Amsterdam West
Opgeheven schaakverenigingenAmsterdamsche Schaakclub · Schaakclub Max Euwe · Schaakclub Watergraafsmeer · Het Zwarte Veulen · MEMO · Schaakvereniging Max Euwe Amsterdam
Overig:Max Euwe Centrum · De Laurierboom (café) · Amsterdamsche Schaakhuis · Max Euwe Schaakhuis · Gambit (café)
· · Sjabloon bewerken
Overzicht van artikelen relevant voor schaken in Nederland in de 19e eeuw
Schakers:Levi Benima · F. van den Berg · L.J. Bodding · Helvetius van den Bergh · A. Bleijkmans · Dirk Bleijkmans · Ansel Polak Daniels · Eduard Douwes Dekker (Multatuli) · Charles Dupré · Johannes Esser · Arnold van Foreest · Dirk van Foreest · Jan Heemskerk · F.G. Heijmans · Elias van der Hoeven · Jan Hulst · Frederik van Hogendorp · Hendrica Jansen · J.D. Janssen · Hermanus Kloos · Charlotte Koekebakker · Jan Willem te Kolsté · Maarten van 't Kruijs · A. de Lelie · Norman van Lennep · Antonius van der Linde · Rudolf Loman · D.R. Mansholt · H.B.D. Meijer · Christiaan Messemaker · E. Mohr · G. Mohr · C.A.E. Muller-Thijm · Naret Oliphant · Adolf Olland · Joost Pinedo · Arnoldus van Rhijn · H.B. van Rhijn · W.A. van Roggen · Christiaan Splinter · Suze Splinter · Bernardus Spoelstra · Elias Stein · J.D. Tresling · J.J. Veraart · Willem Verbeek · Julius de Vogel · Thomas Werndly · Eduard van Woelderen · Van Zuylen van Nyevelt
Verenigingen:Amsterdamsche Schaakclub · Studentenschaakvereniging Alapin · Schaakgenootschap Amersfoort · Discendo Discimus · Doesborghsche Schaakgenootschap · Delftsche Schaakclub · Haagsche Schaakgenootschap · Hilversumsch Schaakgenootschap · Leidsch Schaakgenootschap · Leidsch Studenten Schaak Gezelschap Morphy · Morphy (Leiden) · Van der Linde (Winschoten) · Messemaker 1847 · Nieuwe Rotterdamsche Schaakvereeniging · Schaakclub Utrecht · Rotterdamsch Schaakgenootschap · Schaakgezelschap Palamedes · Pallas (Deventer) · D.S.S.B.C. "Paris" · Philidor 1847 · S.G. Staunton (Groningen) · Sissa (Wijk bij Duurstede) · Strijdt met Beleid · Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap · Vermaak door Oefening · Westergoo
Tijdschriften:De Nederlandsche Palamedes · Sissa · De Schaakwereld · Morphy · Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond
Evenementen:Philidor schaakwedstrijd 1851 · Schaakwedstrijd à la Van der Hoeven 1853 · Nationale schaakwedstrijd van 1858 · Adolf Anderssen in Nederland (1861) · Schaakreunie te Utrecht (1864) · Nederlandse schaakkampioenschappen · Internationale Schaaktoernooi in Amsterdam (1889) · Eerste Internationale schaakwedstrijd in Nederland (1899)
Schaak-varianten:Shuffleschaak · Fantasieschaak · Correspondentieschaak · Simultaanspel · Blindschaak · Vierschaak
Openingen:Hollandse verdediging · De grooten gambiet · Van 't Kruijs-opening · Benima-variant
Overig:Vrouwenschaak · Arbeidersschaak · Ontstaansgeschiedenis van de Nederlandsche Schaakbond · Meijers vlaggetje · De Oranjes en het schaakspel · Biblioteca Van der Linde-Niemeijeriana · Centaur (schaakstuk)