Organizacja Państw Amerykańskich

Organization of American States
Organización de los Estados Americanos
Organização dos Estados Americanos
Organisation des États américains

państwa członkowskie OPA

Język roboczy

angielski, hiszpański, portugalski, francuski

Siedziba

Waszyngton

Członkowie

Sekretarz generalny

Luis Leonardo Almagro Lemes

Utworzenie

30 kwietnia 1948

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Organizacja Państw Amerykańskich (OPA, ang. Organization of American States, hiszp. Organización de los Estados Americanos, port. Organização dos Estados Americanos, franc. Organisation des États américains) – utworzona w 1948 r. na IX Międzyamerykańskiej Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamerykańskiej utworzonej w 1910 r. Członkami OPA są wszystkie państwa Ameryki, poza terytoriami państw Europy (np. Gujana Francuska). Jest, obok Paktu Rio i Paktu bogotańskiego, jednym z trzech filarów systemu międzyamerykańskiego.

IX Konferencja uchwaliła także Amerykańską Deklarację Praw i Obowiązków Człowieka^[1], wyprzedzając o osiem miesięcy powstałą w tym samym roku Powszechną Deklarację Praw Człowieka.

W strukturze OPA działa także Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka (od 1960 r.) i Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka (od 1978 r.). W 1969 podpisano Amerykańską Konwencję Praw Człowieka (zaczęła obowiązywać w 1978 r.)^[2]. W ramach OPA działała również Organizacja Państw Ameryki Środkowej, która usamodzielniła się w 1961, a także działały różne międzyamerykańskie organizacje gospodarcze.

Według sformułowań tzw. Karty Bogoty^[3], obowiązującej od 13 grudnia 1951 r:

zadaniem OPA jest umacnianie pokoju i bezpieczeństwa kontynentu amerykańskiego, pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi, wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych. OPA funkcjonuje jako organizacja regionalna ONZ.

Do lat 60. XX w. w organizacji politycznie dominowały Stany Zjednoczone, w późniejszym czasie OPA wprowadziło politykę bardziej niezależną, czego dowodem są rezolucje popierające Argentynę podczas kryzysu falklandzkiego (1982 r.) oraz potępiające interwencję USA w Panamie w 1989 r.

Pod auspicjami OPA zawarto w 1967 r. układ z Tlatelolco tworzący bezatomową strefę w Ameryce Łacińskiej, czyli obszar na którym obowiązuje zakaz produkcji, przetrzymywania i wykorzystania broni jądrowej.

Statut – Karta Organiczna

Jej statutem jest Karta Organiczna podpisana 30 kwietnia 1948 r. w Bogocie przez wysłanników 21 państw. Weszła ona w życie, gdy 13 grudnia roku 1951 Kolumbia, jako czternaste państwo złożyła dokumenty ratyfikacyjne, co sprawiło, że spełniony został warunek ratyfikowania Karty OPA przez 2/3 sygnatariuszy.

Zgodnie ze sformułowaniami Karty Organicznej (zwanej także Kartą OPA lub Kartą z Bogoty) do zadań OPA należy:

umacnianie pokoju i bezpieczeństwa na kontynencie amerykańskim,
wspieranie współpracy gospodarczej, kulturalnej i społecznej,
wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych regionu,
pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi.

W Karcie zostały także zapisane zasady, którymi się ma kierować organizacja. Są to:

suwerenność i równość państw
pokojowe rozwiązywanie sporów
nieinterwencję
przestrzeganie praw człowieka i promowanie demokracji przedstawicielskiej
nieuznawanie zdobyczy terytorialnych zdobytych siłą
zasadę solidarności w przeciwstawianiu się agresji
uznanie pluralizmu ideologicznego półkuli zachodniej
promowanie integralnego rozwoju

Karta była czterokrotnie nowelizowana w latach 1967, 1985, 1992 i 1993, z czego najdonioślejsze zmiany przyniosła pierwsza z tych reform. Zmieniono wtedy strukturę OPA, szczególnie zaś jej organy, nadając im kształt obecny.

Struktura OPA

Zgromadzenie Ogólne jest najwyższym organem OPA. Składa się z przedstawicieli wszystkich państw wchodzących w skład organizacji. Zbiera się ono raz do roku. Każdy kraj posiada jeden głos, decyzje w kwestiach ogólnych zapadają zwykłą większością głosów, natomiast w szczególnych – większością 2/3 głosów. Zgromadzenie określa politykę i główne kierunki działania OPA, nadzoruje jej współpracę z innymi organizacjami, zatwierdza budżet oraz wybiera Sekretarza Generalnego OPA.

Konferencje Konsultacyjne Ministrów Spraw Zagranicznych są kolejnym organem OPA. Zwołuje się je w razie doraźnej potrzeby; ich przedmiotem są kwestie z zakresu stosunków międzynarodowych. Posiadają one organ pomocniczy w postaci Konsultacyjnego Komitetu Obrony, w skład którego wchodzą naczelni dowódcy armii państw członkowskich.

Stała Rada z siedzibą w Waszyngtonie, jest organem kierującym bieżącymi sprawami organizacji, składa się z ambasadorów państw członkowskich.

Sekretarz Generalny wraz z Sekretariatem Generalnym pełnią główne funkcje administracyjno-techniczne.

Członkowie

Jej członkami jest obecnie 35 państw (zgodnie z informacjami na oficjalnej stronie Organizacji Państw Amerykańskich):

Członkowie dawniej zawieszeni

W 1962 roku Kuba, w związku z przejęciem władzy przez rewolucyjny rząd Fidela Castro, została zawieszona w prawach do uczestnictwa w pracach OPA. Decyzja ta została anulowana w 2009 roku^[4]
Honduras został zawieszony w prawach członka po zamachu stanu w 2009 roku. Prawa członkowskie zostały przywrócone w 2011 roku^[5]

Zobacz też

Przypisy

↑ American Declaration of the Rights and Duties of Man; Basic Documents in the Inter-American System
↑ American Convention on Human Rights, Amerykańska Konwencja Praw Człowieka
↑ Charter of the Organization of the American States z 30 kwietnia 1948, z uwzględnieniem poprawek przyjętych w Buenos Aires (27 lutego 1967), Kartagenie (5 grudnia 1985), Waszyngtonie (14 grudnia 1992) i Managui (10 czerwca 1993)
↑ AG/RES. 2438 (XXXIX-O/09). oas.org. [dostęp 2014-03-20].
↑ OAS readmits Honduras to its ranks. cnn.com, 2011-06-02. [dostęp 2014-03-20].