Tweede Kamerverkiezingen 1917

Tweede Kamerverkiezingen 1917
Datum 15 juni 1917
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 100
Opkomst 21,36%
Resultaat
Grootste partij Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen
Nieuwe kabinet Kabinet-Cort van der Linden
Vorige kabinet Kabinet-Cort van der Linden
Opvolging verkiezingen
← 1913     1918 →
Portaal  Portaalicoon   Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 1917 waren Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 15 juni 1917.[1]

De verkiezingen werden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen was bij de verkiezingen van 1913.

Nederland was verdeeld in 100 kiesdistricten; in elk district werd één lid voor de Tweede Kamer gekozen. Bij deze verkiezingen waren alle leden van de Tweede Kamer aftredend.

Deze verkiezingen waren de laatste waarbij de Tweede Kamer gekozen werd volgens het districtenstelsel.

Aanleiding

De reguliere ontbinding van de Tweede Kamer viel samen met de wettelijk vereiste ontbinding na goedkeuring in eerste lezing van een voorstel tot Grondwetsherziening. De in de Tweede Kamer zitting hebbende partijen spraken af in elkaars districten geen tegenkandidaten te stellen, teneinde de behandeling van de Grondwetsherziening in tweede lezing te faciliteren.

Uitslag

Opkomst

1913 1917
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden 960.596 1.078.205
Niet opgekomen 180.225 18,76[2] 847.895 79,64[2]
Opkomst 780.371 81,24[2] 230.310 21,36[2]

Verkiezingsuitslag

partij 1913 1917 +/-
zetels
Algemeene Bond 25 25 0
Liberale Unie 21 21 0
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij 16/15[3] 15 0
Anti-Revolutionaire Partij 11 11 0
Bond van Vrije Liberalen 10 10 0
Christelijk-Historische Unie   9  9 0
Vrijzinnig-Democratische Bond   7/8[3]  8 0
onafhankelijk c.h.   1  1 0
totaal 100 100 0

De partijen slaagden in hun opzet. In vijftig kiesdistricten was slechts één kandidaat, die zonder nadere stemming gekozen verklaard werd. In 49 andere districten werd de zittende kandidaat bij de eerste stemming gekozen. Slechts in één kiesdistrict was een tweede verkiezingsronde nodig. Uiteindelijk was het resultaat dat alle zittende Kamerleden herkozen werden.

Gekozen leden

Zie Samenstelling Tweede Kamer 1917-1918 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De zittingsperiode ging in op 28 juni 1917 en eindigde op 16 september 1918. Omdat de Grondwetsherziening onder meer een wijziging van het kiesrecht inhield, alsmede de afschaffing van het districtenstelsel, werd reeds in 1918 de Tweede Kamer wederom ontbonden.

Formatie

Zie Kabinet-Cort van der Linden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Omdat er geen conflict was tussen het kabinet en de Tweede Kamer trad het zittende kabinet niet af.

Bronnen

  • Tweede Kamerverkiezingen 15 juni 1917 op www.verkiezingsuitslagen.nl

Noten

  1. In één kiesdistrict was een tweede verkiezingsronde nodig vanwege het niet-behalen van de absolute meerderheid door de hoogst geëindigde kandidaat. Deze tweede ronde werd gehouden op 22 juni 1917.
  2. a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
  3. a b Het aantal zetels is gewijzigd door tussentijdse verkiezingen gedurende de zittingsperiode.
Vlag van Nederland
· · Sjabloon bewerken
Tweede Kamerverkiezingen
Algemeen:1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 · 2023
Periodiek:1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883
Periodieke verkiezingen werden in de periode 1850-1888 gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals bij alle verkiezingen vanaf 1888.