Tweede Kamerverkiezingen 2012

Tweede Kamerverkiezingen 2012
Datum 12 september 2012
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 150
Opkomst 74,57%
Resultaat
Grootste partij VVD
Nieuwe minister-president Mark Rutte
Vorige minister-president Mark Rutte
■ SP: 15 zetels
■ PvdD: 2 zetels
■ PvdA: 38 zetels
■ GroenLinks: 4 zetels
■ D66: 12 zetels
■ 50PLUS: 2 zetels
■ VVD: 41 zetels
■ ChristenUnie: 5 zetels
■ CDA: 13 zetels
■ SGP: 3 zetels
■ PVV: 15 zetels
Opvolging verkiezingen
← 2010     2017 →
Portaal  Portaalicoon   Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 2012 waren ontbindingsverkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer der Staten-Generaal, die gehouden werden op 12 september 2012.

De verkiezingen waren oorspronkelijk gepland voor mei 2014, maar werden vervroegd vanwege de val van het kabinet-Rutte-I.

Aanleiding

Zie Kabinetscrisis over de begroting voor 2013 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 21 april 2012 werd duidelijk dat de coalitiepartijen CDA en VVD geen overeenstemming konden bereiken met gedoogpartner PVV over de maatregelen die genomen zouden moeten worden om het Nederlandse begrotingstekort terug te dringen. Minister-president Rutte bood na overleg in de ministerraad het staatshoofd op 23 april 2012 het ontslag aan van alle ministers en staatssecretarissen[1] en stelde dat het uitschrijven van nieuwe verkiezingen een voor de hand liggend scenario zou zijn.[2]

Datum

Het formele besluit over te gaan tot vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer werd op 27 april 2012 door de ministerraad genomen. Aanvankelijk stelden PvdA, SP en VVD voor de verkiezingen te houden op een datum die lag vóór de zomervakantie van 2012 (27 juni 2012). Dit bleek echter moeilijk uitvoerbaar, zo gaf de Kiesraad aan.[3] Uiteindelijk ging de Kamer akkoord met een datum na de vakantie.[4]

Premier Rutte stelde tijdens het debat over de kabinetscrisis 12 september 2012 voor als verkiezingsdag, een datum die de instemming van de Tweede Kamer kreeg.[5]

Deelnemende partijen

De kandidaatstelling voor de Tweede Kamerverkiezingen vond plaats op 31 juli 2012. Op 2 augustus 2012 maakte de Kiesraad de lijst van deelnemende partijen en hun nummering bekend.[6] De IQ-Partij werd op 3 augustus 2012 door het hoofdstembureau van de kieskring Den Haag, de enige kieskring waar deze partij zich had ingeschreven, geschrapt omdat zij haar waarborgsom niet had betaald.[7]

Lijst[8] Partij[9] Lijsttrekker Verkiezingen 2010
% #
1 VVD Mark Rutte 20,5 31
2[10] Partij van de Arbeid (P.v.d.A.) Diederik Samsom 19,6 30
3 PVV (Partij voor de Vrijheid) Geert Wilders 15,4 24
4 Christen Democratisch Appèl (CDA) Sybrand van Haersma Buma 13,6 21
5[10] SP (Socialistische Partij) Emile Roemer 9,8 15
6 Democraten 66 (D66) Alexander Pechtold 6,9 10
7[10] GROENLINKS Jolande Sap 6,7 10
8[11] ChristenUnie Arie Slob 3,2 5
9[11] Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) Kees van der Staaij 1,7 2
10 Partij voor de Dieren Marianne Thieme 1,3 2
11 Piratenpartij Dirk Poot 0,1 0
12[12] Partij voor Mens en Spirit (MenS) Lea Manders 0,3 0
13 Nederland Lokaal Ton Schijvenaars [13]
14 Libertarische Partij (LP) Toine Manders [13]
15 Democratisch Politiek Keerpunt DPK Hero Brinkman [13]
16 50PLUS Henk Krol [13]
17[12] Liberaal Democratische Partij (LibDem) Sammy van Tuyll van Serooskerken [13]
18 Anti Europa Partij Arnold Reinten [13]
19[12] SOPN Johan Oldenkamp [13]
20[12] Partij van de Toekomst (PvdT) Johan Vlemmix [13]
21[14] Politieke Partij NXD Anil Samlal [13]

Thema's

Diederik Samsom op campagne in Amsterdam
Paneldiscussie met D66-Kamerlid Gerard Schouw in Oost Gelre
Stemlokaal op 12 september 2012 in De Lichtenberg, Silvolde

Nederland had als deel van de eurozone te maken met de Europese staatsschuldencrisis en de daaruit voortkomende problematiek rond bezuinigingen. Europese en binnenlandse financiële thema's speelden dan ook een prominente rol in de meeste campagnes en debatten in de media. Het Lenteakkoord, de financiële doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's van de diverse partijen door het Centraal Planbureau, de (marktwerking in de) zorg, de AOW-leeftijd, de hypotheekrenteaftrek en het hoger onderwijs behoorden tot de onderwerpen die veelvuldig voor het voetlicht werden gebracht, alsmede de mogelijke partijcombinaties in een na de verkiezingen te vormen coalitie.

Debatten

  • 22 augustus (NOS): Politiek Café, informeel debat tussen de lijsttrekkers die op het moment vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer. VVD, PVV en SP namen niet deel aan dit debat.
  • 26 augustus (RTL 4): 'Premiersdebat', debat tussen de lijsttrekkers van de grootste partijen volgens de peilingen: Mark Rutte (VVD), Emile Roemer (SP), Geert Wilders (PVV) en Diederik Samsom (PvdA).
  • 30 augustus (EO): Lijsttrekkersdebat: Mark Rutte (VVD), Emile Roemer (SP), Geert Wilders (PVV), Diederik Samsom (PvdA), Sybrand van Haersma Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66).
  • 3 september (Radio 1): Debat met de lijsttrekkers: Mark Rutte (VVD), Emile Roemer (SP), Geert Wilders (PVV), Diederik Samsom (PvdA), Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66), Jolande Sap (GL) en Arie Slob (CU).
  • 4 september (RTL 4): Debat vanuit Koninklijk Theater Carré tussen de lijsttrekkers van de acht grootste partijen.
  • 6 september (AVRO/TROS): Debat vanuit de aula van de Erasmus Universiteit Rotterdam tussen de lijsttrekkers van de zes grootste partijen: VVD, PvdA, PVV, CDA, SP en D66.
  • 8 september (NOS): Jeugdjournaal Verkiezingsdebat, debat tussen de lijsttrekkers van VVD, SP, PVV, PvdA en CDA.
  • 10 september, (De Balie): Het Nieuwe Lijsttrekkersdebat, Anti Europa Partij, Liberaal Democratische Partij (LibDem), Libertarische Partij (LP), Partij voor Mens en Spirit (MenS), Partij van de Toekomst (PvdT), Nederland Lokaal, Piratenpartij en Soeverein Onafhankelijke Pioniers Nederland (SOPN)
  • 11 september (NOS): twee debatten, een voor de grote partijen en een voor de kleinere partijen.

Peilingen

Zie Tweede Kamerverkiezingen 2012/Peilingen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Verschillende peilbureaus verwachtten zo'n anderhalve maand voor de verkiezingen dat de VVD en de SP in aanmerking kwamen om de grootste partij te worden. In de laatste weken voor de verkiezingen werd de positie van de SP steeds meer overgenomen door de PvdA.

Uitslag

De Kiesraad presenteerde tijdens een openbare zitting op 17 september 2012 de officiële uitslag.[15]

Opkomst en kiesdeler

2010 2012
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden 12.524.152 12.689.810
Niet opgekomen 3.081.175 24,60[16] 3.227.587 25,43[16]
Opkomst 9.442.977 75,40[16] 9.462.223 74,57[16]
Ongeldige stemmen 18.147 0,19[17] 20.984 0,22[17]
Blanco stemmen 8.829 0,09[17] 17.004 0,18[17]
Geldige stemmen 9.416.001 99,71[17] 9.424.235 99,60[17]
Kiesdeler 62.773 0,67[18] 62.829 0,67[18]

Verkiezingsuitslag

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

■ verloren zetels
■ gewonnen zetels
■ behouden zetels
Partij[9] 2010 2012 verschil Zetelverdeling (grafisch)
# stemmen %[18] zetels # stemmen %[18] zetels % zetels
VVD 1.929.575 20,49 31 2.504.948 26,58 41 +6,09 +10
2010
          


2012
           


Partij van de Arbeid (P.v.d.A.) 1.848.805 19,63 30 2.340.750 24,84 38 +5,21  +8
PVV (Partij voor de Vrijheid) 1.454.493 15,45 24   950.263 10,08 15  -5,37   -9
SP (Socialistische Partij)    924.696   9,82 15   909.853   9,65 15  -0,17    0
Christen Democratisch Appèl (CDA) 1.281.886 13,61 21   801.620   8,51 13  -5,10   -8
Democraten 66 (D66)    654.167   6,95 10   757.091   8,03 12 +1,08  +2
ChristenUnie    305.094   3,24  5   294.586   3,13  5  -0,11    0
GROENLINKS    628.096   6,67 10   219.896   2,33  4  -4,34   -6
Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)    163.581   1,74  2   196.780   2,09  3 +0,35  +1
Partij voor de Dieren    122.317   1,30  2   182.162   1,93  2 +0,63    0
50PLUS - - -   177.631   1,88  2 +1,88  +2
Piratenpartij    10.471   0,11  0    30.600   0,32  0 +0,21    0
Partij voor Mens en Spirit (MenS)    26.196   0,28  0    18.310   0,19  0  -0,09    0
SOPN - - -    12.982   0,14  0 +0,14    0
Partij van de Toekomst (PvdT) - - -     8.194   0,09  0 +0,09    0
Democratisch Politiek Keerpunt DPK[19]    52.937   0,56  0     7.363   0,08  0  -0,48    0
Libertarische Partij (LP) - - -     4.163   0,04  0 +0,04    0
Nederland Lokaal - - -     2.842   0,03  0 +0,03    0
Liberaal Democratische Partij (LibDem) - - -     2.126   0,02  0 +0,02    0
Anti Europa Partij - - -     2.013   0,02  0 +0,02    0
Politieke Partij NXD - - -        62   0,00  0 +0,00    0
overige partijen in 2010    13.687   0,15  0 - - -  -0,15    0
Totaal 9.416.001 100,0 150 9.424.235 100,0 150 0,0 0

Gekozen leden

Zie Samenstelling Tweede Kamer 2012-2017 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Grootste partij per gemeente

Om met voorkeurstemmen te worden gekozen, dienden kandidaten meer dan een kwart van de kiesdeler te halen, oftewel ten minste 15.708 stemmen. 28 kandidaten voldeden aan deze eis. Voor Dirk Poot (Piratenpartij) gold echter dat de lijst waarvoor hij kandidaat was de kiesdrempel niet haalde, waardoor hij niet gekozen werd.

Eén kandidaat zou op basis van zijn plaats op de lijst niet verkozen zijn, maar kwam op basis van voorkeurstemmen in de Tweede Kamer: Pieter Omtzigt (CDA) (plaats 39, 36.750 stemmen) ten koste van Martijn van Helvert.

Zittingsduur

De begroting voor 2013 werd op Prinsjesdag, 18 september 2012, nog door de Tweede Kamer in de oude samenstelling in ontvangst genomen. De bij deze verkiezingen gekozen Tweede Kamerleden werden op 20 september 2012 geïnstalleerd. De zittingsperiode liep tot en met 22 maart 2017.

Kabinetsformatie

Op basis van deze verkiezingen werd na een kabinetsformatie van 54 dagen op 5 november 2012 het kabinet-Rutte II (VVD+PvdA) beëdigd.

Zie voor het verloop van de formatie na deze verkiezingen het artikel Kabinetsformatie Nederland 2012.

Externe links

  • Nederland Kiest over de verkiezingen
  • Verkiezingsprogramma's 2012 bij het DNPP
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Rijksoverheid.nl, Ministerie van Algemene Zaken, 23 april 2012 - Afschrift brief aan koningin Beatrix over ontslag kabinet[dode link]
  2. ↑ NOS.nl, 21 april 2012 - De mislukking van het Catshuis Gearchiveerd op 23 maart 2021.
  3. ↑ Kamerontbinding en verkiezingen Kiesraad, 23 april 2012 Gearchiveerd op 23 mei 2019.
  4. ↑ "Verkiezingen pas na de zomer – PvdA legt zich er bij neer", NRC Handelsblad, 24 april 2012 Gearchiveerd op 19 september 2015.
  5. ↑ Rutte verwacht verkiezingen op 12 september, NRC Handelsblad, 24 april 2012 Gearchiveerd op 20 september 2015.
  6. ↑ "Nummering kandidatenlijsten bekend", Kiesraad, 2 augustus 2012 Gearchiveerd op 20 september 2020.
  7. ↑ Eén partij minder, Kiesraad, 3 augustus 2012 Gearchiveerd op 20 september 2020.
  8. ↑ Klik op het lijstnummer om de kandidatenlijst van de betreffende partij te zien.
  9. ↑ a b Naamgeving van de partijen conform de vermelding op het stembiljet en in de officiële uitslag.
  10. ↑ a b c Lijstverbinding van GroenLinks, Partij van de Arbeid en Socialistische Partij.
  11. ↑ a b Lijstverbinding van ChristenUnie en Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP).
  12. ↑ a b c d Nam deel in alle kieskringen behalve in kieskring 20.
  13. ↑ a b c d e f g h i Nam niet deel aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2010.
  14. ↑ Nam alleen deel in kieskring 9.
  15. ↑ Officiële uitslag Tweede Kamerverkiezing 12 september 2012 www.kiesraad.nl, 17 september 2012 Gearchiveerd op 27 november 2020.
  16. ↑ a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
  17. ↑ a b c d e f % van het aantal uitgebrachte stemmen.
  18. ↑ a b c d % van het aantal geldige stemmen.
  19. ↑ Nam in 2010 deel onder de naam TROTS OP NEDERLAND LIJST RITA VERDONK.
Vlag van Nederland
· · Sjabloon bewerken
Algemeen:1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 · 2023
Periodiek:1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883
Periodieke verkiezingen werden in de periode 1850-1888 gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals bij alle verkiezingen vanaf 1888.
Mediabestanden
Zie de categorie Tweede Kamerverkiezingen 2012 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.