Kwas diatrozowy

Kwas diatrozowy

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas 3,5-bis(acetyloamino)-2,4,6-trijodobenzoesowy Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. acidum amidotrizoicum
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C11H9I3N2O4
Masa molowa	613,92 g/mol
Wygląd	biały proszek[1]
Identyfikacja
Numer CAS	117-96-4 737-31-5 (sól sodowa)
PubChem	2140
DrugBank	DB00271
SMILES CC(=O)NC1=C(C(=C(C(=C1I)C(=O)O)I)NC(=O)C)I
InChI InChI=1S/C11H9I3N2O4/c1-3(17)15-9-6(12)5(11(19)20)7(13)10(8(9)14)16-4(2)18/h1-2H3,(H,15,17)(H,16,18)(H,19,20) InChIKey YVPYQUNUQOZFHG-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie słabo rozpuszczalny[1] Temperatura topnienia >300 °C[1] logP 3,3[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-08-20] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki). NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[2] 0 0 0
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	V08AA01
Stosowanie w ciąży	kategoria C[3][4]
Farmakokinetyka Procent wchłaniania 3%[5]
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie, doodbytniczo, dożylnie
Multimedia w Wikimedia Commons

Kwas diatrozowy (łac. acidum amidotrizoicum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, związek jodu, jonowy środek cieniujący, stosowany w diagnostyce obrazowej chorób przewodu pokarmowego i układu moczowego u ludzi oraz innych ssaków oraz w leczeniu niedrożności smółkowej.

Budowa i mechanizm działania

Kwas diatrozowy jest pozytywnym środkiem cieniującym pochłaniającym promieniowanie rentgenowskie silniej od tkanek^[6]. Stosowane sole sodu oraz megluminy, ulegają w środowisku wodnym dysocjacji na jony o wysokiej osmolalności^[6], co może wywoływać niekorzystny wpływ na organizm szczególnie w przypadku niewystarczającego nawodnienia^[5].

Zastosowanie

• radiologiczne badanie przewodu pokarmowego (także w skojarzeniu z siarczanem baru)^[5]
• tomografia komputerowa narządów jamy brzusznej^[5]
• radiologiczne badanie układu moczowego (uretrografia wsteczna, cystografia mikcyjna)^[3]
• leczenie niepowikłanej niedrożności smółkowej^[5]

Kwas diatrozowy znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)^[7].

Kwas diatrozowy jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018)^[8].

Działania niepożądane

Kwas diatrozowy może powodować następujące działania niepożądane u ponad 1% pacjentów: wymioty, nudności, biegunka^[5]. Aspiracja kwasu diatrozowego do płuc może spowodować obrzęk płuc^[9].

Przypisy